Rối loạn t.iền đình – nguy hiểm trực tiếp và hậu quả gián tiếp
Rối loạn t.iền đình (RLTĐ) không những gây nên những nguy hiểm trực tiếp mà còn có thể tạo nên những hậu quả gián tiếp, ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống, sức khỏe; thậm chí tính mạng của người bệnh.
RLTĐ là những rối loạn có liên quan đến thăng bằng, xuất phát từ dây thần kinh số 8. Nếu bộ phận này bị tổn thương sẽ khiến thông tin dẫn truyền bị sai lệch, cơ thể bị mất thăng bằng, hoa mắt, chóng mặt, ù tai… Trong chẩn đoán, một số dấu hiệu của RLTĐ có thể kể đến như:
Chóng mặt: Cảm giác đồ vật xung quanh quay tròn. Thường kèm theo các triệu chứng rối loạn thần kinh thực vật như buồn nôn, vã mồ hôi, cảm giác sợ ngã, khó chịu.
Mất thăng bằng: Mức độ có thể rất mãnh liệt khiến bệnh nhân không thể đứng được. Thường gặp trong giai đoạn đầu của hội chứng t.iền đình ngoại biên hoặc có thể ở mức độ vừa phải, được phát hiện thông qua các nghiệm pháp khác.
Rung giật nhãn cầu: Là một vận động tự động của cả hai nhãn cầu, đặc trưng bởi sự xuất hiện liên tục có nhịp, khá đều đặn và sự liên tục thay đổi hướng của sự chuyển động xen kẽ nhau.
BS.CKI. Đào Duy Khoa chia sẻ, triệu chứng cơ bản RLTĐ là thấy mọi thứ đảo lộn, lộn nhào, tương tự như trạng thái khi chúng ta quay một vòng xong rồi dừng lại. Lúc đó có cảm giác bị lật nhào, chóng mặt.
Thế nhưng, chóng mặt còn có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như căng thẳng, tác dụng không mong muốn của thuốc… chứ không phải tất cả các trường hợp chóng mặt đều do RLTĐ. Người bệnh cần được chẩn đoán bởi các bác sỹ có chuyên môn, không nên tự ý dùng thuốc hoặc nghe mách bảo của người khác hay tự ý dùng thuốc để tự chữa bệnh.
Rối loạn t.iền đình thường có triệu chứng chóng mặt, mất thăng bằng
Cá nguyên nhân gây RLTĐ
Rối loạn t.iền đình có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra tuy nhiên đều có liên quan đến những tổn thương trên hệ thống t.iền đình:
RLTĐ ngoại biên: Do viêm thần kinh t.iền đình do siêu vi gây ra, viêm t.iền đình, bệnh meniere, viêm mê nhĩ, rò ngoại dịch, u dây thần kinh 8, dị vật ống tai ngoài, viêm tai giữa cấp.
Trong cơ thể có một hệ thống t.iền đình nằm ở tai trong, giúp cơ thể giữ thăng bằng trong không gian và liên quan đến phản xạ về tư thế. Khi có chuyển động đầu hoặc cơ thể, hệ thống t.iền đình giúp cơ thể nhận biết được cơ thể mình đang chuyển động, di chuyển để có những cử động phù hợp.
RLTĐ trung ương: Thường gặp nhất là migraine, n.hiễm t.rùng não, suy động mạch cột sống thân nền. Xuất huyết não, nhồi m.áu não, chấn thương, u não, xơ cứng rải rác.
Hiện nay, tỷ lệ mắc chứng RLTĐ đang có xu hướng gia tăng ở nước ta. Mức độ nặng nhẹ có thể khác nhau, nhưng đều gây nên những ảnh hưởng không tốt đối với sức khỏe, sinh hoạt, chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Video đang HOT
BS.CKI. Đào Duy Khoa cho biết thêm, RLTĐ chỉ là một triệu chứng của một nguyên nhân bệnh. Tùy theo nguyên nhân bệnh mà sẽ gặp ở độ t.uổi khác nhau. Ví dụ, chóng mặt do đột quỵ não thường hay gặp ở người già, chóng mặt do tư thế có thể gặp ở cả người trẻ, hoặc các bệnh viêm nhiễm thì thường gặp ở người trẻ, người có sức khỏe, đề kháng yếu.
Ở phụ nữ mang thai, ốm nghén dẫn đến chán ăn, đặc biệt trong 3 tháng đầu, cơ thể không được cung cấp đủ dinh dưỡng, gây thiếu m.áu lên não khiến thai phụ chóng mặt, choáng váng. Các yếu tố tâm sinh lý thay đổi, lo lắng, mệt mỏi cũng ảnh hưởng không nhỏ đến bộ phận t.iền đình, dễ dẫn tới hội chứng rối loạn t.iền đình khi đang mang thai. Ngoài ra, những thay đổi về sinh lý, tâm lý… cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến RLTĐ. Do đó, song song với việc điều trị RLTĐ, việc xác định chính xác nguyên nhân là vô cùng quan trọng.
