Phương Tây ‘giữ ấm’ cho Ukraine trong mùa đông
Phương Tây đang gia tăng hỗ trợ Ukraine giữa mùa đông khi hạ tầng đã bị tàn phá nặng nề và dự báo chiến sự sắp tới còn căng thẳng hơn.
Sau khi liên tục hứng chịu các đợt tấ.n côn.g vào cơ sở hạ tầng năng lượng nhưng không kịp sửa chữa, nhiều trạm cung cấp điện trên khắp Ukraine đã phải thường xuyên ngừng hoạt động khẩn cấp, trong khi nhu cầu sử dụng điện đang tăng lên do trời trở lạnh. Hãng điều hành lưới điện quốc gia Ukrenergo đầu tuần thông báo chỉ có thể đáp ứng 73% nhu cầu và đang đàm phán với các nước Romania, Slovakia và Hungary về việc nhập khẩu điện, theo Bloomberg. Công ty năng lượng EKU (Ukraine) cuối tuần qua thử nghiệm nhập khẩu điện từ Romania và cho biết đây có thể là công cụ giúp ổn định hệ thống năng lượng tại Ukraine.
Xem nhanh: Chiến dịch Nga ngày 278, NATO cam kết giúp Ukraine nhưng sắp cạn kho, Mỹ xem xét cấp tên lửa 150 km
NATO bàn cách hỗ trợ
Ngoại trưởng các nước NATO ngày 29.11 bắt đầu hội nghị kéo dài 2 ngày tại Romania nhằm thảo luận về việc hỗ trợ cho Ukraine và các đối tác khác đang chịu sức ép như Bosnia, Georgia và Moldova. Đối diện với hành động mà Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cáo buộc là “sử dụng mùa đông làm vũ khí” của Nga, các nhà ngoại giao NATO dự kiến sẽ bàn bạc việc viện trợ nhiên liệu, vật tư y tế, đồ dùng mùa đông cho Ukraine, bên cạnh tiếp tục viện trợ quân sự như các hệ thống phòng không, đạn dược, theo Reuters.
Người dân xách can đi lấy nước tại Kyiv ngày 24.11 ẢNH REUTERS
Một quan chức Mỹ giấu tên cho hay Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken sẽ công bố khoản viện trợ lớn cho Ukraine và làm việc với các nước khác để cung cấp thiết bị giúp khôi phục năng lực truyền tải điện của Ukraine. Trả lời phỏng vấn tờ The Guardian hôm qua, Ngoại trưởng Canada Melanie Joly tuyên bố NATO cam kết hỗ trợ Ukraine vượt qua “mùa đông khó khăn” này dù viễn cảnh về cuộc đàm phán để chấm dứt xung đột vẫn còn xa vời.
Trước đó, ngoại trưởng của 7 nước thuộc Liên minh châu Âu (EU) có chuyến thăm Kyiv vào ngày 28.11 và cam kết sẽ giúp Ukraine chuẩn bị cho mùa đông, khôi phục hạ tầng năng lượng.
Cũng trong ngày 28.11, các nhà ngoại giao EU tiếp tục không thể đồng thuận về việc áp giá trần đối với dầu thô nhập từ Nga bằng đường biển. Theo Đài France24, Ba Lan muốn mức giá trần phải thấp hơn đề xuất trước đó của nhóm G7 nhằm hạn chế nguồn tài chính của Nga cho chiến sự tại Ukraine.
Chiến trường sắp nóng hơn
Về tình hình chiến sự, lực lượng Nga tiếp tục pháo kích thành phố Kherson ở miền nam Ukraine sau khi rút qua bờ đông sông Dnipro từ đầu tháng. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết Nga đã tấ.n côn.g 30 khu định cư tại tỉnh Kherson 258 lần trong một tuần qua. Tại tỉnh Donetsk ở miền đông, lực lượng Nga cũng đẩy mạnh tấ.n côn.g quanh các thành phố Bakhmut, Avdiyivka và Lyman. Theo Viện Nghiên cứu chiến tranh (ISW) của Mỹ, tuyên bố của Nga về việc giành được thêm các vị trí quanh Bakhmut không báo hiệu lực lượng này sắp bao vây thành phố.
