Quan điểm trái chiều trong quy hoạch, khai thác titan

Tỉnh Bình Thuận liên tiếp có văn bản gửi Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đề nghị điều chỉnh giảm bớt diện tích titan đã được đưa vào quy hoạch để ưu tiên cho các dự án năng lượng, trồng rừng, du lịch.

Xuất thô, giá rẻ

Ông Đinh Trung, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Bình Thuận, phân tích lợi ích từ khai thác titan cho ngân sách không lớn nhưng để lại hậu quả tàn phá môi trường, nguồn nước rất nghiêm trọng. Nếu không đánh giá khách quan, nhìn xa hơn thì hậu quả của việc khai thác này là khôn lường. “Hiện nay công nghệ khai thác thô sơ, chưa có chế biến sâu. Chủ yếu xuất khoáng sản thô, đem lại lợi ích kinh tế rất thấp, gây chảy máu tài nguyên quý hiếm. Điều này đi ngược với chủ trương của Đảng và nhà nước ta là không có chế biến sâu thì không khai thác. Phải để dành cho con cháu chúng ta”, ông Đinh Trung nói.

Khai thác titan ở xã Hòa Thắng, H.Bắc Bình, Bình Thuận. Ảnh: H.Linh

Đồng quan điểm trên, ông Nguyễn Văn Tám, nguyên Trưởng phòng Tài nguyên nước (Sở TN-MT Bình Thuận), cho rằng muốn khai thác phải có chế biến sâu, đảm bảo lợi ích kinh tế và không gây ô nhiễm môi trường, nguồn nước, đặc biệt là thực hiện nghiêm về nghĩa vụ tài chính. “Các dự án khai thác titan đều phải cam kết thực hiện theo luật khoáng sản. Hiện tại họ đã làm theo luật chưa, có giấy phép sử dụng nguồn nước chưa, có chế biến sâu chưa? Vì sao vẫn để ô nhiễm môi trường? Theo luật, sau 90 ngày không khắc phục, không thực hiện đúng luật thì phải thu hồi dự án”, ông Tám đặt vấn đề.

Trong báo cáo (số 213 ký ngày 5.10.2017) gửi Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh Bình Thuận cho biết trong 26 khu vực quy hoạch titan đã được cấp phép thăm dò, chồng lấn lên 33 dự án khác đã được chấp thuận đầu tư (điện gió, điện mặt trời, trồng rừng, du lịch) với tổng diện tích chồng lấn là 4.576 ha. Số dự án này phải kiểm tra rà soát lại để đưa vào khu vực dự trữ. Trong 8 khu vực titan chưa cấp phép thăm dò, chồng lấn lên 18 dự án đã được chấp thuận đầu tư đã được cấp phép (trồng rừng, du lịch, điện gió và sân bay Phan Thiết) với diện tích 922 ha. Con số gần 600 triệu tấn trữ lượng sa khoáng titan trong lòng đất tại Bình Thuận (lớn nhất cả nước) theo điều tra quy hoạch của Bộ TN-MT là con số phỏng đoán, chưa có cơ sở khoa học. Vì vậy, UBND tỉnh đề nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công thương, Bộ TN-MT đưa hẳn những khu vực nghèo titan ra khỏi quy hoạch để ưu tiên phát triển các dự án kinh tế khác. Nếu các dự án thăm dò titan (đã được cấp phép) muốn chuyển đổi mục đích làm các dự án kinh tế khác sẽ được tỉnh ưu tiên.

Bộ Công thương: không đồng tình

Công văn mới nhất của Bộ Công thương (số 7203, do Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải ký ngày 6.9) cho rằng các kiến nghị của tỉnh Bình Thuận “chưa đủ cơ sở để thực hiện điều chỉnh quy hoạch titan”. Các khu vực mà tỉnh Bình Thuận đề nghị điều chỉnh đều đã cấp phép cho các doanh nghiệp bỏ kinh phí ra để điều tra thăm dò. “Nếu điều chỉnh theo kiến nghị của tỉnh dễ gây khiếu kiện phức tạp, gây mất an ninh trật tự ở địa phương”, công văn của Bộ Công thương nêu. Bộ này cũng cho rằng, đối với diện tích đã được cấp phép thăm dò, nếu muốn chuyển đổi sang làm điện gió, điện mặt trời hoặc du lịch thì UBND tỉnh Bình Thuận cần có chính sách ưu tiên hỗ trợ doanh nghiệp rồi báo cáo Thủ tướng để đưa diện tích này vào vùng dự trữ khoáng sản. Trong trường hợp các doanh nghiệp khác có dự án (điện, du lịch) chồng lấn lên vùng dự án titan thì UBND tỉnh chủ trì thỏa thuận trên nguyên tắc đảm bảo quyền lợi giữa các bên.

Trả lời Thanh Niên ngày 18.9, Giám đốc Sở TN-MT Bình Thuận Hồ Lâm cho biết Chủ tịch UBND tỉnh vừa có Công văn số 3894 ngày 14.9 giao Sở TN-MT và Sở Công thương thống nhất về tọa độ khu vực titan dự trữ lâu dài và khu vực dự trữ có thời hạn để tham mưu cho tỉnh cập nhật quy hoạch đất đai phù hợp với quy hoạch ngành. Rà soát lại các dự án đã được cấp phép đầu tư và cả các dự án đã chấp thuận chủ trương nhưng vướng quy hoạch titan để trình Chính phủ phê duyệt. Nghiêm cấm lợi dụng các dự án khác trong khu vực dự trữ để khai thác titan. “Mặt khác, chúng tôi sẽ làm việc với từng chủ dự án thăm dò khai thác để bàn việc chuyển đổi, điều chỉnh quy hoạch. UBND tỉnh giao phải hoàn thành việc này ngay trong tháng 9″, ông Hồ Lâm nói.

Theo Quế Hà – H.Linh/ Thanh niên