Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam: Toàn hệ thống luôn đặt trong tình trạng ‘trực chiến’

Mặc dù các ổ dịch đang trong tầm kiểm soát nhưng ở cộng đồng đã có mầm bệnh và sẵn sàng bùng phát. Do đó, toàn hệ thống luôn đặt trong tình trạng “trực chiến”, khi phát hiện ca chỉ điểm trong cộng đồng, lập tức ra quân, khoanh vùng dịch bệnh.

Đây là chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam, Trưởng ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch COVID-19 tại cuộc họp Thường trực Ban Chỉ đạo chiều 14/5, tại Trụ sở Chính phủ.

Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam, Trưởng Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch COVID-19 chủ trì cuộc họp. Ảnh: Minh Đức/TTXVN

Khuyến cáo việc sàng lọc cho công nhân các khu công nghiệp

Báo cáo tại cuộc họp, ông Đặng Quang Tấn, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế cho biết, tổng số tích lũy ca mắc COVID-19 cả nước từ đầu dịch đến 9 giờ ngày 14/5 là 3.756 ca, trong đó có 2.298 ca trong nước. Tính từ ngày 27/4 đến 9 giờ ngày 14/5, Việt Nam ghi nhận 728 ca mắc COVID-19, trong đó có 15 ca đã khỏi bệnh, 713 ca đang điều trị với 434.941 trường hợp được xét nghiệm Realtime-PRC. Tổng số trường hợp F1 ghi nhận tại 26 tỉnh, thành phố là khoảng 28.676 trường hợp.

Cả nước hiện có 175 cơ sở xét nghiệm, trong đó có 125 cơ sở xét nghiệm khẳng định; 50 phòng xét nghiệm chưa được cấp phép khẳng định. Năng lực xét nghiệm mẫu đơn 65.793 mẫu/ngày, trong trường hợp cần thiết có thể tăng cường công suất lên từ 1.5 đến 2 lần.
Về việc triển khai xét nghiệm SARS-CoV-2 trong tình hình mới, Bộ Y tế yêu cầu xây dựng kế hoạch tăng cường năng lực đảm bảo công suất xét nghiệm hàng ngày tính theo quy mô dân số đạt tối thiểu 1.000 mẫu (đơn)/triệu dân và sẵn sàng nâng cao công suất khi dịch có nguy cơ lan rộng.
Đánh giá tình hình dịch bệnh trong nước, ông Đặng Quang Tấn cho biết, số lượng ca mắc có thể tiếp tục gia tăng do còn nhiều F1 đang được tiếp tục truy vết, cách ly, lấy mẫu xét nghiệm nhưng đều xác định được nguồn gốc lây nhiễm (từ các ổ dịch trước đó, đã được cách ly tập trung từ trước thông qua truy vết F1 liên quan đến các ổ dịch cũ). Cùng với đó, Việt Nam có thể tiếp tục ghi nhận các ổ dịch khác trong cộng đồng, tại một số địa phương khác, đặc biệt tại các địa phương có tập trung đông người trong dịp nghỉ lễ vừa qua.
Phân tích diễn biến các nguồn lây nhiễm liên quan đến Hà Nam, Đà Nẵng, Vĩnh Phúc – Yên Bái, ông Đặng Quang Tấn cho biết, các nguồn lây này đã được kiểm soát, không có khả năng lây lan ra cộng đồng. Đối với thành phố Đà Nẵng, ngày 12/5, ghi nhận chùm ca bệnh tại Khu Công nghiệp An Đồn với 45 ca mắc COVID-19. Bước đầu, chùm lây nhiễm tại đây đã bước đầu được kiểm soát, số lượng xét nghiệm thực hiện lớn, hầu hết cho kết quả âm tính. Tuy nhiên, Bộ Y tế nhận định, nguồn lây nhiễm tại Đà Nẵng chưa được xác định rõ nên có khả năng ghi nhận các ca bệnh ở một số khu vực khác; khuyến nghị thực hiện sàng lọc cộng đồng trên diện rộng, tập trung tại những nơi có nguy cơ cao như khu vui chơi giải trí, khu công nghiệp, siêu thị, trường học…

Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) Đặng Quang Tấn phát biểu tại cuộc họp. Ảnh: Minh Đức/TTXVN

