Phil Foden sẽ phù hợp cho vị trí nào trong đội tuyển Anh?

Đã và đang là cái tên được HLV Pep Guardiola trọng dụng nhiều nhất trong thời gian qua, tuy nhiên, chúng ta vẫn chưa thể tìm ra được một vị trí thích hợp cho Phil Foden, cái tên trẻ sáng giá nhất của Tam Sư lúc này.

Sau một quãng thời gian được Pep Guardiola cho ra sân ở Manchester City, Phil Foden giờ đây đã cho thấy anh chính là cái tên mà CLB có thể trông cậy. Cầu thủ 20 tuổi tới từ Stockport đã cho thấy sự đa năng và những bộ kỹ năng tuyệt vời cho mùa này, điều đảm bảo cho anh có được chỗ đứng ở ĐTQG chứ không chỉ giới hạn trong đội hình Man City.

Về mặt lâu dài, anh chắc chắn là cái tên mà Gareth Southgate có thể xây dựng lối chơi xung quanh. Tuy nhiên, câu hỏi ở đây đó là vị trí nào và bên cạnh ai? ĐT Anh của Southgate là một tập thể thiên về tấn công cánh và trung lộ, các vị trí Foden thi đấu tốt nhất. Thực sự là một câu hỏi khó, tuy nhiên, đó lại là câu hỏi mà HLV người Anh rất muốn đặt ra, nhất là khi Foden đang tiếp tục gây ấn tượng cho 1 tập thể ấn tượng như Man City

Foden khi thi đấu cho Man City

Khi so sánh với các tiền vệ tấn công và tiền vệ cánh, Foden cho thấy sự xuất sắc ở khâu ghi bàn, xâm nhập vào vòng cấm đối phương cũng như nhận và thực hiện đường chuyền. Anh cũng là một cầu thủ cầm bóng năng động. Dù anh không phải là cầu thủ đẳng cấp, nhưng rõ ràng anh vẫn cho thấy mình là một người đồng đội đáng tin cậy. Như các thông số của trang Statsbomb (thông qua FBref) đã chỉ ra, Foden là cầu thủ nằm trong nhóm 5% các cầu thủ hàng đầu có vị trí như anh ở 5 giải đấu lớn nhất Châu Âu về một vài thông số quan trọng liên quan tới tấn công cũng như các mặt khác. Lưu ý: Những thông số dưới đây được tính trong vòng 1 năm nay chứ không chỉ gói gọn trong mùa này.

Tuy nhiên, anh cũng cho thấy mình đang dần ít sáng tạo hơn. Cụ thể, số lượng đường kiến tạo của anh không thực sự nổi bật, 0,22 trong vòng 90 phút, nằm ở mức trung bình trong số các cầu thủ được đem ra so sánh, dù điều này có thể xuất phát từ việc Man City không có được một số 9 đúng nghĩa thi đấu ở tuyến trên. Tuy nhiên, anh có khả năng cầm bóng để rồi sau đó đưa bóng lên tuyến trên bằng những đường chuyền dài, qua đó mở ra các pha phản công cho đội nhà. Thêm vào đó, khả năng thi đấu trong không gian hẹp của anh cũng giúp anh có thể kiểm soát bóng tốt hoặc nhả bóng về cho một đồng đội.

Foden cũng cho thấy khả năng đọc trận đấu rất tốt của mình. Có thể anh không phải là một cầu thủ thiên về gây sức ép hoặc phòng thủ, tuy nhiên, nhưng các thông số cũng cho thấy anh tham gia khá nhiều vào các tình huống can thiệp cũng như tấn công và chạy chỗ.

Vậy, anh thi đấu ở đâu tốt nhất ?

Về mặt kiến tạo và ghi bàn trong 1 trận, đó chính là tuyến trên hoặc khu trung lộ.

Nếu xét rộng hơn, vị trí tiền vệ trung tâm và vị trí cánh phải là vị trí thích hợp với những điểm mạnh của anh nhất. Foden khi đó có thể sử dụng chân trái để thực hiện những đường chuyền sang phía cánh bên kia trước khi bứt tốc lên tuyến trên để tham gia tấn công.

