Quyết liệt ngăn chặn dịch tả lợn châu Phi tái phát

Theo báo cáo của các địa phương, từ đầu năm đến nay, đã phát hiện dịch tả lợn châu Phi (DTLCP) tại 773 xã (bao gồm 25 xã có ổ bệnh, 228 xã tái phát dịch và 520 xã có dịch xảy ra từ cuối năm 2019 và kéo dài sang năm 2020) ở 217 huyện thuộc 45 tỉnh, thành phố trên cả nước, buộc tiêu hủy 34 nghìn con lợn.

Chăm sóc đàn lợn nái cẩn thận nhưng ông Trần Văn Thuận (xã Thanh Xương, huyện iện Biên, tỉnh iện Biên) lo lắng khi dịch tái bùng phát trên địa bàn.

Thời gian gần đây, DTLCP tái phát mạnh ở một số địa phương như: Cao Bằng, Lai Châu, iện Biên…, và có nguy cơ lây lan diện rộng , ảnh hưởng việc tái đàn, tăng đàn lợn và bảo đảm nguồn cung thịt lợn.

Dịch xuất hiện nhiều nơi, diễn biến phức tạp

Tại tỉnh Cao Bằng, tính đến ngày 30-6, đã có 190 hộ chăn nuôi, ở 71 xóm, thuộc 35 xã, thị trấn tại 9 trong số 10 huyện, thành phố trên địa bàn xuất hiện dịch trở lại, phải tiêu hủy 826 con lợn nhiễm bệnh. Riêng TP Cao Bằng có 143 con lợn (tổng trọng lượng hơn năm tấn lợn hơi) của 40 hộ chăn nuôi ở 13 xóm, tổ dân phố tại năm xã, phường bị nhiễm DTLCP. Gia đình bà Lý Thị Bình (ở tổ 2, phường Ngọc Xuân) là hộ chăn nuôi lợn bị thiệt hại nặng bởi dịch bệnh. Bà Bình buồn rầu cho biết, khi DTLCP xảy ra đầu năm 2019, gia đình có chín con lợn mắc bệnh, với tổng trọng lượng 460 kg lợn hơi. Sau đó, gia đình được nhận 23 triệu đồng hỗ trợ. Sau khi có hướng dẫn có thể tái đàn, tháng 9-2019, chúng tôi nuôi lợn trở lại, đến tháng 6-2020, đàn lợn phục hồi với ba lợn nái, năm lợn thịt và 17 lợn con thì lại bị DTLCP. Bao công sức cố gắng giờ đều bỏ đi hết. Chia sẻ thêm về vấn đề này, ông oàn Văn Hộ, Tổ trưởng tổ 2, phường Ngọc Xuân cho biết: ến nay, địa bàn có 6 trong tổng số 20 hộ tái đàn có lợn nhiễm DTLCP. Thực hiện hướng dẫn của cán bộ chuyên môn, tổ tuyên truyền các hộ chăn nuôi rắc vôi bột, phun thuốc khử trùng, vệ sinh chuồng trại để diệt mầm bệnh.

Ở tỉnh Lai Châu, DTLCP bùng phát trở lại từ đầu tháng 6 tại 15 bản, tổ dân phố của tám xã, phường thuộc các huyện: Phong Thổ, Tam ường, Sìn Hồ và TP Lai Châu. Trong đó, ổ dịch đầu tiên xuất hiện tại hộ bà Vương Thị Sáu (ở bản Màng, phường Quyết Thắng, TP Lai Châu) vào ngày 8-6. Ngay sau đó, cơ quan chức năng đã tổ chức khoanh vùng dập dịch, tiêu hủy toàn bộ đàn lợn của gia đình bà Sáu, và tổ chức lực lượng phun tiêu độc khử trùng… Cùng thời điểm đó, UBND thành phố Lai Châu đã công bố DTLCP trên địa bàn phường Quyết Thắng và triển khai các biện pháp phòng, chống dịch.

Tại tỉnh iện Biên, theo Chi cục trưởng Chăn nuôi và Thú y tỉnh ỗ Thái Mỹ, đến ngày 2-7, toàn tỉnh có chín xã thuộc ba huyện, thành phố tái phát DTLCP. Trong đó, huyện iện Biên có năm xã phát hiện lợn nhiễm bệnh, gồm: Thanh Xương, Pom Lót, Sam Mứn, Thanh Hưng, Noong Hẹt; huyện Mường Chà có một xã là Mường Mươn và TP iện Biên Phủ có ba xã là: Nà Tấu, Pá Khoang, Mường Phăng. Tổng số lợn mắc bệnh, phải tiêu hủy là 98 con, trọng lượng 2,87 tấn. Trong đó, xã đầu tiên tái phát DTLCP là Thanh Xương (ngày 2-6), tiếp sau đó dịch lan sang các xã lân cận. Ông Trần Xuân Dụ (đội C17, xã Thanh Xương) lo lắng cho biết: ợt dịch năm 2019 gia đình tôi mất trắng cả vốn lẫn lời vì 35 con lợn mắc bệnh bị chết. Chăn nuôi đằng đẵng chỉ mong ngày xuất chuồng vậy mà khi xuất chuồng lại là lúc phải đem lợn đi… chôn! Bao vốn liếng đổ cả vào đấy nên DTLCP qua gần nửa năm chúng tôi mới vay mượn được ít vốn để tái đàn. Vậy mà từ đầu tháng 4-2020, lợn lại bắt đầu chết rải rác, đến đầu tháng 6, số lợn chết nhiều thêm, gia đình đã báo cáo chính quyền địa phương và cơ quan thú y thì mới biết, lợn lại nhiễm DTLCP như năm trước. “Cả đàn có 30 con đều đem chôn ” – vừa nói ông Dụ vừa chỉ tay về khoảnh đất giữa cánh đồng còn bàng bạc mầu vôi!