ISW dự báo giao tranh dọc theo các tiề.n tuyến có khả năng sẽ gia tăng trong những tuần sắp tới, khi mùa đông khiến mặt đất đóng băng giúp phương tiện dễ di chuyển hơn, không bị bùn lầy. Mặt khác, Reuters hôm qua dẫn lời một quan chức Mỹ giấu tên tiết lộ Washington và Moscow đã sử dụng kênh giải nguy xung đột một lần từ khi chiến dịch quân sự tại Ukraine bắt đầu vào ngày 24.2. Quan chức cho biết Mỹ là bên chủ động liên lạc để trình bày quan ngại về hoạt động quân sự của Nga gần cơ sở hạ tầng quan trọng của Ukraine.
Chưa rõ đó là vụ nào nhưng vị quan chức nói không liên quan vụ tên lửa rơi xuống Ba Lan ngày 15.11 làm 2 người thiệ.t mạn.g. Trước đây, chiến sự từng xảy ra gần nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia và cũng từng có đồn đoán về việc đậ.p Nova Kakhovka ở Kherson có thể bị Nga cho nổ để cản bước lực lượng Ukraine, dù Moscow phủ nhận thông tin này.
Đối thoại hạt nhân Nga – Mỹ bị hoãn
Bộ Ngoại giao Nga xác nhận cuộc đàm phán về hiệp ước kiểm soát vũ khí hạt nhân New START giữa Nga và Mỹ tại Cairo (Ai Cập) từ ngày 29.11 đến 6.12 đã bị hoãn và không nêu rõ ngày khôi phục, theo Đài RT. Một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết phía Nga đã đơn phương hoãn cuộc đối thoại và nói sẽ đề xuất ngày họp mới. Hiện chưa rõ lý do cuộc họp bị hoãn ngay trước giờ G. Hiệp ước New START, có hiệu lực vào năm 2011, giới hạn số lượng đầu đạn hạt nhân chiến lược mà Mỹ và Nga có thể triển khai, cũng như việc triển khai các tên lửa phóng từ đất liền hoặc tàu ngầm cùng máy bay né.m bo.m có thể mang các đầu đạn này. Hiệp ước được gia hạn thêm 5 năm vào đầu năm 2021 và hai nước đang đàm phán để gia hạn thêm hiệp ước kiểm soát vũ khí duy nhất còn lại giữa hai cường quốc. Cơ chế giám sát khu vực vũ khí của hai bên theo hiệp ước đã bị đình chỉ từ năm 2020 do đại dịch Covid-19.
Khủng hoảng năng lượng châu Âu: Các lệnh trừng phạt của phương Tây phản tác dụng
EU sẽ phải đối mặt với thách thức lớn nhằm đáp ứng nhu cầu năng lượng của mình trong những năm tới và tiêu tốn nhiều nguồn lực cho chi phí vận chuyển khí đốt do khoảng cách xa.
Do có trữ lượng khí đốt dồi dào, Iran cho biết sẵn sàng giúp châu Âu giải quyết khủng hoảng năng lượng. Ảnh: CNN
Theo bình luận của Thời báo Tehran (tehrantimes.com) mới đây, khi thời tiết trở nên lạnh hơn ở châu Âu, những nỗ lực hạn chế tiêu thụ khí đốt và điện đang đạt đến giới hạn và sự hỗ trợ tạm thời trong vài tháng qua bắt đầu suy yếu.
Trước khi cuộc xung đột ở Ukraine nổ ra, Nga đã chiếm thị phần lớn trong nhập khẩu năng lượng của châu Âu. Tuy nhiên, cuộc xung đột, hiện diễn ra vào tháng thứ 9, đã làm gián đoạn mối quan hệ hợp tác đó và không còn lượng khí đốt nào chảy qua Nord Stream 1.
Hiện các cơ sở lưu trữ của EU hiện đã đầy 95%, theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA). Điều này châu Âu có thể vượt qua mùa Đông năm nay, nhưng có một cái giá đắt mà họ phải trả khi áp đặt những lệnh trừng phạt với Nga.
Các doanh nghiệp trên khắp châu Âu buộc phải hạn chế sử dụng năng lượng của họ, khiến hoạt động kinh doanh như bình thường gặp khó khăn. Họ đang buộc đóng cửa các nhà máy, giảm quy mô hoặc chuyển địa điểm. Châu Âu có thể đang trên con đường "phi công nghiệp hóa".
