Phim Việt ra thế giới phải có s.ex, bạo lực, đồng tính?
Có một thực tế là lâu nay, nếu một bộ phim nào đó có cảnh “ nóng”, y như rằng truyền thông sẽ xoáy sâu vào yếu tố này hòng “câu view”.
Đọc thông tin trên một tờ báo điện tử “Phim Đ.ập cánh giữa không trungphải cắt một số cảnh “nóng” mới được đi Liên hoan phim (LHP) Vernice”, mà trước đó, Bi, đừng sợ! cũng phải làm điều tương tự rồi mới được phép phát hành tại Việt Nam, một vài khán giả đặt câu hỏi: Tại sao cứ phải có c.ảnh n.óng, chẳng lẽ những nhà làm phim Việt Nam không còn gì khác để giới thiệu đến thế giới?
Vấn đề này không chỉ đặt ra với điện ảnh Việt, mà với cả một số nền điện ảnh châu Á khác trên con đường “chinh phục” thị trường điện ảnh phương Tây vốn được xem là có truyền thống và đẳng cấp vượt trội.
Tuy nhiên, thắc mắc của một số khán giả trên đây không phải không có lý do.
“Phụ gia” cho phim châu Á đi LHP
Nhiều phim Việt Nam được đưa đi LHP không ít thì nhiều đều phải sử dụng tới “chất phụ gia”: t.ình d.ục, bạo lực, đồng giới. “Chiêu” này đã được các nhà làm phim châu Á thực hiện từ những năm 90 của thế kỷ trước. Trung Quốc từng có rất nhiều đạo diễn làm nên chuyện tại Oscar, các LHP danh giá như Cannes, Berlin, Venice nhờ phim đồng tính. Phải kể tới Lý An với Tiệc cưới (1993); Trần Khải Ca với Bá Vương biệt cơ(1993), Thái Minh Lượng với Tình yêu muôn năm (1994), Vương Gia Vệ với Hạnh phúc bên nhau (1997). Ở Đông Nam Á, gần đây nổi lên hai đạo diễn Thái Lan Apichatpong Weerasethakul, đạo diễn người Philippines Brillante Mendoza.
Cảnh trong phim Bi, đừng sợ!
Việt Nam cho tới nay vẫn chưa có ai có thể chạm đến những g.iải t.hưởng chính thức của các LHP này. Nếu có, chỉ có thể kể “ké” trường hợp đạo diễn người Pháp gốc Việt Trần Anh Hùng. Bộ phim Xích lô của anh, có đủ các yếu tố bạo lực, t.ình d.ục, hậu chiến, đã đoạt giải Sư tử vàng tại LHP Venice 1995 nhưng không được phép phát hành tại Việt Nam thời điểm đó.
Ở Việt Nam, các nhà làm phim trong nước khởi động chậm hơn. Ban đầu là những đạo diễn thuộc biên chế thuộc các hãng phim nhà nước muốn thoát ra khỏi những phim “cúng cụ”. Các phim Cô gái trên sông, Đời cát, Thung lũng hoang vắng… bắt đầu xuất hiện những cảnh nhạy cảm, vào thời kỳ đó được coi là rất bạo đối với một nền điện ảnh vốn kín đáo. Những năm về sau, những bộ phim được sản xuất ra với ý định đưa đi các LHP quốc tế như Rừng đen, Sống trong sợ hãi… thì c.ảnh n.óng được quay bạo liệt hơn hẳn.
Đến năm 2009, nổi lên trường hợp Bi, đừng sợ! của đạo diễn Phan Đăng Di. Phim thu về 8 g.iải t.hưởng từ các LHP Pusan, LHP Vancouver, LHP châu Á – Hong Kong, LHP Stockholm (Thụy Điển), trong đó đáng chú ý có hai giải nhì trong Tuần lễ phê bình tại LHP Cannes lần thứ 63 (Pháp). Dẫu chỉ là những giải nhỏ tại các LHP, nhưng đây là niềm khích lệ vô cùng to lớn đối với điện ảnh Việt Nam. Tuy nhiên, khi về Việt Nam Bi, đừng sợ! khiến những người làm phim theo cách truyền thống, những nhà phê bình, giới truyền thông thực sự “hoang mang”. Để ra rạp, Bi, đừng sợ! phải cắt bớt c.ảnh n.óng.
