Quan ngại tình hình biển Đông

Các bộ trưởng ngoại giao ASEAN hôm qua nhất trí ra Thông cáo chung, trong đó bày tỏ quan ngại về các hoạt động bồi đắp, cải tạo và các sự việc nghiêm trọng trên biển Đông làm suy giảm lòng tin, gia tăng căng thẳng và có thể làm suy yếu hoà bình, an ninh, ổn định ở khu vực.

Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN – Mỹ diễn ra trực tuyến sáng 10/9Ảnh: Tuấn Anh

Tầm quan trọng của phi quân sự hóa

Thông cáo chung của Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53 (AMM 53) tái khẳng định tầm quan trọng của duy trì và thúc đẩy hoà bình, an ninh, ổn định, an toàn, tự do hàng hải, tự do hàng không ở biển Đông và công nhận những lợi ích từ việc biển Đông là một vùng biển hoà bình, ổn định và thịnh vượng. Các bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc triển khai đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC). Các bộ trưởng hoan nghênh quan hệ hợp tác không ngừng được cải thiện giữa ASEAN và Trung Quốc, và ghi nhận những tiến triển đạt được trong các cuộc đàm phán thực chất nhằm tiến tới sớm hoàn tất Bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC) hiệu quả, thực chất và phù hợp với luật quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, trong khung thời gian mà hai bên đã nhất trí.

Các bộ trưởng đánh giá cao những nỗ lực nhằm tiếp tục vòng rà soát thứ hai đối với dự thảo COC, bất chấp tình hình dịch bệnh. Các bộ trưởng nhấn mạnh sự cần thiết phải duy trì và thúc đẩy môi trường có lợi cho đàm phán COC, và do đó hoan nghênh những biện pháp thực tế có thể giảm căng thẳng và rủi ro xảy ra tai nạn, hiểu nhầm và tính toán sai. Các bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiến hành các biện pháp xây dựng lòng tin và phòng ngừa giữa các bên, và tái khẳng định tầm quan trọng của việc tôn trọng luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982.

Khi thảo luận về tình hình biển Đông, các bộ trưởng bày tỏ quan ngại về các hoạt động bồi đắp, cải tạo và các sự việc nghiêm trọng trong khu vực làm suy giảm lòng tin, gia tăng căng thẳng và có thể làm suy yếu hoà bình, an ninh và ổn định ở khu vực. Các bộ trưởng tái khẳng định sự cần thiết phải tăng cường sự tin tưởng lẫn nhau, kiềm chế những hoạt động có thể làm phức tạp hoặc gia tăng tranh chấp và ảnh hưởng đến hoà bình, ổn định và tránh những hành động làm phức tạp hơn tình hình.

Thông cáo chung tái khẳng định sự cần thiết phải theo đuổi giải pháp hoà bình cho những tranh chấp phù hợp với những nguyên tắc của luật quốc tế được thừa nhận rộng rãi, trong đó có UNCLOS. Các bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của phi quân sự hoá và tự kiềm chế hoạt động của các bên và tất cả các quốc gia khác, bao gồm các nước được đề cập đến trong DOC mà có thể làm phức tạp hơn tình hình và gia tăng căng thẳng ở biển Đông.

Về tầm nhìn của ASEAN đối với khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương, các bộ trưởng tái khẳng định các mục tiêu và nguyên tắc đề ra trong tài liệu Tầm nhìn ASEAN về khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương (AOIP), trong đó hướng dẫn cách tham gia của ASEAN vào khu vực châu Á – Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương. Các bộ trưởng nhấn mạnh rằng, những cơ chế do ASEAN dẫn dắt có thể là nền tảng hữu ích cho đối thoại và hợp tác để triển khai Tầm nhìn. ASEAN khuyến khích các đối tác bên ngoài ủng hộ và hợp tác với ASEAN phù hợp với các nguyên tắc đề ra trong Tầm nhìn, trên 4 lĩnh vực chủ chốt gồm hợp tác biển, kết nối, các mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc, kinh tế và các lĩnh vực khác, thông qua các dự án cụ thể nhằm thúc đẩy tin tưởng, tôn trọng lẫn nhau và cùng có lợi, từ đó đóng góp cho hoà bình, ổn định và thịnh vượng ở khu vực.

Mỹ kêu gọi cắt đứt với 24 công ty Trung Quốc

Hôm qua, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo thúc giục Đông Nam Á cắt đứt quan hệ với các công ty nhà nước Trung Quốc tham gia xây đảo nhân tạo và quân sự hóa trên biển Đông, sau khi Washington đưa những công ty này vào danh sách đen. Tháng trước, Mỹ đưa 24 công ty Trung Quốc vào danh sách đen với cáo buộc những công ty này giúp quân đội Trung Quốc xây đảo nhân tạo và quân sự hóa trên biển Đông. Ông Pompeo nói rằng, đây là lúc các chính phủ Đông Nam Á tính toán lại quan hệ của họ với các công ty này. “Đừng chỉ nói, hãy hành động”, Reuters dẫn lời ông Pompeo nói với các bộ trưởng ngoại giao ASEAN. “Hãy xem xét lại các dự án với những công ty nhà nước bắt nạt các nước ASEAN ven biển Đông”, ông Pompeo nói.

Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN – Mỹ, các nước đánh giá cao quan hệ đối tác chiến lược ASEAN – Mỹ, coi đây là nhân tố quan trọng trong bảo đảm hòa bình, ổn định, phát triển ở khu vực, hoan nghênh thành lập quan hệ Đối tác Mekong – Mỹ. Ngoại trưởng Pompeo đánh giá cao AOIP và tái khẳng định cam kết của Mỹ xây dựng và phát triển quan hệ đối tác chiến lược ASEAN – Mỹ vì hòa bình, thịnh vượng ở khu vực trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền của nhau và hợp tác cùng có lợi. Ông Pompeo nhắc lại quan điểm của Mỹ về những vấn đề nóng trong quan hệ quốc tế và mong muốn các nước ASEAN tăng cường đoàn kết, thống nhất, tích cực trong các vấn đề liên quan đến hòa bình, ổn định.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đánh giá cao Mỹ ủng hộ ASEAN xây dựng cộng đồng, phát huy vai trò trung tâm trong duy trì và thúc đẩy hoà bình, ổn định, an ninh và an toàn hàng hải, tự do hàng hải và hàng không ở biển Đông.