PUR: Test quý để lượng giá mức độ ung thư tiề.n liệt
Ung thư tuyến tiề.n liệt đứng thứ ba trong các ung thư của nam giới. Bệnh thường tiến triển chậm và khá lành tính, cho nên nhiều bệnh nhân có thể sống chung, không cần điều trị gì suốt đời, và chỉ một số ít ca ung thư tiề.n liệt thể di căn, xâm lấn mới phải điều trị triệt để.
Tiếc rằng, bác sĩ lâm sàng rất khó xác định được khối ung thư phát triển mức nào, xâm lấn hay chưa, để quyết định điều trị hợp lý. Mới đây, các nhà nghiên cứu tại ĐH East Anglia và Bệnh viện ĐH Norfolk- Norwich, Anh, phát triển một xét nghiệm nước tiểu để đán.h giá giai đoạn ung thư tiề.n liệt tuyến: PUR (prostate urine risk test).
Giải phẫu tuyến tiề.n liệt
Tuyến tiề.n liệt, nhiếp hộ tuyến, là một tuyến hỗn hợp nội và ngoại tiết, nằm phía dưới bàng quang. Tuyến có hình chóp nón, đáy ở phía trên và đỉnh ở dưới, ở giữa có niệu đạo chạy qua. Kích thước: rộng 4 cm, cao 3 cm, dày 2 cm, thể tích khoảng 20 cm3, trọng lượng trung bình là 18 gam.
Vì tuyến tiề.n liệt bao quanh một phần niệu đạo và tuyến tiề.n liệt cũng là một tuyến hỗn hợp, tiết hóc-môn vào má.u và chất dịch cấu phần của tin.h dịc.h theo ống dẫn tinh vào niệu đạo, nên những bệnh lý của tuyến tiề.n liệt cũng có thể làm rối loạn chức năng tiết niệu và sin.h dụ.c như tiểu nhắc, tiểu láu, tiểu buốt, bí tiểu, rối loạ.n cươn.g dươn.g, đau khi xuấ.t tin.h….
Ung thư tiề.n liệt tuyến
Ung thư tuyến tiề.n liệt đúng thứ ba trong các ung thư ở đàn ông sau ung thư phổi và ung thư đại trực tràng. Bệnh thường khởi phát ở tuổ.i trên 40, và tăng dần theo tuổ.i. Bệnh thường tiến triển chậm và khá lành tính, cho nên nhiều bệnh nhân có thể sống chung, không cần điều trị gì suốt đời, và qua mổ t.ử th.i có đến 80% người trên 70 tuổ.i có bệnh ung thư tuyến tiề.n liệt tiềm ẩn nhưng chế.t vì những bệnh lý khác như tim mạch, đột quỵ, đái tháo đường…
Để chẩn đoán xác định ung thư tiề.n liệt, bác sĩ lâm sàng phải tuần tự theo các bước sau: (1) Thăm khám trực tràng (digital rectal examination, DRE); (2) Siêu âm để xác định kích thước và cấu trúc tuyến tiề.n liệt; (3) Sử dụng các phương tiện chẩn đoán hình ảnh như CT scan, MRI hoặc PET scan; (4) Xét nghiêm PSA (prostate specific antigen); và (5) Sinh thiết mô tuyến tiề.n liệt để làm tiêu bản phân tích tế bào học.
Phân loại, và đán.h giá ung thư tiề.n liệt
Cũng như các loại ung thư khác, ung thư tiề.n liệt cũng có nhiều giai đoạn còn nằm tại chổ, di căn ra hạch và di căn nhiều nơi trong cơ thể. Do đó, xác định giai đoạn của ung thư là rất quan trọng để đán.h giá và lựa chọn phương cách điều trị cho bệnh nhân. Hiện nay, hệ thống phân loại TNM (Tumor/Nodes/Metastasis) của Ủy ban chung về Ung thư Hoa Kỳ (American Joint Committee on Cancer, AJCC) được sử dụng phổ biến nhất. Theo TNM, ung thư tiề.n liệt có 4 giai đoạn lâm sàng: T1 và T2 khối ung thư còn chỉ nằm trong tuyến tiề.n liệt, T3 và T4 có nghĩa là tế bào ung thư đã di căn sang nơi khác.
