Rủi ro nào khi cầm cố sổ tiết kiệm?

Được đánh giá là mang lại những lợi ích nhất định cho người đi vay và cả ngân hàng. Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia thì hình thức cho vay cầm cố bằng sổ tiết kiệm cũng có những rủi ro nhất định cho cả người gửi tiền và ngân hàng. Vì thế, việc kiểm soát chặt chẽ hình thức cho vay này là cần thiết.

Chị H (ở quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội) do có việc gia đình cần chi tiêu một khoản tiền không nhỏ, mặc dù chị có đủ khả năng kinh tế, thế nhưng số tiền của chị có đều gửi tiết kiệm ở ngân hàng. Nếu rút tiền trước hạn chị H sẽ phải chịu phạt lãi suất hoặc tính theo lãi suất không kỳ hạn với mức thấp.

Do vậy chị H có nhu cầu vốn ngắn hạn bằng cách cầm cố sổ tiết kiệm của mình để vay. “Thực ra, việc gia đình tôi cần giải quyết gần bằng số tiền tôi gửi tiết kiệm ở ngân hàng. Nhưng gửi gần đến kỳ lãi rồi, mà giờ rút ra thì tiếc lắm, với lại tôi cũng chỉ cần vay trong một thời gian ngắn, tính ra số tiền chênh giữa lãi suất vay với số tiền lãi có được từ tiền gửi tiết kiệm tôi vẫn không bị thiệt thòi nhiều”, chị H chia sẻ về dự định cầm cố sổ tiết kiệm của mình.

Xét về mặt lãi suất, người đi vay có tài khoản tiết kiệm chưa đến hạn tất toán mà lại muốn có tiền phục vụ nhu cầu trước mắt, nếu rút tiền tiết kiệm trước hạn thì họ sẽ chỉ hưởng lãi suất không kỳ hạn rất thấp. Thay vào đó, họ có thể vay bằng cách cầm cố sổ tiết kiệm trong thời gian chờ tất toán, lãi suất vay có thể cao hơn lãi suất tiết kiệm nhưng bù trừ với phần lãi của sổ tiết kiệm cuối kỳ thì vẫn lợi hơn. Về phía ngân hàng, sổ tiết kiệm là dạng tài sản đảm bảo có hiệu quả cao nếu quy trình cho vay được làm chặt chẽ, đặc biệt phải xác minh đúng nhân thân người đi vay.

NHNN cũng đã đưa ra những cảnh báo rủi ro cho vay cầm cố sổ tiết kiệm. Ảnh minh họa

Nhiều năm qua việc cầm cố sổ tiết kiệm để vay vốn ngân hàng không hề khó, thậm chí ở không ít ngân hàng, nhân viên ngân hàng còn chủ động đề nghị người gửi tiền cầm cố sổ tiết kiệm để vay. Theo những nhân viên ngân hàng, nếu chẳng may có việc cần dùng đến tiền trong thời gian sổ tiết kiệm chưa đến hạn tất toán thì cầm cố sổ đó để vay, khoản chênh lệch lãi suất chỉ trên dưới 2%, tính ra thì vẫn có lợi hơn rất nhiều so với phải rút sổ tiết kiệm mà chịu lãi không kỳ hạn.

Tuy nhiên, thời gian qua, nhiều vụ việc về làm giả sổ tiết kiệm để vay cầm cố đã bị CQCA khởi tố và xử lý. Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), qua công tác thanh tra, giám sát cho thấy, có hiện tượng một số tổ chức tín dụng (TCTD), chi nhánh ngân hàng nước ngoài cho khách hàng vay vốn có đảm bảo bằng cầm cố sổ tiết kiệm, nhưng không có phương án sử dụng vốn vay theo quy định tại Thông tư 39/2016.

iều này vi phạm quy định của NHNN về sử dụng phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt để giải ngân vốn vay. Để ổn định thị trường tiền tệ, đảm bảo an toàn hoạt động ngân hàng, NHNN yêu cầu các TCTD không được thực hiện các hành vi cạnh tranh không lành mạnh; chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật về cho vay, lãi suất huy động bằng ngoại tệ, về sử dụng các phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt để giải ngân vốn vay.

Đồng thời, các TCTD cũng được yêu cầu rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các quy định nội bộ, bao gồm cả quy định cho vay có bảo đảm bằng cầm cố sổ tiết kiệm, đảm bảo tuân thủ các quy định của pháp luật về tiền tệ và hoạt động ngân hàng.

Nói về những rủi ro của việc cầm cố sổ tiết kiệm, luật sư Nguyễn Anh Tuấn (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho biết, ngoài việc khó kiểm soát mục đích vay, ngân hàng còn đối mặt với những rủi ro tiềm tàng khác như: Tiền gửi tiết kiệm cùa pháp nhân hoặc tổ chức khác giao cho cá nhân đứng tên; Tiền gửi tiết kiệm của người này, nhưng lại do người khác đứng tên hộ…

“Có thể thấy, việc cho vay trên cơ sở cầm cố bằng sổ tiết kiệm không phải lúc nào cũng an toàn. Tuy nhiên, với những lợi ích mà giải pháp này mang lại, đây luôn là một trong những biện pháp bảo đảm tiền vay an toàn nhất. Nếu các ngân hàng chủ động hơn nữa trong nhận diện rủi ro đối với việc cho vay cầm cố sổ tiết kiệm thì sẽ gia tăng cơ hội kinh doanh an toàn, hiệu quả”, luật sư Tuấn nhấn mạnh.

Nguyễn Đăng

Theo phapluatxahoi