Cùng thời điểm với Bi, đừng sợ! là Chơi vơi. Kịch bản Chơi vơi do đạo diễn Phan Đăng Di viết, từng được đề cử kịch bản hay nhất của G.iải t.hưởng điện ảnh châu Á năm 2009. Nhà sản xuất là Hãng phim truyện 1 không giấu ý định làm phim này xong để đi dự LHP. Phim được giao cho Bùi Thạc Chuyên đạo diễn. Trong phim có tình yêu nam nữ, tình yêu nữ với nữ. Một tờ báo hàng đầu tại Mỹ nhận định Chơi vơi là “sự thăm dò tinh tế và u sầu những cảm giác bất an về tình ái và sự thức nhận đầy hoang mang”. Còn khán giả Việt Nam thì hoang mang thật sự, vì họ vốn đã quen xem những bộ phim có đủ ba hồi, nhân vật có số phận rõ ràng, họ rất khó chấp nhận xem một bộ phim tình yêu với cái kết lửng lơ, chơi vơi.
Nối tiếp là Cánh đồng bất tận, Hot boy nổi loạn…
Kịch bản Cánh đồng bất tận chuyển thể từ truyện vừa cùng tên của Nguyễn Ngọc Tư. Bản thân tác phẩm văn học từ khi ra đời đã rất “hot”, bị cho là “phản ánh không đúng hiện thực địa phương”, gây tranh cãi bất tận trên báo chí. Truyện ngay lập tức rơi vào tầm ngắm của những người làm điện ảnh. Câu chuyện 3 cha con gã chăn vịt và một cô gái điếm trongCánh đồng bất tận dữ dội và bạo liệt hơn những gì người xem được biết về nông dân Việt Nam. Sau đó bộ phim này được đưa đi LHP Pusan.
Còn trường hợp Hot boy nổi loạn – đã ghi vào lịch sử điện ảnh Việt Nam là bộ phim điện ảnh đầu tiên phản ánh trọn vẹn số phận những người đồng tính. Phim này đã được đưa đến các LHP như Berlin, Toronto, Vancouver… nhưng không gây được tiếng vang.
Năm ngoái có thêm Mùa hè lạnh, một bộ phim mà đạo diễn của nó cố gắng biến thành một sản phẩm nghệ thuật nhưng bất thành. Đến tháng 8 này mới có Đ.ập cánh giữa không trung, một dự án vốn đầu tư nước ngoài làm ra để hướng đến các LHP.
Một “c.ảnh n.óng” trong phim Đ.ập cánh giữa không trung.
Video đang HOT
Cơm áo không đùa với nhà làm phim
Những bộ phim được gửi đi các LHP quốc tế trong vòng 5 năm trở lại đây mang màu sắc rất khác so với những sản phẩm điện ảnh truyền thống tại Việt Nam. Không còn đề cập đến những vấn đề như dân tộc, chiến tranh, hậu chiến…, các nhà làm phim đi vào phản ánh hiện thực cuộc sống Việt Nam đương đại nhưng đi vào phân khúc hẹp hơn. Họ dám đề cập đến những yếu tố từng bị coi là cấm kỵ của điện ảnh một thời như t.ình d.ục, bạo lực, tình yêu đồng giới…
Cách làm này gần như xung đột với quan điểm thẩm mỹ của những nhà làm phim được coi là “truyền thống”. Một thành viên trong Hội đồng Trung ương duyệt phim nhận định về Đ.ập cánh giữa không trung nói riêng và các phim độc lập nói chung: “Đ.ập cánh giữa không trung là một bộ phim về thời hiện đại ở Việt Nam nhưng ta cũng có thể nhìn thấy ở đâu đó như Thái Lan chẳng hạn. Không hiểu các nhà đầu tư muốn gì ở những phim này? Nhưng bản thân tôi thấy những phim độc lập gần đây của các bạn trẻ rất ít dấu ấn văn hóa Việt Nam. Các bộ phim có xu hướng đi vào các góc tối xã hội, góc tối tâm hồn con người, mãnh lực của con người vượt lên khỏi số phận trong các bộ phim ấy yếu lắm. Thử xem lại phim của đạo diễn Đặng Nhật Minh đi, con người Việt Nam ở đó ẩn nhẫn, chịu đựng, chịu bi kịch rất nhiều, nhưng vẫn tiềm tàng sức sống mãnh liệt”.
Chị Lê Tuyết Nhung, hiện đang làm cho các tổ chức phi chính phủ, có kinh nghiệm trong lĩnh vực nghe nhìn cho rằng các nhà làm phim độc lập ở Việt Nam có khó khăn riêng. “Các nhà sản xuất nước ngoài thường rất tò mò về đời sống xã hội ở Việt Nam sau chiến tranh. Họ không còn quan tâm đến phim chiến tranh nữa vì phim mới của mình không hay, còn những phim thương mại thì hời hợt quá.