Do đó, bệnh nhân RLTĐ do đột quỵ thì nguyên nhân gốc là đột quỵ thì cần chữa đột quỵ. Bệnh nhân bị viêm mê nhĩ sử dụng thuốc chống mặt, thuốc chống viêm. Sang giai đoạn di chứng thì phải điều thị bằng phương pháp vật lý trị liệu, các bài tập phục hồi chức năng t.iền đình
Việc điều trị RLTĐ có hiệu quả tốt khi xác định chính xác nguyên nhân để điều trị tận gốc, trong trường hợp điều trị triệu chứng điều trị thuốc cho bệnh nhân bớt chóng mặt. Thời gian điều trị bệnh hoàn toàn phụ thuộc vào phân loại, mức độ bệnh, khả năng đáp ứng với các biện pháp điều trị, có thể phục hồi chỉ trong một hai ngày hoặc kéo dài vài tháng. Do đó khi phát hiện các triệu chứng kể trên, người bệnh cần thăm khám sớmđể xác định nguyên nhân và điều trị kịp thời.
Để giảm thiểu ảnh hưởng của RLTĐ
RLTĐ là căn bệnh phổ biến, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, chúng ta vẫn có thể phòng tránh bằng những cách đơn giản sau:
Luyện tập thể dục đều đặn, hợp lý.
Giảm căng thẳng, lo âu.
Tránh đọc sách báo khi ngồi ô tô. Nên ngồi hoặc nằm ngay xuống khi thấy chóng mặt.
Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày.
Không sử dụng chất kích thích như bia, rượu, t.huốc l.á…
So với các bệnh huyết áp, tim mạch… RLTĐ không gây ảnh hưởng trực tiếp nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh. Tuy nhiên, những nguy hiểm gián tiếp của RLTĐ, điển hình là những nguy hiểm do té ngã khi xuất hiện cơn chóng mặt do RLTĐ là vô cùng nguy hại, đặc biệt là với nhóm người lớn t.uổi.
Do đó, với bệnh nhân bị RLTĐ, việc phòng chống nguy hiểm khi xuất hiện cơn chóng mặt cũng cần được quan tâm. Khi có triệu chứng chóng mặt cần hạn chế những tình huống cần giữ thăng bằng như lái xe, leo trèo, hành động thay đổi tư thế đột ngốt, giữ cân bằng cao độ… có thể gây ra chấn thương.
Dấu hiệu nhận biết hội chứng t.iền đình
Rối loạn t.iền đình và rối loạn tuần hoàn não là những bệnh thường gặp, nhất là ở những người cao t.uổi. Nhiều khi cùng có các biểu hiện: Nhức đầu, chóng mặt, buồn nôn, ù tai, hoa mắt, mất thăng bằng...
có nơi gọi là rối loạn t.iền đình, chỗ khác lại nói rối loạn tuần hoàn não. Vậy đâu là bản chất của vấn đề?
Nguyên nhân
Nhiều người hiểurối loạn t.iền đình là một bệnh, nhưng thật ra rối loạn t.iền đình chỉ là một hội chứng. Nghĩa là hội chứng này có thể xuất hiện trong nhiều bệnh cụ thể khác nhau.
Rối loạn t.iền đình thường gặp ở nữ nhiều hơn nam, người lao động trí óc nhiều hơn người lao động chân tay, người trẻ t.uổi nhiều hơn người cao t.uổi và đặc biệt không gặp ở t.rẻ e.m.
Do đó, khi t.rẻ e.m có những biểu hiện nghi ngờ như rối loan t.iền đình ở người lớn được xem là đang "có vấn đề" về não bộ, cần phải được thăm khám, xác định một cách cẩn thận để tìm nguyên nhân và chữa trị kịp thời.
T.iền đình là một "cơ quan" nhỏ nằm ngay phía sau ốc tai ở hai bên đầu. Đây chính là bộ phận kiểm soát sự thăng bằng của cơ thể. Giống như một nhạc trưởng, t.iền đình điều khiển sự phối hợp hoạt động của mắt, đầu và thân một cách nhịp nhàng.
Người bị rối loạn t.iền đình, vì mất sự kiểm soát thăng bằng và phối hợp đó nên bị chóng mặt, ù tai, nhức đầu, buồn nôn, nôn, hay quên, mất ngủ, và đi đứng khó khăn. Nhiều khi, người khác nhìn thấy biểu hiện này tưởng bệnh nhân... giả vờ, đóng kịch.
Nguyên nhân gây rối loạn t.iền đình vẫn còn đang được các nhà chuyên môn tiếp tục tìm hiểu và khám phá.