Ngoài ra, bác sĩ lâm sàng còn có thể sử dụng thêm các thủ pháp khác như CT scan, Scintigraphy, MRI, Sinh thiết… để xem xét và đán.h giá chuẩn xác hơn.
Video đang HOT
Sau khi sinh thiết xác nhận ung thư, một bước quan trọng tiếp theo là xác định mức độ phát triển của bệnh, và mức độ xâm lấn của tế bào ung thư. Số lượng tế bào ung thư là chỉ điểm cho thấy mức độ xâm lấn và lan tràn của căn bệnh. Thang đo phổ biến của ung thư tiề.n liệt là điểm Glory, dao động từ 2 (không xâm lấn) đến 10 (xâm lấn tối đa).
Điều trị ung thư tuyến tiề.n liệt
Tùy theo giai đoạn phát triển của ung thư, có các phương cách điều trị sau:
* Chưa điều trị, theo dõi chặt chẽ
Áp dụng với các trường hợp ung thư tuyến tiề.n liệt có nguy cơ thấp, phát triển chậm.
* Liệu pháp giảm sản xuất hóc-môn testosterone.
Ung thư tuyến tiề.n liệt được testosterone và DHT (dihydrotestosterone) kích thích phát triển. Do đó, ở giai đoạn đầu cần thuố.c giảm các hóc-môn này.
* Xạ trị tiê.u diệ.t các tế bào ung thư.
* Hóa trị: hóa chất tiêm, hoặc uống để tiê.u diệ.t các tế bào ung thư.
* Phẫu thuật
Nhiều phương cách phẫu thuật được áp dụng như mổ hở, mổ nội soi, phẫu thuật lạnh, dùng sóng cao tần…. để đóng băng và tiê.u diệ.t tế bào ung thư.
* Liệu pháp miễn dịch
Sử dụng hệ thống miễn dịch của cơ thể để chống lại các tế bào ung thư.
PUR: xét nghiệm đán.h giá mức độ ung thư
Trên lâm sàng, một khó khăn cho bác sĩ là rất khó xác định được khối ung thư lúc nào và đã xâm lấn hay chưa, để quyết định điều trị tích cực.
Mới đây, các nhà nghiên cứu tại ĐH East Anglia và Bệnh viện ĐH Norfolk- Norwich, Anh, phát triển một xét nghiệm nước tiểu để đán.h giá giai đoạn ung thư tiề.n liệt tuyến: PUR (prostate urine risk test): Nhóm nghiên cứu đã sử dụng học máy tính để đán.h giá biểu hiện gen trong 537 mẫu nước tiểu được thu thập từ các nam giới. Ở 167 gen trong các mẫu nước tiểu của các đối tượng không tiểu tế bào, các nhà nghiên cứu tìm thấy một tổ hợp toán học gồm 35 gen khác nhau, được sử dụng làm “chữ ký” rủi ro của PUR. Thử nghiệm mới sử dụng bốn “chữ ký” PUR để đán.h giá nhóm rủi ro và nhóm không ung thư, cho phép các bác sĩ biết liệu đối tượng có nguy cơ thấp, trung bình hoặc cao. Theo Tiến sĩ Daniel Brewer, Giảng viên cao cấp Đại học East Anglia, điểm của các đối tượng sẽ quyết định thái độ điều trị: điểm cao, cần điều trị sớm hơn và điểm thấp, cần theo dõi, điều trị sau, hoặc không điều trị gì,
Đôi điều bàn luận
Trước một bệnh nhân ung thư tuyến tiề.n liệt, bác sĩ lâm sàng phải đối mặt với hai lựa chọn khó khăn: một là điều trị ung thư ngay mặc dù có tác dụng phụ, nguy cơ tiềm ẩn; và hai là chờ xem khối u phát triển nhanh hay chậm để quyết định điều trị hay không.