Trong ví dụ dưới đây, được rút ra từ trận Everton, Foden, được đánh dấu vàng, lùi về để nhận đường chuyền.

Anh tiếp tục rời khỏi khung thành đối phương, mở ra khoảng trống phía sau anh nhưng đồng thời cũng mở ra một cơ hội ngoặt bóng vào khung thành bằng chân trái của anh.

Điều này giúp anh có được một tầm nhìn tốt, đồng thời giúp anh có thể nhận diện các pha di chuyển của Joao Cancelo vào khoảng trống. Khi đó, Cancelo sẽ di chuyển ra xa hơn, điều chúng ta không thấy được ở những bức hình này. Foden lúc này sẽ có thể sử dụng chân thuận của mình để đảo hướng tấn công của mình, tạo ra cơ hội cho Cancelo đưa bóng vào khu vực không được kiểm soát của Everton bên cánh phải.

Trong ví dụ dưới đây trước Tottenham, Rodri nhận được bóng, sau đó đưa cho Foden, vẫn được đánh dấu vàng, khi đó đang chuẩn bị cho một pha di chuyển.

Foden khi đó biết rõ chân thuận của anh có thể mở ra khu vực cánh phải cho Man City, vì vậy, anh phóng tầm nhìn sang hướng đó để lựa chọn ra một phương án thích hợp.

Khi đó, anh có thể thực hiện một đường chuyền ngay, tuy nhiên, điều này có thể tạo ra một pha bật nhả từ khoảng cách xa về phía khung thành đối phương, một lựa chọn khó có thể thành công. Vì vậy, Foden quyết định tiếp tục cầm bóng, điều mở ra phương án khác một khi Raheem Sterling đã nắm bắt được lối chơi và bắt đầu dâng cao hơn.

Foden khi đó thực hiện một đường chuyền dài bằng chân trái, tuy nhiên, khi Sterling đã đón được đường chuyền này, đối thủ khó có thể lấy lại được bóng. Foden giờ đây đã có thể nhận ra phương án của mình, hoặc là tiếp tục dâng cao vào khu vực này để thực hiện một đường chuyền dài hơn hoặc chuyển sang cánh kia để lọt vào được vị trí sút bóng thuận lợi giữa hai tuyến của một hàng phòng ngự đang lùi về.

Điều này có thể được thấy qua khả năng thi đấu lùi sâu của anh cũng như khả năng nhả bóng cho các cầu thủ tấn công hoặc đưa bóng lên tuyến trên để giúp anh trở thành phương án cuối cùng trong cũng như ngoài khung thành.

Foden cũng có thể ngoặt bóng vào trong và gây rối loạn với những pha cầm bóng của anh, đồng thời, anh cũng là một hiểm họa từ các pha ngoặt vào từ cánh phải để sút bóng. Ví dụ điển hình nhất chính là bàn thắng của anh trước Liverpool. Gabriel Jesus khi đó nhận được bóng giữa các tuyến còn Foden, đánh dấu màu vàng, đang ở vị trí cánh điển hình của Guardiola, gần như sát đường biên.

Jesus khi đó mở rộng hình thể để có thể thực hiện một đường chuyền cho Foden, lúc này đang băng xuống cánh phải.

Foden lúc này nhận được bóng và có 2 lựa chọn: anh có thể dồn vào khung thành để rút bóng về, hoặc di chuyển vào trong để đối đầu với các cầu thủ đối phương. Phương án đầu có vẻ ít khả thi hơn, một phần vì Man City chỉ có 1 cầu thủ có thể cầm được bóng, trong khi đó, Liverpool có khá nhiều cầu thủ ở tuyến sau.