Những người đang mắc bệnh ở hệ thần kinh, tuần hoàn, thoái hóa cột sống đoạn cổ, các bệnh lý ở mắt, tai..., nhiễm độc hoặc thời tiết, môi trường thay đổi thay đổi nên có biểu hiện rối loạn t.iền đình.
Một số bị rối loạn t.iền đình do dùng các thuốc chữa bệnh, người ngồi nhiều trong phòng có máy lạnh (sự nhiễm lạnh làm co thắt mạch m.áu lên não, gây thiếu m.áu não nên bị rối loạn t.iền đình). Nhiều trường hợp khác không thể tìm ra bất cứ nguyên nhân nào để quy kết.
Dấu hiệu cảnh báo
Người bị rối loạn t.iền đình thường có các biểu hiện sau đây:
Chóng mặt: Là biểu hiện nổi bật nhất khiến cho người bệnh cảm thấy vô cùng khó chịu. Cảnh vật xung quanh dường như đang chuyển động, xoay tròn. Bản thân cũng đang bồng bềnh cùng với sự chuyển động đó.
Buồn nôn và nôn : Đi kèm với sự chóng mặt là cảm giác buồn nôn và nôn. Nhiều phụ nữ trẻ có biểu hiện buồn nôn cứ như là đang bị... "ốm nghén" nên cũng không thể loại ra khỏi sự "tình nghi" của mọi người về những chuyện có liên quan.
Mất thăng bằng: Người bệnh thường đi đứng không vững vàng, do không thể giữ được sự thăng bằng của cơ thể. Rối loạn này xảy ra do mất tính điều khiển đồng bộ của các bộ phận có liên quan như tiểu não, t.iền đình, ngoại tháp, mắt...
Ngất: Đôi khi gặp, do giảm lượng m.áu lên não. Đặc biệt là ở những người mắc huyết áp thấp hoặc bị tụt huyết áp.
Ngoài ra, người bệnh còn có biểu hiện nhức đầu, nhìn mờ, sợ ánh sáng, sợ tiếng động, giảm thính lực, chân tay run rẫy, vã mồ hôi, lo âu và thậm chí là trầm cảm.
Điều cần làm
Nằm nghỉ ở nơi thoáng mát, ít ánh sáng, ít tiếng động. Chọn tư thế thích hợp nhất, có thể nằm ngửa, nằm sấp, nghiêng trái hoặc nghiêng phải theo thói quen của mỗi người.
Khám bệnh và dùng thuốc theo đúng hướng dẫn của bác sĩ. Nên lấy số điện thoại để có thể tham vấn từ xa trong quá trình điều trị và theo dõi. Trong thời gian điều trị, người bệnh cần nghỉ ngơi, thư giãn, ăn uống đầy đủ và lao động phù hợp.
Tạo một bầu không khí vui vẻ, tinh thần thoải mái, tránh những điều làm lo âu, gây stress. Người bệnh cũng cần tránh hoặc hạn chế tối đa việc sử dụng các chất có khả năng gây kích thích như t.huốc l.á, bia rượu và cà phê.
Bí quyết phòng tránh
Tập thể dục hàng ngày. Đây được xem như là biện pháp hàng đầu không chỉ phòng rối loạn t.iền đình, mà còn phòng tránh mọi bệnh tật khác. Thể dục giữa giờ dưới hình thức xoa bóp hoặc vận động vùng cổ, vai và gáy.
Không ngồi lâu trước màn hình vi tính, tivi, máy tính bảng hoặc các loại điện thoại di động. Thực hiện công thức 50/10, nghĩa là cứ mỗi 50 phút tập trung cho công việc gì thì sau đó cần phải giải lao 10 phút.
Không thay đổi tư thế một cách quá đột ngột từ trạng thái nằm ngồi sang đứng hoặc ngược lại. Vì điều đó có thể gây bất lợi cho tuần hoàn m.áu nào và t.iền đình.
Uống đủ lượng nước mỗi ngày và có chế độ dinh dưỡng tốt, cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể hoạt động. Nên ăn nhiều rau xanh và trái cây.
Không tự ý dùng các loại thuốc chữa bệnh mà không có chỉ định của những người có chuyên môn.
Rèn luyện để có một tinh thần bền bỉ, ý chí lạc quan, tránh mọi căng thẳng và stress. Bình tĩnh trước mọi sự việc và sự cố. Hãy nghĩ vấn đề gì rồi cũng sẽ tìm ra cách giải quyết tốt nhất. Đó chính là cách thoát khỏi sự lo âu.
Chóng mặt ở người cao t.uổi Khi dây thần kinh t.iền đình bị viêm, thường là do virus, sẽ gây chóng mặt khởi phát đột ngột, mức độ nặng và kéo dài một vài ngày Số người bệnh trên 55 t.uổi đến khám vì chóng mặt mỗi năm chiếm khoảng 2% số bệnh nhân đến khám tại bệnh viện. Chóng mặt được định nghĩa là cảm giác mà người...