Quả đắng từ việc rửa sản phẩm bằng… nước sông, hồ
Do thiếu nguồn nước sạch để rửa, ướp muối trong quá trình sơ chế, chế biến, sản phẩm của các vùng nuôi tôm lớn ở ĐBSCL nhiễm nhiều vi sinh vật có hại, bị nhiều thị trường nhập khẩu từ chối. Trong khi đó, danh tiếng” của cá tra cũng đang ngày càng đi xuống…
Cá, tôm gặp “sóng lớn”
Ông Lê Văn Quang – Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn Minh Phú (Cà Mau), cho biết ngành tôm Việt Nam đang đối mặt với sự bất ổn, giá thành cao, tính cạnh tranh kém. Điều này thể hiện qua việc quy hoạch vùng nuôi, con giống, thức ăn và các khâu kiểm tra, giám sát khác trong quy trình nuôi, chế biến xuất khẩu.
Chế biến tôm xuất khẩu tại Công ty Minh Phú. Ảnh: T.L
Lý giải về sự bất ổn, ông Quang cho rằng các vùng nuôi tôm thậm chí không có nước sạch, nước đá đạt tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm để rửa tôm cũng như ướp muối sản phẩm. Thay vào đó, người nuôi sử dụng nước sông, nước ao hồ và số rất ít dùng nước giếng khoan để rửa tôm. Do đó, sản phẩm bị nhiễm vi sinh tổng số cao, nhiễm E.Coli, Salmonella và nhóm Vibrio SPP… Các lô tôm nguyên liệu này khi về đến nhà máy chế biến phải mất rất nhiều chi phí xử lý vi sinh, sử dụng chất diệt khuẩn ở nồng độ cao, làm tăng giá thành, giảm sức cạnh tranh của tôm Việt Nam.
Nhập khẩu nguyên liệu thủy sản tăng Theo báo cáo của VASEP, do thiếu hụt nguyên liệu cho chế biến, xuất khẩu, các doanh nghiệp trong nước sẽ tiếp tục tăng nhập khẩu thủy sản nguyên liệu trong các tháng cuối năm 2016. Dự báo nhập khẩu thủy sản cả năm nay sẽ đạt khoảng 1 tỷ USD. Trong khi đó, VASEP cũng dự báo tổng giá trị thủy sản xuất khẩu cả nước năm nay sẽ đạt khoảng 7,1 tỷ USD, tăng 8% so cùng kỳ năm trước.
Ông Quang cho hay, mới đây doanh nghiệp này có ký hợp đồng bán tôm thẻ chân trắng nguyên con cho một hệ thống siêu thị lớn với mức giá cao hơn thị trường 30%, với điều kiện tôm phải tuyệt đối sạch vi khuẩn và không tồn dư kháng sinh. Để đáp ứng đơn hàng này, Minh Phú phải kiểm tra kháng sinh trước khi thu hoạch, cho nước đá từ nhà máy đến để muối ướp tôm thẻ. Nhưng khi tôm về nhà máy thì tỷ lệ đạt yêu cầu không nhiễm vi sinh chỉ 50%.
Theo bà Nguyễn Ngô Vi Tâm – Tổng Giám đốc Công ty CP Vĩnh Hoàn, cùng với con tôm, cá tra Việt Nam cũng đang phải đối mặt nhiều thách thức do bị nghi ngờ về chất lượng sản phẩm, đồng thời hình ảnh bị bôi xấu tại các thị trường nhập khẩu. Theo đó, đã có nhiều chiến dịch “chống cá tra”, tấn công vào các vấn đề về an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc, quy trình nuôi, tác động tới môi trường, xã hội… khiến hình ảnh cá tra Việt Nam bị hủy hoại trầm trọng.
Video đang HOT
“Cá tra của ta đang bị xem là sản phẩm cấp thấp, giá rẻ, phục vụ phân khúc người có thu nhập thấp, lao động phổ thông và các gia đình đông con. Hình ảnh cá tra trên thị trường thế giới không tốt, lại phải cạnh tranh với các sản phẩm cá thịt trắng có nhiều ưu thế hơn”- TS Nguyễn Tiến Thông (Đại học Nha Trang) cho hay.
“Bao giờ đến ngày xưa?”
Tại hội thảo trong khuôn khổ Hội chợ Vietfish 2016 đang diễn ra tại TP.HCM, nhiều ý kiến than trời về tình hình phát triển của ngành thủy sản Việt Nam hiện nay, đồng thời tiếc nuối “một thời vàng son” của tôm, cá Việt. Bà Tạ Thị Vân Hà – đại diện Hiệp hội Chế biến. Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) thông tin, nửa đầu năm 2016, nghề nuôi cá tra trong nước phát triển không ổn định, giá thu mua cá tra nguyên liệu đã giảm từ 1.000 – 4.000 đồng/kg so cùng kỳ năm trước khiến nhiều người nuôi nản lòng, phải treo ao.
