Phòng bệnh tăng huyết áp trong mùa lạnh

Tăng huyết áp là một bệnh rất phổ biến hiện nay, thường gặp ở tuổi trung niên. Vào mùa lạnh, bệnh càng dễ tái phát, có thể dẫn đến biến chứng đột quỵ. Bởi vậy, việc phòng bệnh là rất quan trọng.

Thực tế tại các bệnh viện lớn của tỉnh cho thấy, số bệnh nhân tăng huyết áp ngày càng có chiều hướng gia tăng. Đây là bệnh lý thường gặp nhất trong các bệnh lý về tim mạch. Bệnh diễn biến thầm lặng, ít có các biểu hiện lâm sàng, do đó, người bệnh hay chủ quan. Tuy nhiên, đây là bệnh có các biến chứng có thể nguy hiểm đến tính mạng nên nó được coi là “kẻ giết người thầm lặng”.

Kiểm tra tim, mạch cho bệnh nhân tại Khoa Khám bệnh, Bệnh viện Đa khoa tỉnh.

Ngay tại cộng đồng, số người bị tăng huyết áp, nhưng không biết mình bị bệnh cũng khá lớn. Cụ thể, theo kết quả khám sàng lọc của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Quảng Ninh, trong 9 tháng đầu năm 2020, Trung tâm đã tiến hành khám sàng lọc cho 1.700 người thuộc các xã Phong Dụ, Yên Than, Điền Xá (huyện Tiên Yên), xã Đại Bình (Huyện Đầm Hà); qua đó cho thấy, có tới 474 trường hợp bị tăng huyết áp, 385 trường hợp tiền tăng huyết áp.

Huyết áp là áp lực của máu lên thành mạch, được xác định bằng 2 chỉ số là huyết áp tâm thu (chỉ số trên) và huyết áp tâm trương (chỉ số dưới). Theo Tổ chức Y tế Thế giới, huyết áp chuẩn nhất là 120/80mmHg. Tăng huyết áp là khi huyết áp tâm thu từ 140mmHg trở lên hoặc huyết áp tâm trương từ 90mmHg trở lên. Tuy nhiên, theo bác sĩ Nguyễn Thị Thoa, Trưởng Khoa Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa tỉnh, ở người cao tuổi có thể gặp hình thái tăng huyết áp tâm thu đơn độc, nghĩa là huyết tâm thu lớn hơn hoặc bằng 140mmHg, nhưng huyết áp tâm trương vẫn nhỏ hơn 90mmHg.

Nhiều người nghĩ rằng, khi trời nóng bức mới dễ dẫn đến tăng huyết áp; nhưng thực tế thời tiết trở lạnh lại là điều kiện gây tăng huyết áp đột ngột và dễ gây các biến chứng nguy hiểm. Nguyên nhân là do thời tiết lạnh giá, nhiệt độ thấp khiến cơ thể tăng điều nhiệt bằng cách tăng tiết các catecholamine trong máu dẫn đến co mạch ngoại biên. Điều này làm lượng máu trở về tim tăng dẫn đến huyết áp tăng, co thắt các mạch vành.

Chăm sóc bệnh nhân sau phẫu thuật tim tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh.

Bác sĩ Nguyễn Thị Thoa cho biết: “Mạch máu ở một số vùng co lại sẽ đẩy máu ra những khu vực ít chịu ảnh hưởng hơn, gây giãn mạch thụ động ở những nơi đó (như mạch não, mạch phổi). Cùng với đó, thời tiết lạnh cũng làm tăng số lượng tiểu cầu, hồng cầu và độ nhớt của máu, làm tăng nguy cơ tăng đông trong máu dễ hình thành huyết khối gây tắc mạch như: Mạch vành, mạch máu não và bệnh mạch máu ngoại vi… dẫn đến đột quỵ tim, tai biến mạch não.

Tăng huyết áp thường gây ra các biến chứng rất nặng nề cho người bệnh, có thể gây đột tử (do nhồi máu cơ tim cấp, xuất huyết não, phình tách động mạch chủ, cơn hen tim, phù phổi cấp); hoặc bệnh để lại những di chứng hết sức nặng nề, như: Di chứng liệt nửa người, suy tim mạn tính, bệnh tim thiếu máu cục bộ, suy thận mạn tính…”.

Với biến chứng nguy hiểm của tăng huyết áp, người dân cần chú trọng đi khám sức khỏe định kỳ để kịp thời phát hiện bệnh, từ đó được tư vấn điều trị kịp thời nhằm phòng ngừa lâu dài các biến chứng của bệnh và khi đã xảy ra các biến chứng thì điều trị tích cực chống tái phát, hạn chế tối đa tiến triển của bệnh.

Đặc biệt vào mùa đông, để phòng bệnh tăng huyết áp, người mắc bệnh cần phải mặc ấm, nhất là giữ ấm đầu, cổ, bàn chân, hạn chế ra ngoài khi thời tiết quá lạnh. Dùng khẩu trang che mũi, miệng nếu phải đi ra ngoài trời có gió lạnh để tránh hít thở không khí lạnh.

Không nên thức dậy quá sớm bởi lúc đó, cơ thể thường kém đáp ứng với sự thay đổi bên ngoài, các mạch máu kém đàn hồi hơn và khí huyết lưu thông kém hơn; nếu dậy quá sớm bước ra ngoài gặp gió lạnh có thể khiến huyết áp tăng cao, dẫn đến đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim vào buổi sáng.

Cần tạo một môi trường ấm áp khi làm việc, tập luyện và nghỉ ngơi. Phòng ở phải đảm bảo thông thoáng nhưng ấm và tránh bị gió lùa. Có thể dùng điều hòa và sử dụng bóng điện đỏ cho ấm. Không nên dùng bếp than tổ ong hoặc than củi để sưởi trong phòng kín dễ gây ngộ độc khí CO, rất nguy hiểm. Cần tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột, cơ thể không thích ứng kịp dẫn đến tai biến mạch não, nhồi máu cơ tim…

Bác sĩ Nguyễn Thị Thoa đặc biệt lưu ý: Người bệnh cần đảm bảo chế độ dinh dưỡng hợp lý và khoa học theo tư vấn của bác sĩ và luyện tập đều đặn, đúng cách, phù hợp với sức khỏe để nâng cao khả năng chống lạnh và ổn định huyết áp; giữ tâm lý thoải mái.

Điều trị tăng huyết áp là điều trị liên tục và lâu dài. Người bệnh cần tuân thủ việc khám, điều trị và uống thuốc đều theo đơn của bác sĩ để duy trì huyết áp ổn định. Không tự ý thay đổi thuốc, tự ý uống tăng liều thuốc. Tuyệt đối không tự bỏ thuốc khi huyết áp đã về chỉ số bình thường mà không có ý kiến của bác sĩ điều trị.