Hiện nay, với cách lượng giá bệnh bằng xét nghiệm PSA, chẩn đoán hình ảnh và sinh thiết tuyến tiề.n liệt, có đến đến 75% nam giới có mức PSA tăng lại âm tính với ung thư tuyến tiề.n liệt khi thực hiện sinh thiết, thì việc phát triển xét nghiệm PUR này sẽ giúp hạn chế bớt sinh thiết ban đầu không cần thiết và quan trọng hơn là giúp bác sĩ lâm sàng lượng giá đúng mức độ phát triển của ung thư, xác định sớm đã xâm lấn hay chưa để đưa ra hướng điều trị thích hợp.
Cái hay lớn nhất ở đây là các nhà nghiên cứu đã phát triển một xét nghiệm nước tiểu mới, hiện đại, nhưng đơn giản và không xâm lấn (non-invasive) giúp bác sĩ điều trị xác định giai đoạn ung thư tuyến tiề.n liệt (di căn, xâm lấn) để giảm bớt điều trị “quá mức “, không cần thiết cho những trường hợp ung thư còn “tại chỗ”, không xâm lấn, ít nguy cơ (low risk) vốn chiếm đa số bệnh nhân. Tuy không thành viên nghiên nghiên cứu, Tiến sĩ Durado Brooks, Phó Chủ tịch can thiệp ung thư của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, ACA, cho rằng nghiên cứu này “thực sự hấp dẫn” (really intriguing).
Cần lưu ý rằng, PUR dù là xét nghiệm hiện đại, “y khoa AI”, nhưng dùng để lượng giá mức độ phát triển hay giai đoạn của ung thư tiề.n liệt tuyến, giúp bác sĩ lâm sàng quyết định có điều trị tích cực hay không; và những thủ thuật thăm khám, xét nghiệm trước đây vẫn giữ nguyên giá trị chẩn đoán của nó.
TS.BS Trần Bá Thoại
Uỷ viên BCH Hội Nội tiết Việt Nam
Theo Dân trí
Tưởng hết bệnh, b.é gá.i 8 tuổ.i bất ngờ được chẩn đoán mắc ung thư giai đoạn 4 chỉ vì sai lầm này của bác sĩ
Bác sĩ đã đọc nhầm kết quả xét nghiệm suốt 3 năm trời, thậm chí khẳng định, cô bé không cần điều trị thêm gì nữa vì đã khỏi hẳn căn bệnh ung thư.
Cô bé Ellie Shoup ở Mounds View (Minnesota, Mỹ) được chẩn đoán mắc u nguyên bào thần kinh - một dạng ung thư hình thành trong mô thần kinh - khi mới 11 tháng tuổ.i. Bác sĩ đã phẫu thuật loại bỏ khối u và rốt cuộc, Ellie được thông báo đã khỏi bệnh ung thư. Nhưng 3 năm sau, cha mẹ bé bất ngờ phát hiện thông tin vô cùng sốc.
Các bác sĩ thực ra đã đọc nhầm kết quả chụp chiếu của cô bé. U nguyên bào thần kinh mà Ellie mắc đã tiến triển sang giai đoạn 4, chứ không phải 2 như chẩn đoán. Điều này có nghĩa là ung thư đã di căn ra toàn bộ cơ thể Ellie.
Sau nhiều tháng điều trị tích cực và tham gia một thử nghiệm lâm sàng ở New York, tin vui một lần nữa đến với cô bé 8 tuổ.i. Hiện tại Ellie đã không còn bị ung thư.
Mẹ Ellie, Andrea Shoup, tiết lộ rằng, cô đã vô cùng đa.u đớ.n và khủng hoảng khi được thông báo về bệnh tình của con gái: "Các bác sĩ tin rằng khối u của con nằm cố định ở cổ. Những chỉ dấu khối u đều khả quan và do đó, tiên lượng bệnh của con cũng rất sáng sủa".
Trên thực tế, bác sĩ nhận định, Ellie có tới 90-95% cơ hội sống sót sau khi loại bỏ khối u bằng phẫu thuật. Nhưng, trong lần khám đầu tiên 3 tháng sau chẩn đoán, bác sĩ phát hiện 2 dấu hiệu bất thường ở cột sống cô bé nhờ kết quả chụp cộng hưởng từ.