Vì vậy, Foden quyết định ngoặt bóng vào trong bằng một pha đi bóng khá sâu vào khung thàn, khiến các hậu vệ Liverpool phải dồn về trước khi dồn hết lực của mình vào chân trái để thực hiện 1 cú sút vào lưới Alisson. Những hình chụp không cho chúng ta thấy được pha bóng này, tuy nhiên, điều thú vị đó là sự tự tin của anh trong các pha cầm bóng, sau đó thực hiện một pha chuyển lực để có thể mở rộng cơ thể đủ cho một cú sút đầy uy lực, làm cong quỹ đạo bóng.

Những ví dụ trên đây cho thấy Foden là một cầu thủ cực kỳ chính xác, dù là ở mặt kiến tạo cho các cầu thủ khác hay kiến tạo cho chính bản thân, đó là chưa kể đến khả năng nhận bóng dưới sức ép của đối phương rồi sau đó thực hiện lại một pha cầm bóng xung quanh vòng cấm cũng như các đường chuyền từ vị trí hẹp của anh, một điều gây ấn tượng rất lớn ở Foden. Có thể nói, anh là một cầu thủ có đủ sự đa năng để có thể thi đấu ở khá nhiều vị trí, từ vị trí tiền vệ công, cánh trái, thậm chí là tiền đạo cắm. Tuy nhiên, anh thi đấu tốt nhất ở vị trí số 8 hoặc tiền đạo phải trong.

Vị trí của Phil Foden trong đội hình Tam Sư

Đội tuyển Anh sử dụng đội hình 3-4-3 trong tất cả các trận đấu của họ ở năm 2020 ngoại trừ trận đầu tiên, đó là trận đấu trước Iceland trên sân khách, trận đấu mà Foden thi đấu ở vị trí trung tâm hàng tiền vệ tấn công trong sơ đồ 4-2-3-1. Ở năm 2019, sơ đồ 4-3-3 này được sử dụng nhiều hơn, bên cạnh đó, họ còn sử dụng một hàng tiền vệ kim cương.

Tập thể của Southgate có hai cách thi đấu. Khi có 3 cầu thủ ở hàng phòng ngự, họ thường giữ quyền kiểm soát, sau đó sử dụng các trung vệ thừa để tăng thêm quân số ở hàng tiền vệ. Trong ví dụ dưới đây trong trận gặp Iceland trên sân Wembley, Conor Coady khi đó có bóng ở vị trí khá sâu, bên cạnh anh là hai trung vệ thi đấu rộng dâng cao và Declan Rice hoạt động như một phương án bật tường trung lộ.

Khi các trung vệ dâng cao, đội tuyển Anh có 4 cầu thủ, được đánh dấu màu đỏ, những người được cho là ở vị trí thuận lợi cho việc nhận bóng. Ở thời điểm đó, 3 trong số họ đang đứng giữa hàng hậu vệ và tiền vệ. Điều này giúp Anh có thể đưa bóng dâng cao, sau đó lùi về hàng hậu vệ 3 người nếu họ không thể dâng cao ngay lập tức.

Đội tuyển Anh sau đó có một cầu dồn vào từ cánh, một phương án chuyền bóng cho trung vệ phải. 1 cầu thủ sau đó có thể vượt lên trên anh khi vẫn có 2 lựa chọn khác ở khu vực trung tâm. Điều này giúp ĐT Anh có thể tạo ra một pha ập vào từ cánh hoặc đưa bóng vào khu vực bên trong.

Đội hình phòng ngự 3 người có thể làm được điều này vì hậu vệ dư ra có thể dâng cao, dù là để cầm bóng hay chuyền bóng, hoặc thu hút một cầu thủ đối phương đến vị trí của họ. Hậu vẹ cánh khi đó cũng có được sự tự do để tấn công, một phần vì sự bọc lót tốt, phần khác vì cầu thủ phụ đã thu hút các hậu vệ vào khu vực trung lộ, qua đó mở lối ra cánh.