Tuy nhiên một số phim độc lập lại cho thấy một khía cạnh khác trong xã hội Việt Nam, có thể không đại diện cho tất cả nhưng cho thấy một góc nhìn khác, có thể là một góc khuất nào đó… mà các LHP quốc tế rất thích”.
Chị cũng cho biết thêm: “Các LHP cũng rất tò mò muốn biết những đề tài vốn được coi là cấm kỵ (như t.ình d.ục, l.oạn l.uân, đồng tính, bạo lực…) được các nhà làm phim châu Á thể hiện như thế nào. Muốn được các nguồn quỹ nước ngoài hỗ trợ các nhà làm phim Việt Nam phải có thêm các yếu tố nói trên trong kịch bản cũng là điều dễ hiểu”.
Hầu hết các phim độc lập hiện nay đều phải trông vào nguồn vốn từ các quỹ nước ngoài, đôi khi nhà làm phim phải xin rất nhiều quỹ mới đủ t.iền làm phim nên mỗi dự án có thể kéo dài 4 – 5 năm. Đạo diễn Nhuệ Giang, thuộc biên chế hãng phim nhà nước, cũng cần sự “chi viện” của hai quỹ nước ngoài để làm Tâm hồn mẹ và Lạc lối.
“Các nhà làm phim độc lập hiện nay rất vất vả vì phải tự huy động vốn. Đi LHP thì danh giá đấy nhưng về nước lại không nhận nhiều sự ủng hộ, cũng không có điều kiện để chiếu rộng rãi… thực sự rất nản lòng. Theo tôi Nhà nước cần có chính sách bảo trợ cho những nhà làm phim độc lập, nhà làm phim trẻ, người làm phim đầu tay. Như ở Pháp họ đ.ánh thuế phim nhập khẩu rất mạnh. Ở Việt Nam mình giờ chủ yếu là phim nhập khẩu, đơn cử giá vé 100.000 ngàn đồng thì sẽ phải nộp 12% t.iền thuế thì số t.iền không nhỏ đâu. T.iền đó sẽ đổ về quỹ hỗ trợ điện ảnh. Hàn Quốc cũng học tập Pháp nên giờ điện ảnh phát triển rực rỡ” – chị Lê Tuyết Nhung nêu ý kiến.
Theo Ngọc Diệp/ Thể thao Văn hóa
Góc khuất người chuyển giới trong phim Việt đoạt giải Venice
Thanh Duy Idol bảo từng khóc như con nít ngay tại trường quay khi đạo diễn hô chuyển cảnh, vì những dồn nén tâm lý nặng nề do nhân vật gây ra.
Đ.ập cánh giữa không trung không chỉ là góc nhìn nhân văn về giới LGBT (đồng tính, song tính và chuyển giới) mà ẩn trong đó là những thông điệp hiện thực về giới trẻ, về những tâm hồn cô đơn...
"Vai diễn không để mua vui"
- Chúc mừng bộ phim điện ảnh đầu tay mà Thanh Duy tham gia vừa nhận giải Phim hay nhất từ Liên đoàn các nhà phê bình phim châu Âu và Địa Trung Hải, tại Tuần phê bình phim quốc tế Venice (Liên hoan phim quốc tế Venice) năm nay. Mặc dù đây là giải phụ nhưng cảm xúc của anh lúc này thế nào?
- Tôi mừng lắm. Phim được lọt vào đề cử đã mừng rồi. Đây là cảm xúc rất khó tả. Tôi thấy vui giùm cho chị Điệp (đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp) và ê-kíp làm phim. Vì dự án phim này chị Điệp đã ấp ủ tới 5-6 năm. Bây giờ là lúc chị hái được "quả ngọt".
- Anh đã phải dốc bao nhiêu "nội công" cho vai diễn đầu tay này?
- 100%. Vì cảm giác của người lần đầu tiên được làm điều gì đó mới mẻ và thú vị thì lúc nào cũng muốn cống hiến cho hết, có bao nhiêu dùng hết bấy nhiêu.
Đóng phim xong về lại Sài Gòn, tôi đã trở thành con người khác hẳn, tới độ bạn bè gặp đều nói "Trời ơi sao mày khác dữ vậy". Cách mà tôi cười, cư xử với mọi người khác hẳn. Lúc đó, tôi cảm giác là Linh đang cười chứ không phải Duy nữa. Vì vai này quá nặng so với một "tay ngang" mới chạm ngõ điện ảnh như tôi.