"Họ liên tục trấn an chúng tôi rằng, đó không phải là u nguyên bào thần kinh. Bác sĩ nói, đó là u má.u, một tập hợp lành tính các tế bào máu", người mẹ của bé cho biết.
Nhưng sau đó, để làm an lòng cha mẹ Ellie, các bác sĩ chỉ định xét nghiệm nước tiểu vào tháng 4 năm 2015. Kết quả, bệnh ung thư của cô bé vẫn chưa hết. Trái lại, nó đã di căn và chuyển sang giai đoạn 4.
"Chúng tôi phát hiện các bác sĩ đã đọc nhầm kết quả chụp chiếu của Ellie suốt 3 năm. Bệnh ung thư rốt cuộc đã được tìm thấy ở hông, cột sống và đầu con. Con được xếp vào dạng ung thư giai đoạn 4 nguy cơ cao".
Gia đình Ellie hi vọng, càng ở lại lâu bao nhiêu với cuộc thử nghiệm, nguy cơ bệnh tái phát với con gái càng giảm đi.
Ellie đã trải qua 6 đợt hóa trị ở Minnesota trước khi chuyển tới Trung tâm Ung thư Tưởng nhớ Sloan Kettering ở New York.
Tại đây, Ellie được chỉ định liệu pháp proton và liệu pháp miễn dịch cũng như tham gia một thử nghiệm lâm sàng. Thử nghiệm này nhằm xác định khả năng một loại vắc-xin cho bệnh u nguyên bào thần kinh có thể giúp ngừa nguy cơ bệnh tái phát không.
Hiện Ellie đã không còn bị ung thư nữa. Nhưng cô bé vẫn chưa kết thúc thời gian tham gia thử nghiệm lâm sàng cho tới tháng 8 tới. Gia đình Ellie hi vọng, càng ở lại lâu bao nhiêu với cuộc thử nghiệm, nguy cơ bệnh tái phát với con gái càng giảm đi.
Mẹ Ellie tâm sự rằng, cô rất mong những cha mẹ gặp phải hoàn cảnh tương tự sẽ học được cách tin tưởng vào bản năng của mình: "Là một gười mẹ, nếu tôi chỉ nhất nhất nghe theo bác sĩ, ai mà biết được con gái tôi sẽ còn bao nhiêu thời gian để sống. Hãy tham khảo ý kiến thứ hai, hãy tìm kiếm các chuyên gia và luôn trang bị thông tin cho mình".
U nguyên bào thần kinh là một bệnh ung thư phát triển trong các tế bào thần kinh chưa trưởng thành khắp cơ thể. Bệnh thường khởi phát trong tuyến thượng thận - nằm ở ngay phía trên thận, nhưng cũng có thể phát triển ở các vị trí khác như ngực, bụng hoặc cột sống.
Triệu chứng bao gồm đau bụng, đau ngực, các quầng sậm màu quanh mắt, sốt và giảm cân.
U nguyên bào thần kinh thường được chẩn đoán chủ yếu ở tr.ẻ e.m từ 5 tuổ.i trở xuống.
Biện pháp điều trị tuỳ thuộc vào vị trí và kích cỡ khối u nhưng có thể bao gồm phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, liệu pháp miễn dịch và cấy ghép tế bào gốc.
Theo Hiệp hội Ung thư Mỹ, khoảng 800 ca mắc mới u nguyên bào thần kinh được chẩn đoán hàng năm tại Mỹ.
Theo afamily
Xét nghiệm nước tiểu hiệu quả như xét nghiệm phết tế bào trong tầm soát ung thư cổ tử cung Các nhà nghiên cứu từ Đại học Manchester đã tiết lộ rằng, xét nghiệm nước tiểu có thể hiệu quả như xét nghiệm phết tế bào khi thực hiện tầm soát ung thư cổ tử cung ở nữ giới. Tiến sĩ Emma Crosbie, người đứng đầu nghiên cứu, cho biết: "Chúng tôi thực sự rất hào hứng với nghiên cứu này, chúng tôi...