Hoạt động sản xuất của khu vực đồng euro đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ tháng 5/2020. Chỉ số PMI (quản lý thu mua) của S&P Global vào tháng 10 báo hiệu một cuộc suy thoái đang rình rập đối với châu Âu.
Trong phân tích mới nhất của mình về cuộc khủng hoảng năng lượng châu Âu được công bố vào ngày 3/11, IEA cho biết EU có thể đối mặt với sự thiếu hụt tới 30 tỷ mét khối (bcm) khí tự nhiên trong giai đoạn mùa Hè năm tới để nạp lại các kho lưu trữ khí đốt của mình.
Với báo cáo có tên "Không bao giờ là quá sớm để chuẩn bị cho mùa Đông tới: Cân bằng khí đốt của châu Âu cho giai đoạn 2023-2024", IEA cảnh báo rằng mức lưu trữ hiện tại, cũng như giá khí đốt thấp hơn gần đây và nhiệt độ ôn hòa bất thường, cũng không nên dẫn đến kết luận lạc quan về tương lai.
Giám đốc điều hành IEA Fatih Birol cho biết: "Với thời tiết ôn hòa gần đây và giá khí đốt giảm, có nguy cơ 'tự mãn' len lỏi vào trong các cuộc thảo luận xung quanh nguồn cung cấp khí đốt của châu Âu, nhưng chúng ta vẫn chưa thoát khỏi bế tắc".
Cái giá của lệnh trừng phạt
Xem xét báo cáo của IEA cho thấy EU sẽ phải đối mặt với một thách thức lớn trong việc đáp ứng nhu cầu năng lượng của mình những năm tới và tiêu tốn nhiều nguồn lực cho chi phí vận chuyển khí đốt do khoảng cách xa. Do đó, Iran có thể là nhân tố quan trọng giúp giải quyết vấn đề trên.
Có nguồn tài nguyên khí đốt lớn nhất thế giới, Iran có thể cung cấp cho châu Âu nguồn năng lượng mà họ rất cần nếu có cơ sở hạ tầng đường ống hoặc nếu các lệnh trừng phạt không ngăn cản Iran tiếp cận công nghệ cần thiết để hóa lỏng khí tự nhiên trên quy mô lớn.
Không giống như dầu, khí tự nhiên khó được vận chuyển ở quy mô lớn dưới dạng khí, và do đó nó được xuất khẩu qua đường ống hoặc bằng cách biến nó thành khí tự nhiên hóa lỏng (LNG), nhưng đó là một lĩnh vực đầu tư cao và tốn kém. Iran hiện không có cơ sở hạ tầng để xuất khẩu lượng lớn khí đốt sang châu Âu.
Bất chấp tất cả những hạn chế này, Iran đã liên tục lên tiếng sẵn sàng giúp châu Âu giảm bớt ít nhất một phần nhu cầu năng lượng của mình.
Vào đầu tháng 10, Thứ trưởng Ngoại giao Iran Ali Baqeri Kani đã nêu bật tác động của các lệnh trừng phạt đối với an ninh năng lượng ở châu Âu trong bối cảnh xung đột Nga -Ukraine và nói rằng Tehran đã sẵn sàng giúp khôi phục an ninh năng lượng cho châu lục này.
Ông Baqeri Kani nói: "Trong nhiều năm, phương Tây nghĩ rằng các quốc gia như Iran phải trả giá bằng việc bị trừng phạt [nhưng] giờ đây, châu Âu đã nhận ra rằng việc áp đặt các biện pháp trừng phạt cũng phải trả giá".
Tờ Thời báo Tehran cho rằng, trên cơ sở xem xét những kinh nghiệm hiện tại và nhìn về tương lai, các chính phủ ở châu Âu nên thấy rõ những tác động tiêu cực mà các lệnh trừng phạt đã và sẽ gây ra đối với an ninh năng lượng toàn cầu và do đó cần nỗ lực nhiều hơn nữa để giúp các cuộc đàm phán hạt nhân đạt được "cái kết" mà trong đó kịch bản là "đôi bên cùng có lợi".
Sức ép khiến châu Âu khó giữ đà viện trợ cho Ukraine Lạm phát và giá năng lượng tăng cao khiến châu Âu khó giữ đà viện trợ cho Ukraine, trong khi kết quả bầu cử giữa kỳ ở Mỹ cũng có thể phá vỡ sự ủng hộ kiên định của phương Tây đối với Kiev. Kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine hồi cuối tháng 2, các...