Để vào vai đó, tôi phải là Linh cả ngoài đời sống. Cho nên thời gian tôi ở Hà Nội đóng phim, tôi là Linh luôn.
Thanh Duy (trái) vào vai chuyển giới trong phim. (Ảnh: Đơn vị sản xuất phim cung cấp).
- Anh đã phải sống là Linh bao nhiêu lâu sau vai diễn này?
- Cũng mất khoảng một năm sau đó.
- Tôi được biết trong phim có c.ảnh n.óng của anh với một người đàn ông. Đây có là cảnh quay khó và ám ảnh nhất của anh không?
- Không. Những cảnh ám ảnh tôi nhất lại là những cảnh mang màu sắc tối tăm và tâm lý nặng nề. Cảnh hai người hôn nhau quay ở Hà Nội, ngay khu đường tàu lúc tàu chạy qua và cảnh đó diễn ra rất nhanh trong phim. Chỉ có điều bạn diễn của tôi gặp lúng túng vì đây là lần đầu anh ấy quay cảnh hôn một đàn ông. Chúng tôi đã phải rất cố gắng để hoàn thành sớm đúp này.
Gam màu trầm như cuộc sống của Linh trong phim. (Ảnh: Đơn vị sản xuất phim cung cấp).
- Làm phim về tài đồng tính không còn là mới ở Việt Nam. Vậy theo anh, điều gì ở "Đập cánh giữa không trung" sẽ hấp dẫn khán giả?
- Với riêng vai diễn của mình, tôi nghĩ Linh là nhân vật có số phận đặc biệt và tương đối khác lạ so với những nhân vật đồng tính của điện ảnh Việt Nam từ trước tới giờ.
Đây là vai chuyển giới duy nhất của điện ảnh Việt Nam tính tới thời điểm này. Như chia sẻ từ đầu, đây không phải là vai diễn chỉ để mua vui. Những người đồng tính nói chung sẽ không thích một vai đồng tính chỉ để mua vui cho khán giả, để mọi người hiểu sai về thế giới của họ.
Tôi nghĩ, với vai diễn này, tôi sẽ nhận được sự đồng cảm của người chuyển giới. Vì Linh là cô gái đã phải đối mặt với nhiều vấn đề mà người chuyển giới phải đối mặt, như ánh nhìn của người ngoài, tình yêu sâu kín trong lòng... Tôi tin rằng, những người chuyển giới ai cũng gặp phải những vấn đề đó và họ sẽ thương cô Linh như cách mà họ thương chính bản thân họ vậy.
- Vậy theo anh, những người bạn đồng tính của anh và cộng đồng LGBT ủng hộ góc nhìn cũng như cách khai thác tâm lý nhân vật của đạo diễn?
- Đúng vậy. Tuy nhiên, tôi không muốn khẳng định đây là bộ phim nói lên tiếng nói của người đồng tính. Phim chỉ nói về những nỗi cô đơn của người trẻ. Nhưng vai Linh hay ở chỗ, cô ấy không muốn lên tiếng, không đấu tranh, không gào thét rằng tôi cần sự công bằng hay tôi muốn mọi người hãy xem tôi là người bình thường trong phim.
Linh chỉ sống cuộc sống của cô ấy, là hằng ngày mặc áo con gái, độn ngực, trang điểm, đội tóc giả, đi làm móng, đi chơi với bạn và đi làm gái bán hoa... Những người hàng xóm ở khu cô ở quen với hình ảnh đó của Linh và họ chấp nhận cô. Bản thân những người đồng tính, chuyển giới còn mong chờ gì hơn điều đó ở cộng đồng.
- Đó hẳn cũng là những điều sâu sắc nhất còn đeo bám anh kể cả khi đã chia tay đoàn làm phim để quay về với cuộc sống của chính mình?
- Ngày đó, khi bộ phim đã đóng máy về lại Sài Gòn, Linh vẫn theo tôi. Tới bây giờ khi nhắc lại tôi còn nổi da gà. Nhân vật Linh có ý nghĩa rất sâu sắc với tôi và tôi đang mong chờ xem hình ảnh của Linh trên màn ảnh sẽ như thế nào. Chắc là tôi sẽ khóc khi coi phim quá, khóc và thương cho Linh và những người như Linh.
"Khóc để thoát khỏi nhân vật"
- Đúng là nhiều diễn viên, kể cả diễn viên chuyện nghiệp trên thế giới cũng từng lâm vào trạng thái đó như anh, mất nhiều thời gian mới thoát khỏi nhân vật để trở về với cuộc sống bình thường. Thế trong quá trình quay phim có khi nào anh khóc vì Linh, vì sự đồng cảm với nhân vật chưa?