Trong khi đó, giá xuất khẩu tại các thị trường lớn đều giảm sút. Tại thị trường Mỹ, trung bình giá nhập khẩu fillet cá tra giảm còn 2,6 – 2,7 USD/kg trong 6 tháng đầu năm nay, trong khi cùng kỳ năm trước giá 3 – 3,2USD/kg. Giá bán vào thị trường EU cũng giảm mạnh, đặc biệt tại Anh, giá trị nhập khẩu cá tra Việt Nam đã giảm 11,6% trong quý 1 năm nay.
Để lấy lại hình ảnh, giá trị thực của tôm, cá Việt Nam, bà Tâm đề xuất Bộ NNPTNT và Bộ Tài chính khởi động lại Quỹ Phát triển thị trường do Bộ Thủy sản thành lập năm 2002. Qua đó, tạo nguồn thu cho việc thực hiện các chiến dịch marketing để cải thiện hình ảnh cá tra và thủy sản Việt Nam một cách tổng thể.
Bà Tâm cũng cho rằng, cần tạo ra xu hướng và nhu cầu thị trường cho sản phẩm cá tra chất lượng cao; đồng thời, chọn một số doanh nghiệp đại diện cho ngành cá tra làm sáng lập viên thực hiện đề án Liên minh Sản phẩm cá tra chất lượng cao, xây dựng sản phẩm này thành thương hiệu quốc gia trong tương lai.
Trong khi đó, ông Lê Văn Quang cho rằng ngành tôm Việt Nam đang sai cách tiếp cận và hướng phát triển. Trong khi nhiều nước nuôi tôm theo hướng kháng bệnh, tôm giống khỏe mạnh, nuôi ở mật độ thấp 10 – 30 con/m2 thì ngược lại, Việt Nam nuôi tôm theo hướng sạch bệnh, mật độ nuôi từ 80 – 120 con/m2 nhưng tỷ lệ thành công chỉ dưới 30%. Với cách nuôi này, giá thành tôm trong nước luôn ở mức cao, khó cạnh tranh.
Do đó, ông Quang đề xuất cho tiếp cận phương pháp sản xuất tôm bố mẹ theo hướng kháng bệnh, giảm mật độ nuôi. Đồng thời, phải xử lý hình sự đối với những đối tượng gian dối, cắm tăm tre, tăm dừa và bơm tạp chất vào tôm nguyên liệu.
Theo Danviet
Làm thương hiệu chung để cứu ngành cá tra
Dù xuất khẩu được sang gần 130 thị trường trên thế giới nhưng cá tra Việt Nam chỉ được xem như sản phẩm dành cho người nghèo, có giá trị thấp. Xây dựng thương hiệu cho cá tra Việt Nam đang là vấn đề đặt ra bức thiết.
Hệ quả từ cạnh tranh không lành mạnh
Tại hội nghị về cá tra tổ chức hôm qua 2.8, bà Nguyễn Thị Hồng Minh -Chủ tịch danh dự Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), nguyên Thứ trưởng Bộ Thủy sản cho biết: Sản phẩm thủy hải sản Việt Nam đã xuất khẩu sang gần 130 thị trường, thu về 6 - 7 tỷ USD mỗi năm. Thế nhưng, điều ngược lại là uy tín, chất lượng sản phẩm cá tra Việt Nam ngày càng đi xuống trên thị trường thế giới.
Chất lượng và uy tín cá tra Việt Nam đang bị đánh giá thấp trên thị trường thế giới. Ảnh: I.T
Theo bà Minh, tại các thị trường lớn hiện nay như Mỹ, Nhật, châu Âu... cá tra Việt Nam là sản phẩm dành cho phân khúc thị trường người lao động có thu nhập thấp, công nhân, người nghèo, người nhập cư... Điều này đã khiến cái nhìn của người tiêu dùng trên thị trường thế giới về cá tra không được tốt.
Bà Minh cho biết, có thời điểm filê cá tra Việt Nam có giá bán đến 3 USD/kg, là mức giá rất tốt cho doanh nghiệp xuất khẩu trong việc xây dựng thương hiệu cho sản phẩm. Thế nhưng, hiện nay, giá cá tra Việt Nam đã giảm rất thấp, có thời điểm chỉ hơn 1 USD/kg. Mà giá thấp thì người tiêu dùng sẽ nghi ngờ về chất lượng, giá trị của sản phẩm.
Nguyên nhân của sự tụt giảm này, theo bà Minh, là việc cạnh tranh giảm giá không lành mạnh giữa các doanh nghiệp, với mục tiêu "bán hàng bằng mọi giá", dẫn tới việc giá xuất khẩu giảm liên tục. "Doanh nghiệp nhiều khi ngồi với nhau thì rất hòa thuận, nhưng sau đó trong mỗi đơn hàng đều cố gắng tìm cách "lại quả", giảm giá để giành hợp đồng... Điều này khiến sự cạnh tranh trong ngành không lành mạnh" - bà Minh nói.