Liên quan đến nguồn lây từ các bệnh viện, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng cho biết, đáng chú ý, Bắc Ninh và Bắc Giang tiếp tục ghi nhận số lượng ca mắc lớn trong ngày 14/5. Tuy nhiên, các địa phương này phấn đấu kiểm soát dịch bệnh trong vòng 3 ngày tới.
Cụ thể, đến nay, các ca mắc COVID-19 ở Bắc Ninh tập trung chủ yếu ở xã Mão Điền, huyện Thuận Thành và bắt đầu ghi nhận một số ca bệnh tại khu công nghiệp. Là địa phương có nhiều khu công nghiệp, nguy cơ các khu công nghiệp có ca xâm nhập từ cộng đồng rất lớn. Bộ Y tế khuyến cáo, Bắc Ninh cần thực hiện nghiêm ngặt công tác phòng, chống dịch tại các khu công nghiệp, khuyến cáo việc sàng lọc cho khu công nghiệp có nhiều công nhân.
Tại Bắc Giang, hiện đã ghi nhận 99 ca mắc COVID-19, chủ yếu liên quan đến Khu công nghiệp Vân Trung, huyện Việt Yên. Bộ Y tế nhận định, nguy cơ cao dịch bệnh lây lan từ các công ty trong cùng khu công nghiệp tại Bắc Giang. Do đó, Bắc Giang cần quản lý chặt chẽ những người làm việc tại các phân xưởng, công ty có ca bệnh để không lây lan dịch bệnh từ khu công nghiệp ra cộng đồng. Hiện công suất xét nghiệm của Bắc Giang đạt khoảng 1.500 mẫu/ngày; hiện còn khoảng trên 6.000/tổng số hơn 30.000 mẫu đã được lấy chưa có kết quả. Bắc Giang đang gấp rút tăng cường năng lực xét nghiệm với sự hỗ trợ của tỉnh Quảng Ninh, để trong vòng 48 giờ tới, cơ bản giải quyết vấn đề xét nghiệm, đáp ứng tốc độ truy vết, lấy mẫu, ứng phó với dịch bệnh.
Đáng chú ý, Bắc Giang và Bắc Ninh đã có sự lây truyền thứ phát 5 chu kỳ, trong đó cần quan tâm tới chùm ca bệnh tại Khu công nghiệp Vân Trung (hiện đã lây sang 7 công ty khác và người dân ở khu vực xung quanh). “Nếu không quản lý chặt chẽ ổ dịch tại khu công nghiệp, nguy cơ xuất hiện các chùm ca bệnh lớn ngoài cộng đồng rất cao”, ông Đặng Quang Tấn nêu rõ.
Đảm bảo an toàn cho nơi sản xuất và cư trú

Quang cảnh cuộc họp. Ảnh: Minh Đức/TTXVN

Phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam hoan nghênh tất cả các lực lượng chức năng, các địa phương, đặc biệt những điểm “ nóng nhất” trong thời gian qua như Bắc Ninh, Bắc Giang, Hà Nội, Vĩnh Phúc, Đà Nẵng đã tích cực vào cuộc trong công tác phòng, chống dịch COVID-19. Theo báo cáo của các địa phương, đến nay ổ dịch ở Hà Nam, Đà Nẵng, Vĩnh Phúc – Yên Bái cơ bản được kiểm soát; dự kiến sau 3 – 5 ngày nữa, Bắc Giang, Bắc Ninh cũng cơ bản được kiểm soát. Trong những ngày tới đây, các địa phương sẽ ghi nhận thêm các ca mắc COVID-19 nhưng đều được cách ly hoặc khoanh vùng trước đó.

Đáng chú ý, xét nghiệm chậm là một trong những nguyên nhân Bắc Ninh, Bắc Giang kiểm soát dịch bệnh chậm hơn so với dự kiến. Do đó, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Y tế tăng cường chỉ đạo và hỗ trợ 2 địa phương này để cơ bản trong 2 – 3 ngày tới, kiểm soát được dịch bệnh. Phó Thủ tướng cũng hoan nghênh các địa phương có nhiều sáng kiến, đặc biệt Bắc Giang và Quảng Ninh cam kết hỗ trợ “theo chiều ngang”, đẩy nhanh tốc độ xét nghiệm.

