Preobrazhenie Gospodnya – Nhà thờ gỗ độc đáo lâu đời nhất nước Nga

Nhà thờ Biến hình Preobrazhenie Gospodnya được UNESCO công nhận là di sản thế giới và hiện mở cửa đón khách như một bảo tàng quốc gia. Đây là nhà thờ bằng gỗ cổ xưa độc đáo của hòn đảo Kizhi, hồ Onezh, tỉnh Karelia, nước Nga.

Hòn đảo của các công trình kiến trúc cổ

Đảo Kizhi là một hòn đảo trên hồ Onezh tại Karelia ở nước Nga. Kizhi đẹp và độc đáo đến mức ai nấy đều muốn nắm bắt thật trọn vẹn từng khoảnh khắc trôi qua trên đảo. Đây được xem là hòn đảo thanh bình nhất nước Nga với những công trình kiến trúc cổ, độc đáo. Người dân ở đây cũng rất đặc biệt.

Kizhi là một trong quần thể năm ngàn hòn đảo nằm ở phía bắc hồ Onega rộng lớn. Hòn đảo này có chiều dài khoảng 7km và rộng 0,5km. Xung quanh được bao bọc bởi khoảng 5.000 đảo khác, phần lớn trong số đó rất nhỏ-một số trong chúng chỉ có kích thước khoảng 2×2 m, mặc dù một số đảo khác lại khá lớn, có đảo dài tới 35 km. Kizhi là nơi định cư thời trung cổ bao gồm trên 100 làng vào thế kỷ 16. Các ghi chép đầu tiên nhắc tới Kizhi có từ thế kỷ 12.

Đảo Kizhi là một hòn đảo trên hồ Onezh tại Karelia ở nước Nga

Đảo có rất nhiều công trình cổ.Theo đó, các công trình được chuyển từ các khu vực khác nhau tại Karelia tới đây, đáng chú ý là nhà thờ Lazar Phục sinh thế kỷ 14 từ tu viện Muromskii và nó là nhà thờ gỗ cổ nhất tại Nga. Viện bảo tàn, được chính quyền Liên Xô thành lập tại Kizhi năm 1960. Nhà thờ Pokrov với 9 chóp mái được xây dựng gần đó vào năm 1764 và gác chuông được bổ sung khoảng những năm 1862-1874… Điều gây ấn tượng nhất là các công trình xây dựng này hoàn toàn không sử dụng đinh hay các vật liệu kết nối bằng kim loại nào.

Nổi bật nhất trong số các công trình kiến trúc là Nhà thờ Biến hìnhPreobrazhenie Gospodny ước đoán được xây dựng trong khoảng thời gian giữa những năm từ 1714 đến 1722, được xây dựng tại khu vực trước đây bị sét đánh cháy. Tuy nhiên, tên tuổi thực sự của những người xây dựng hiện nay vẫn không rõ.

Đây là công trình kiệt xuất nhất và có thể nói là đáng chú ý nhất của quần thể kiến trúc này. Đồng thời là di tích có giá trị toàn đất nước Nga, di tích di sản văn hóa của Liên bang Nga (tức là hạng mục có giá trị đặc biệt). Nó được coi là xây dựng theo mô hình mẫu của Nhà thờ Pokrova Presvyatoi Bogoroditsy (xây dựng năm 1708) ở tỉnh Vologda. Nhà thờ cùng với khoảng 80 công trình di tích lịch sử nó đã được UNESCO công nhận là di sản thế giới từ năm 1990 và được sếp vào danh sách những công trình cần có người bảo vệ.

Nhà thờ xây dựng hoàn toàn bằng gỗ

Tên tuổi thực sự của những người xây dựng ra nó hiện nay vẫn không rõ. Chiều cao của nhà thờ là 37m. Đặc biệt, móng của nhà thờ thay vì làm bằng đá phổ biến thờ đó nó lại được làm bằng gỗ. Các tín đồ thường tới đây cầu nguyện vào mùa hè, còn vào mùa đông không thể tiến hành làm lễ được, do thời tiết khắc nghiệt.

Nhà thờ được xây dựng theo truyền thống của nghề mộc Nga, với kỹ thuật xây dựng độc đáo là không sử dụng đinh trong các kết cấu chính, ngoại trừ “lớp vảy” trên các “lưỡi cày” của mái vòm – tại đó chúng được gắn với nhau bằng các đinh nhỏ. Theo truyền thuyết của người dân nơi đây tất cả các công trình nơi đây được xây dựng duy nhất bằng môt chiếc búa không sử dụng công cụ nào khác và sau khi xây dựng xong cây búa được vứt xuống nòng hồ Onezh.