Ông Trần Thiện Hải - Tổng giám đốc Công ty CP Thủy sản Minh Hải (Cà Mau) cũng thừa nhận, hiện còn xảy ra tình trạng doanh nghiệp trong ngành cạnh tranh lẫn nhau bằng giá rẻ, hoặc bán chịu, bán nợ cho khách hàng để rồi dù bán được hàng nhưng lại không có lãi, rủi ro thu hồi vốn thấp... Đó là chưa kể, doanh nghiệp nước ngoài biết được điểm yếu của nhà xuất khẩu nên tìm cách hạ giá, kỳ kèo chèn ép khiến giá trị cá tra ngày càng đi xuống.
Là một doanh nghiệp "có tiếng" trong ngành thủy sản, nhưng Công ty Xuất nhập khẩu thủy sản Nam Hà Tĩnh SHATICO trong nửa đầu năm 2016 gần như phải đóng cửa nhà máy chế biến. Đại diện SHATICO - ông Trần Đình Nam, cho biết, 6 tháng qua, doanh số của công ty chỉ đạt mức 40% so với cùng kỳ năm trước, nhà máy chế biến phải đóng cửa vì không tìm được hợp đồng mới. "Bạn hàng lo ngại nguồn nguyên liệu trong nước, chúng tôi phải nhập khẩu nguyên liệu từ Indonesia về chế biến, duy trì hoạt động của công ty. Tuy nhiên, nhập khẩu thì lại vướng lệ phí cảng biển và các chi phí khác khiến giá thành cao, không cạnh tranh được", ông Nam cho biết.
Xây dựng một dòng sản phẩm chính
Theo Bộ NNPTNT, diện tích cá tra 7 tháng đầu năm của các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long ước đạt 4.237ha, giảm 2% so với cùng kỳ. Sản lượng thu hoạch ước đạt 657.169 tấn, tăng 8% với cùng kỳ. Đặc biệt, sản xuất cá tra vẫn chưa thoát khỏi các khó khăn như: Thời tiết bất lợi, giá cả đầu vào và đầu ra không ổn định, chất lượng con giống không đảm bảo, thị trường xuất khẩu giảm. Do nhiều ao đến kỳ thu hoạch, giá cá tra nguyên liệu thời điểm giữa tháng 7 dao động trong khoảng từ 17.500 - 19.500 đồng/kg, giảm từ 1.500 - 2.000 đồng/kg so với cùng kỳ 2015.
Sự sụt giảm cả về sản xuất cá tra nguyên liệu và cá tra xuất khẩu đang tạo nên bức tranh tối của mặt hàng nông sản này. Bà Nguyễn Thị Hồng Minh cho rằng vẫn còn nhiều cơ hội để phát triển ngành cá tra và thay đổi cách nhìn của thế giới về cá tra Việt Nam. Mà muốn vậy, chính các doanh nghiệp chế biến xuất khẩu trong nước phải thay đổi.
Bà Minh đề xuất xây dựng một dòng sản phẩm chính file cá tra Việt Nam, dựa trên nền tảng một hệ tiêu chuẩn đồng nhất. Các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu sẽ cùng tham gia xây dựng dòng sản phẩm này, cùng nhau tiếp thị, phát triển thị trường, xây dựng thương hiệu cho sản phẩm...
Vì theo bà Minh, các sản phẩm nông nghiệp muốn "nổi tiếng" phải có thương hiệu chung, gắn với nguồn gốc xuất xứ. Ví dụ như người tiêu dùng thế giới đều biết đến cá hồi Na Uy, cherry New Zealand hay táo Mỹ... Trong khi đó, Việt Nam có lợi thế rõ rệt về nguồn cung cá tra, thế nhưng cá tra Việt Nam hiện không có một tiêu chuẩn chất lượng chung nào, mỗi doanh nghiệp làm mỗi kiểu khác nhau. "Dòng sản phẩm chính phải là filê, vì filê chiếm tới 80% sản lượng cá tra xuất khẩu của Việt Nam. Tôi cũng kiến nghị Nhà nước hỗ trợ phát triển dòng sản phẩm này, phải có logo, có thương hiệu đàng hoàng" - bà Minh đề xuất.
Ông Trương Đình Hòe - Tổng Thư ký Hiệp hội cho biết, 6 tháng đầu năm 2016, ngành thủy hải sản Việt Nam vẫn chưa thật sự khởi sắc, tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn do tình hình ngập mặn và nắng nóng kéo dài... Riêng đối với cá tra, kim ngạch xuất khẩu 6 tháng đạt 790 triệu USD, tăng 5,4 triệu USD. Về thị trường, với 187 triệu USD, Mỹ vẫn là thị trường dẫn đầu của cá tra Việt Nam...
Theo Danviet
Ngành cá tra chưa thoát khỏi khó khăn, ngư dân tiếp tục chịu lỗ Theo thông tin từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, hoạt động nuôi trồng thủy sản trong tháng Bảy vẫn gặp nhiều khó khăn, giá cá tra nguyên liệu ở Đồng bằng sông Cửu Long tiếp tục giảm mạnh. Mặc dù, sản lượng nuôi trồng thủy sản 7 tháng qua có sự gia tăng, tuy nhiên diện tích lại có sự...