Rào cản đối với kế hoạch ‘từ bỏ’ Nhà Xanh của Tổng thống đắc cử Hàn Quốc

Tổng thống đắc cử Hàn Quốc Yoon Suk-yeol đang đẩy nhanh kế hoạch dời phủ tổng thống khỏi khu tổ hợp Nhà Xanh.

Nhà Xanh là nơi làm việc của các đời Tổng thống Hàn Quốc. Ảnh: Yonhap

Đội chuyển giao quyền lực của ông Yoon Suk-yeol cho biết phủ tổng thống cần được di chuyển đến địa điểm thuận lợi hơn trong việc “giao thiệp với công chúng” và cho rằng gần như không có khả năng ông Yoon sẽ sử dụng văn phòng hiện tại nằm ở Nhà Xanh – một khu vực có diện tích rộng gấp đôi so với khuôn viên Nhà Trắng ở Mỹ.

Lịch sử gây tranh cãi

Nhà Xanh tọa lạc trên chính khu đất từng là dinh toàn quyền thực dân Nhật Bản – nước chiếm đóng bán đảo Triều Tiên từ 1910-1945. Trước đó, khu vực này là nơi huấn luyện binh sĩ của triều đại Chosen (1392-1910), rồi trở thành cung điện.

Tổng thống Hàn Quốc đầu tiên Lý Thừa Vãn (Syngman Rhee) là người đặt tên chính thức cho Nhà Xanh (tiếng Hàn Quốc là Cheongwadae). Ông sống và làm việc tại đây trong suốt thời kỳ chiến tranh Triều Tiên (1950-1953), cho đến khi bị lật đổ vào năm 1960.

Người kế nhiệm là Yoon Bo-seon cũng chọn Nhà Xanh là phủ Tổng thống. Ông chỉ đảm nhận cương vị trong thời gian ngắn (1960-1962), phải rời khỏi nhiệm sở sau khi Tướng Park Chung-hee lên nắm quyền sau một cuộc đảo chính. Ông Park Chung-hee cầm quyền trong gần hai thập kỉ, rồi bị ám sát vào năm 1979.

Ông chủ tiếp theo tại Nhà Xanh là Chun Doo-hwan và Roh Tae-woo – đều là xuất thân từ giới tướng lĩnh quân đội. Hai người này sau đó bị xử tù vì tội tham nhung và đảo chính tiếm quyền.

Kim Young-sam nắm quyền tại Nhà Xanh từ năm 1993-1998, giai đoạn Hàn Quốc phải trải qua khủng hoảng tài chính châu Á tồi tệ hồi năm 1997. Người kế nhiệm Kim Dae-jung dường như thoát thoát khỏi “lời nguyền” Nhà Xanh: Ông là vị tổng thống kéo Hàn Quốc ra khỏi khủng hoảng tài chính, đồng tổ chức kỳ World Cup 2022 với Nhật Bản và xúc tiến hội nghị thượng đỉnh liên Triều lần đầu tiên.

Nhưng ba đời Tổng thống sau đó không có được kết cục may mắn như ông Kim Dae-jung. Ông Roh Moo-hyun nhảy núi tự tử tại quê nhà giữa thời điểm bị điều tra vì cáo buộc tham nhũng. Đến lượt mình, cả ông Lee Myung-bak và bà Park Geun-hye cũng đều bị bỏ tù vì tội tham nhũng và lạm dụng quyền lực.

Nhiều nhà phong thủy cho rằng vị trí của Nhà Xanh không đẹp do có sự xuất hiện của các dòng năng lượng tự nhiên không tốt, đưa đến những điều không may mắn, sức khỏe yếu đối với những người sống ở đó.

Những trở ngại đối với việc di dời văn phòng tổng thống khỏi Nhà Xanh

Ngay khi mở chiến dịch tranh cử, ông Yoon Suk-yeol đã đưa ra cam kết về di chuyển văn phòng tổng thống ra một địa điểm khác để bảo đảm có sự “giao thiệp tốt hơn” với công chúng. Trong khi đó Nhà Xanh được cho là biệt lập với công chúng, hơn thế đây còn là biểu tượng cho quyền lực kiểu đế chế.

Một số địa điểm đã được đưa ra xem xét, nổi bật nhất là khu phức hợp của Bộ Quốc phòng đặt tại Yongsan, ở thủ đô Seoul. Tuy nhiên, kế hoạch di chuyển này không đơn giản, bởi có nhiều rào cản liên quan đến an ninh, chi phí…

An ninh là mối quan ngại lớn nhất. Ông Yoon trước đó từng nêu ý tưởng sẽ dời văn phòng tổng thống tới tòa nhà chính quyền Seoul ở khu trung tâm Gwanghwamun, cách không xa khu Nhà Xanh. Nhưng việc thiếu các cơ sở an ninh để bảo vệ tổng thống nổi lên là rào cản. Đó là lý do khiến việc di chuyển văn phòng vào khu Bộ Quốc phòng gần ga tàu điện Samgakji trở nên khả thi hơn.

Phương án này bảo đảm được yếu tố an toàn cho tổng thống. Bởi khu phức hợp Bộ Quốc phòng đã có sẵn nhiều cơ sở hạ tầng an ninh, như hệ thống đường hầm, boongke ngầm. Tại đây cũng có sân đỗ máy bay trực thăng. Nhưng mức độ kiên cố của boongke tại đây không thể so sánh được với khu Nhà Xanh, nơi được bảo vệ với cấp độ cao nhất, có trang bị nhiều thiết bị tình báo. Hội đồng An ninh Quốc gia Hàn Quốc cũng nhiều lần họp khẩn tại boongke này.

Nếu di dời, tân Tổng thống Yoon Suk-yeol sẽ phải lựa chọn di chuyển từ khu nhà Bộ Quốc phòng tới Nhà Xanh để dự họp Hội đồng An ninh Quốc gia, hoặc là sẽ tổ chức phiên họp tại boongke của văn phòng Tham mưu trưởng liên quân trong trụ sở Bộ Quốc phòng, vốn có thiết kế quá nhỏ, không đủ chỗ cho một cuộc họp như vậy.

Đảng Dân chủ cầm quyền tại Hàn Quốc ngày 17/3 cũng ra tuyên bố chỉ trích việc ông Yoon Suk-yeol đẩy nhanh kế hoạch tìm kiếm địa điểm thay thế Nhà Xanh, cho rằng việc làm này là vội vã, gây đe dọa đến an ninh quốc gia, tạo ra những bất ổn không cần thiết.

Chi phí cũng là một vấn đề. Những người đối lập coi đây là lý do để chỉ trích quyết định của Tổng thống đắc cử Yoon Suk-yeol về rời văn phòng khỏi Nhà Xanh. Theo dự tính của Bộ An ninh và Nội vụ Hàn Quốc gửi nhóm chuyển giao quyền lực của ông Yoon Suk-yeol, chi phí để lập văn phòng mới tại khu nhà Bộ Quốc phòng ở Yongsan là khoảng 41 triệu USD. Còn nếu chuyển tới phức hợp chính quyền thành phố Seoul ở Gwanghwamun, chi phí sẽ lên tới 82 triệu USD.