Công trình này cũng là nhà thờ đại diện cho loại các nhà thờ nhiều tầng hình bát giác. Thành phần cơ bản của còng trình là thành gỗ, phân bổ theo các hướng chiếu sáng. Từ phía Tây tới thành gỗ cơ bản là sự tiếp giáp với vách gỗ không cao của nhà ăn. Trên bát giác dưới người ta còn bố trí thêm 2 thành gỗ bát giác có kích thước nhỏ hơn.

Thành gỗ của nhà thờ được dựng lên mà không có móng đá, chỉ ở nhà thờ phụ bên hông phía tây của nhà thờ này mới có móng đá vào năm 1870. Các góc của nhà thờ được ốp bằng gỗ thông đuôi ngựa, tạo cho nhà thờ có kết cấu rất chắc chắn, bất chấp sự khắc nghiệt của thời tiết nơi đây. Mái của nhà ăn, bậc tam cấp được ốp từ các tấm ván gỗ thông đuôi ngựa và vân sam dọc theo các ván gỗ bạch dương. Tại các kết cấu ẩn người ta dùng các chi tiết làm từ gỗ bạch dương. Các “lưỡi cày” làm từ gỗ liễu hoàn diệp.

Nhà thờ Biến hìnhPreobrazhenie Gospodny được xây dựng hoàn toàn bằng gỗ

Nét đặc biệt của nhà thờ nằm ở hệ thống mái của nó. Theo đó, nhà thờ này có 22 chóp mái, sắp xếp thành các tầng trên các mái, có dạng cong đều kiểu nấm. Hình dạng và kích thước các chóp mái thay đổi theo tầng, tạo ra một bức tranh hài hòa đặc biệt do hình dáng của nhà thờ. Khi bước vào nhà thờ, bạn sẽ thấy lối vào được làm thành dạng bậc tam cấp hai lối vào có mái che trên các công xôn. Còn khu phòng ăn không được dựng kín bằng các bức tường mà đóng lại bởi các cánh cửa có 3 trục lăn.

Khung tranh tượng thánh có 4 tầng, tạo thành từ 102 tranh thánh. Niên đại của khung tranh thánh vẫn chưa được xác định một cách chính xác: Về cơ bản nó có từ nửa sau thế kỷ 18 đến đầu thế kỷ 19. Các tranh thánh theo thời gian vẽ và các nét đặc biệt của kiểu dáng có thể chia thành 3 nhóm chính: hai tranh thánh cổ nhất là “Biến hình” và “Pokrov” có từ cuối thế kỷ 17 và là điển hình cho phong cách hội họa miền bắc. Phần cơ bản của các tranh thánh dãy dưới (bản địa) tạo thành nhóm tranh thánh thứ hai, có vào nửa sau thế kỷ 18. Các tranh thánh của 3 tầng trên cao tạo thành nhóm thứ ba và có vào khoảng đầu thế kỷ 18 và có lẽ được đưa từ nơi khác đến.

Nổi bật nhất có thể nói tới đó là 2 bức tranh cổ điển hình cho phong cách nghệ thuật miền Bắc nước Nga là bức “Biến hình” và “Pokrov” cuối thế kỷ 17. Phía dưới những bức tranh bản địa tuổi đời cao nhất đó là đến những tác phẩm sáng tác ở thế kỷ 18 và 19 được thu thập ở nhiều nơi trên toàn nước Nga. Với những bức tranh đó, nhà thờ không chỉ là nơi thờ chúa mà còn như một bảo tàng tôn giáo có giá trị văn hóa nghệ thuật lớn.

Được biết, nhà thờ cũng đã trải qua nhiều thăng trầm. Tuy nhiên may mắn, hoả hoạn và phong trào bài trừ tôn giáo cuồng loạn những năm 1930 đã không động chạm đến khu nhà thờ trên đảo Kizhi. Người ta kể rằng, trong Thế chiến II, quá ấn tượng bởi vẻ đẹp của thánh đường, một phi công Phần Lan đã không chấp hành lệnh ném bom Kizhi. Về tổng thể, nhà thờ Preobrazhenie Gospodnya đúng là một báu vật không của riêng Nga mà còn là di sản của thế giới. Chính nhà thờ này đã tô điểm thêm cho không gian của đảo Kizhi thêm quyến rũ, thơ mộng.

Lưu ý, để đến thăm quan nhà thờ, du khách phải đi từ đến đảo. Mỗi ngày, tàu đi đảo Kizhi có 5 chuyến, bắt đầu từ 8 giờ 45 phút sáng và kết thúc chuyến cuối cùng là 20 giờ 15 phút tối. Riêng những tháng vào mùa hè, khi có hiện tượng đêm trắng, tàu còn tăng cường thêm chuyến cuối tùy thuộc vào nhu cầu của du khách, có thể là 22 giờ đêm.

Hòa An / Pháp luật Bốn phương

Theo baophapluat.vn