Hiện có hàng nghìn kỹ sư, công nhân, người lao động… làm việc ở các khu công nghiệp thuộc tỉnh Bắc Ninh, Bắc Giang, cư trú ở các địa phương, đặc biệt là Thủ đô Hà Nội. Các chuyên gia nhận định, nếu không kiểm soát tốt sẽ tạo nguy cơ cho các địa bàn cư trú. Trên tinh thần “không được để ngăn sông, cấm chợ”, ách tắc sản xuất, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Y tế tiếp tục chỉ đạo, hỗ trợ Bắc Ninh và Bắc Giang phương án tăng cường năng lực xét nghiệm; sau đó rút kinh nghiệm cho tất cả các địa phương có khu công nghiệp tập trung, phải có danh sách kỹ sư và công nhân, người lao động cư trú ở các địa phương khác, làm việc tại địa phương. Khi dịch bệnh xuất hiện, cụ thể như Bắc Ninh, Bắc Giang hiện nay, các lực lượng phải ưu tiên xét nghiệm cho nhóm trường hợp này bằng các phương pháp, tần suất xét nghiệm phù hợp, trên tinh thần đảm bảo an toàn cho nơi sản xuất và cư trú.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam hoan nghênh Bộ Y tế vừa qua đã tiếp thu ý kiến của các nhà khoa học và các địa phương, đã tiến hành bàn bạc để sớm có hướng dẫn kết hợp các loại xét nghiệm kháng nguyên và kháng thể. Cùng với việc xây dựng các chiến lược mới trong công tác xét nghiệm, Phó Thủ tướng lưu ý cần có các phương án, hướng dẫn cụ thể đối với từng tình huống dịch bệnh cho hiệu quả nhất, tránh cực đoan “tuyệt đối hóa xét nghiệm Realtime-PCR” hoặc ồ ạt xét nghiệm nhanh. Nếu không có hướng dẫn kỹ lưỡng sẽ dẫn đến lãng phí, không hiệu quả. Do đó, ngoài hướng dẫn bằng văn bản, Bộ Y tế sớm thành lập, củng cố Tổ chuyên gia tư vấn cho các địa phương trong mọi tình huống dịch bệnh, tương tự cơ chế nhóm chuyên gia đầu ngành hỗ trợ các bệnh viện điều trị bệnh nhân mắc COVID-19 nặng trước đó.

Theo báo cáo của Bộ Y tế, một trong những khó khăn hiện nay, người lao động làm việc trong các khu công nghiệp ở Bắc Ninh sinh sống ở nhiều tỉnh, thành phố khác nhau, do đó, việc quản lý công nhân, đặc biệt những trường hợp F2 tại nơi cư trú gặp nhiều khó khăn. Cụ thể, ngày 14/5, Tổ thông tin đáp ứng nhanh của Ban Chỉ đạo Quốc gia đã gọi điện kiểm tra, phát hiện còn 22/66 trường hợp F2 (được công bố vào ngày 12/5) chưa được chính quyền, y tế cơ sở đưa vào diện theo dõi, cách ly y tế tại nhà.
Liên quan đến vấn đề này, Phó Thủ tướng nêu rõ, trên thực tế, việc truy vết và quản lý các trường hợp F2, F3 vẫn còn lỏng lẻo. Các địa phương thực hiện nghiêm túc trong việc quản lý những trường hợp này, tránh tạo nên “mầm họa dịch bệnh trong cộng đồng”. Phó Thủ tướng đề nghị nhanh chóng kiện toàn và tái kích hoạt Tổ thông tin đáp ứng nhanh của Ban Chỉ đạo Quốc gia; ngoài công cụ nhắn tin tự động, trực tiếp gọi điện cho các trường hợp F2, F3 như đã thực hiện trong những đợt chống dịch trước đó; tăng cường sự phối hợp, chia sẻ dữ liệu giữa lực lượng công an truy vết ở cơ sở với lực lượng theo dõi các trường hợp F2, F3 dựa vào các mã QR code khai báo y tế để có thông tin hữu ích, truy vết, khoanh vùng hiệu quả hơn.
Phó Thủ tướng lưu ý, thực tiễn vừa qua cho thấy, tất cả những nơi không thực hiện nghiêm Thông điệp 5K đều dễ xảy ra hậu quả. “Trong thời gian tới, theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng, các địa phương không thực nghiêm, để dịch bệnh xảy ra, dứt khoát phải cột trách nhiệm của các tổ chức và cá nhân có liên quan theo quy định”, Phó Thủ tướng lưu ý.
Thay mặt Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch COVID-19, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam kêu gọi tất cả người dân thực hiện nghiêm các biện pháp phòng, chống dịch bệnh, đặc biệt, thực hiện nghiêm Thông điệp 5K, tạo thành thói quen trong việc đeo khẩu trang, giữ khoảng cách, sát khuẩn tay… để ngăn chặn sự lây lan của SARS-CoV-2.

“Mỗi người an toàn, cả nước mới an toàn”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.