- Có chứ. Trong phim, Linh không được khóc. Trong phim, Linh là người mà người khác không đoán được cô ấy đang nghĩ gì, ngoài mặt nói cười nhưng bên trong thì rất đau, hoặc có những lúc nói những câu rất vô duyên, vô thưởng vô phạt nhưng bên trong lại chất chứa nhiều tâm sự. Linh giống như con ma xó mà người khác không biết, không đoán được (cười). Đôi khi, nó xuất hiện rất bất ngờ và phá đi hoàn toàn không gian trầm buồn của phân cảnh.
Có những cảnh Linh không được rớt nước mắt, mà phải khóc bằng biểu cảm của ánh mắt, để người khác nhìn vào thấy Linh đang phải dồn nén nỗi đau. Có những cảnh nặng đến mức, khi đạo diễn vừa hô cắt là tôi khóc luôn, khóc như chưa từng được khóc.
Bạn biết đấy, có những đúp phải quay 5-6 lần để phục vụ cho những cảnh cận, trung và toàn cảnh, tôi phải nén tất cả những nỗi đau đó vào trong nhiều lần như thế, cho đến khi đạo diễn hô chuyển cảnh thì cảm xúc mới được bung ra. Tôi cứ thế ngồi khóc quá trời như một đứa con nít. Quá mệt, quá khổ, quá đau đớn... vì những dồn nén của chính nhân vật.
Nếu tôi mà giữ "quả bóng" đó về nhà là dễ bị điên, nên phải xả ra ngay lúc đó. Mấy chị phụ trách phục trang thấy vậy hỏi "em có sao không", tôi chỉ nói "chị đừng đụng vào người em". Lúc đó, tôi không cần bất cứ sự chia sẻ, quan tâm nào. Tôi chỉ cần khóc ra cho hết, thoát ra cho hết. Qua đó tôi mới hiểu vì sao nhiều diễn viên trên thế giới t.ự t.ử sau những vai diễn quá nặng nề, vì họ không thoát được khỏi vai diễn.
Địa điểm mà Linh thường phải đứng làm "gái bán hoa." (Ảnh: Đơn vị sản xuất phim cung cấp)
- Khi vào vai Linh, Duy có nghĩ bản thân cũng tự khám phá được nhiều góc khuất ẩn chứa sâu trong con người mình không?
- Có chứ. Ban đầu tôi nghĩ mình được chọn chỉ vì có ngoại hình giống nhân vật nhưng sau ba tháng làm phim ở Hà Nội, tôi thấy mình cũng có khả năng diễn xuất.
Ngoài ra, cũng phải cảm ơn nhân vật Linh để khi hoàn thành vai diễn tôi thấy mình trưởng thành hơn nhiều.
- Sau vai diễn này, liệu anh có dấn thân vào nghệ thuật thứ bảy, hay tiếp tục làm ca sĩ, hay sẽ chọn một loại hình nghệ thuật khác để phô diễn khả năng của mình?
- Thực ra, tôi không xem việc đi đóng phim là cuộc dạo chơi mà xem đây là cơ hội, là cách để khám phá bản thân. Nên nếu chị Điệp có dự án phim nào mới mời, tôi chắc chắn sẽ không từ chối.
Tôi muốn trở thành nghệ sĩ đa năng, chứ không chỉ gò mình trong một loại hình nghệ thuật nào. Giống như chị Phương Thanh, chị hát rất hay và đóng phim cũng giỏi. Hay như nhiều ca sĩ tài năng trên thế giới họ đều đóng phim rất hay.
Thậm chí, những diễn viên tài năng trên thế giới cũng hát rất hay như Anne Hathaway. Tôi từng hết hồn khi cô ấy đóng Những người khốn khổmà thể hiện xuất thần ca khúc I have dream. Đó là những hình tượng tôi muốn hướng tới.
Thanh Duy Idol muốn hướng đến hình tượng nghệ sĩ đa tài.
Theo ChiLê/Vietnam
Phim mới của Trần Bảo Sơn tiếp tục tới Toronto tranh tài Sau khi tham dự LHP Quốc tế Venice, "Đập cánh giữa không trung" sẽ có màn ra mắt ở Bắc Mỹ khi tiếp tục tham gia tranh tài tại LHP Toronto 2014 Tại LHP Quốc tế Toronto lần thứ 39 sắp sửa diễn ra từ ngày 4/9 tới 14/9, bộ phim Đ.ập cánh giữa không trung của đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp sẽ...