Mặc dù các địa phương đã triển khai nhiều giải pháp ngăn chặn dịch, song điều đáng lo ngại là các ổ dịch lại xuất hiện rải rác ở nhiều nơi, diễn biến phức tạp, chưa được khống chế, gây thiệt hại nặng nề đối với các nông dân mới “gượng dậy” tái đàn sau đợt DTLCP xảy ra năm 2019. Theo cơ quan chuyên môn, DTLCP tái phát là do những nguyên nhân như: một số hộ chăn nuôi tái đàn mua con giống không rõ nguồn gốc, mua từ các chợ, mang theo mầm bệnh DTLCP về nuôi được khoảng 7 đến 15 ngày thì phát bệnh. Việc vận chuyển lợn, sản phẩm từ lợn từ bên ngoài vào địa bàn khó kiểm soát. Dịch tái phát từ các ổ dịch cũ; xảy ra tại các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ chưa thực hiện các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học. Mặt khác, do giá lợn hơi trên thị trường tăng cao cho nên khi lợn ốm, mắc bệnh, một số người chăn nuôi giấu dịch, không báo cơ quan chuyên môn mà bán “chạy” dịch, giết mổ lợn để tiêu thụ; công tác giám sát, phát hiện, xử lý dịch bệnh còn hạn chế, đã có trường hợp vứt xác lợn chết ra môi trường tạo điều kiện cho mầm bệnh lây lan…

Tập trung kiểm soát dịch

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng Nguyễn Trung Thảo, nhằm ngăn chặn, không để DTLCP bùng phát trở lại, tỉnh chỉ đạo cả ba cấp tỉnh, huyện, xã kiện toàn ngay ban chỉ đạo phòng, chống dịch bệnh động vật để điều hành, chỉ đạo, thực hiện đồng bộ các giải pháp ứng phó dịch. ối với các xã có DTLCP tái phát, tuyên truyền người dân không tái đàn; xã chưa có dịch, không mua lợn giống từ bên ngoài để tái đàn. Về cơ chế chính sách hỗ trợ phòng, chống DTLCP, tỉnh giao hai sở: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tài chính tham mưu, đề xuất, hướng dẫn thực hiện chính sách hỗ trợ người dân, bổ sung vật tư, trang thiết bị phòng, chống dịch. Phó Cục trưởng Quản lý thị trường tỉnh Cao Bằng ặng Thị Huyền cho biết thêm, Cục cũng đã yêu cầu các đơn vị trực thuộc tăng cường kiểm tra, kiểm soát, nắm địa bàn, chủ động phát hiện, phối hợp xử lý nghiêm, đúng quy định phòng dịch các trường hợp vận chuyển, tiêu thụ lợn, sản phẩm từ lợn không được kiểm dịch thú y, rõ nguồn gốc.

Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Lai Châu đã tham mưu UBND tỉnh lập lại bốn chốt kiểm soát động vật tại bốn đầu mối giao thông vào tỉnh; thành lập các tổ, đội liên ngành lưu động để kiểm soát các hoạt động buôn bán, vận chuyển, giết mổ động vật. ồng thời các cơ quan chức năng thống kê sát biến động của đàn lợn ở những bản, xã có dịch và yêu cầu người chăn nuôi ký bản cam kết xác định số lượng, tránh tình trạng khi lợn ốm bệnh người dân bán chạy ra thị trường; giám sát chặt các hộ chăn nuôi để phát hiện và xử lý ngay các ổ DTLCP. Tiếp tục khuyến cáo người dân sử dụng các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học; kiểm soát tốt hoạt động ra vào trại, thường xuyên phun tiêu độc, khử trùng khu vực chung quanh chuồng trại, vật dụng chăn nuôi…

UBND tỉnh iện Biên mới đây đã có công văn gửi UBND các huyện, thị xã, thành phố, yêu cầu thực hiện ngay các biện pháp phòng, chống dịch; đồng thời phải chỉ đạo các đơn vị chuyên môn cử ngay cán bộ kỹ thuật trực tiếp về các thôn, bản có DTLCP thực hiện các biện pháp xử lý triệt để ổ dịch, kiểm soát không để dịch bệnh tái phát, lây lan diện rộng.

ể kiểm soát, ngăn chặn các ổ DTLCP tái phát và lây lan diện rộng, khắc phục kịp thời những khó khăn, bất cập trong công tác phòng, chống DTLCP, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn vừa có văn bản đề nghị các tỉnh, thành phố tập trung chỉ đạo kiểm soát DTLCP; thành lập ngay các đoàn công tác, cử các tổ cán bộ kỹ thuật trực tiếp tới các địa phương có ổ bệnh chưa qua 30 ngày để phối hợp với chính quyền cơ sở xử lý triệt để, ngăn chặn DTLCP tái phát. ồng thời yêu cầu các địa phương xử lý nghiêm những trường hợp không báo cáo dịch bệnh, bán chạy, giết mổ, vứt xác lợn bệnh, nghi mắc bệnh ra môi trường; tăng cường kiểm soát chặt chẽ việc vận chuyển lợn, nhằm ngăn chặn nguy cơ DTLCP tái phát, lây lan ra diện rộng. Tổ chức giám sát, phát hiện và xử lý nghiêm những trường hợp vận chuyển lợn, sản phẩm lợn bất hợp pháp qua biên giới…