Sơ đồ 4-3-3 dựa khá nhiều vào các pha phản công nhanh trước các đội bóng pressing tốt và khó có thể xuyên phá. Khi sử dụng các cầu thủ tấn công cánh có tốc độ tốt, cùng với đó Harry Kane dồn vào khoảng trống để tạo cầu nối, ĐT Anh có thể vượt qua hoặc di chuyển ra phía sau hàng phòng ngự đối phương hay sử dụng những đường chuyền nhanh và theo trục dọc sau khi đã tạo ra khoảng trống và kéo giãn các pha pressing của đối thủ. Bàn thắng dưới đây, được rút ra từ trận gặp Kosovo, là một ví dụ lớn cho điều này. Cụ thể, trong tình huống đó, Rice thực hiện pha chuyền bóng cho Kane, người khi đó dồn về sâu nhằm tránh cầu thủ theo kèm.

Kane khi đó có thể trả bóng về hoặc xoay người rồi tìm ra một cầu thủ đang chạy. Rút cục, anh lựa phương án hai, khi đó, cầu thủ được đánh dấu màu đỏ có thể di chuyển một cách tự do vào khoảng trống.

Kane thực tế đã chọn cầu thủ gần nhất, nhưng sau đó, ĐT Anh có 4 chân chạy từ tuyến dưới, trong đó có 2 cầu thủ ở vị trí khá thoáng, những người có thể ngoặt vào trong như Marcus Rashford đã làm hoặc giữ vững vị trí cánh cho một pha luân chuyển. Rút cục, đường chuyền đến chân Harry Winks, cầu thủ gần Kane nhất, người sau đó ghi bàn. Tuy nhiên, lối chơi theo trục dọc được tạo bởi các pha dồn về của Kane để tạo ra khoảng cách, đã sử dụng khả năng tấn công bằng tốc độ của ĐT Anh theo vì sử dụng những pha xây dựng lối chơi chậm rãi hơn khi ĐT Anh có 3 cầu thủ ở hàng hậu vệ.

Foden có thể hoạt động trong cả hai hệ thống này.

Trong sơ đồ 3-4-3, anh có thể hoạt động như một tiền đạo cắm, giúp anh có thể dâng cao vào khung thành đối phương nhờ vào khoảng trống tạo ra bởi một tiền đạo cắm, sau đó tạo cầu nói với một hậu vệ cánh dâng cao, cuối cùng di chuyển vào trong để đón được đường chuyền theo trục dọc của hàng tiền vệ hay hàng hậu vệ khi có được đủ khoảng trống để ngoặt bóng và bứt tốc.

Trong sơ đồ 4-3-3, anh sẽ thi đấu như một tiền vệ công trung tâm, khi đó, những đường chuyền dài của anh sẽ cho thấy sự hiệu quả bên cạnh khả năng dâng cao. Cùng với đó là khả năng cầm bóng chống pressing, thứ sẽ tỏ ra hiệu quả ở khu vực tiền vệ trung tâm, nhất là khi đối đầu với các đội bóng Southgate muốn phản công. Dù vậy, anh sẽ phải cần có một tiền vệ thiên về pressing như Mason Mount hỗ trợ nhằm giữ vững hệ thống phòng ngự của đội.

Với việc Jordan Henderson có thể phải ngồi ngoài sau khi gặp phải chấn thương trong trận gặp Everton, yêu cầu về sự chắc chắn trở nên cực kỳ quan trọng, thậm chí có thể khiến Southgate đưa vào sân một tiền vệ chăm chỉ hơn. Như mọi khi, sự lựa chọn này yêu cầu sự cân bằng, nhất là ở hàng tiền vệ. Vì vậy, việc thiếu đi một nhóm cầu thủ ở hàng tiền vệ phải được bù đắp nhanh chóng, một phần vì điều này có thể được sử dụng để chống lại Foden.

Vấn đề của đội tuyển Anh đó là ở sơ đồ 3-4-3, Foden có thể sẽ phải cạnh tranh với khá nhiều tài năng lớn. Đầu tiên là những cầu thủ tấn công cánh tốt như Sterling, Jadon Sancho, Rashford và Jack Grealish. Mount cũng có thể thi đấu ở vị trí này, còn Harvey Barnes đang cho thấy sự xuất sắc của mình ở Leicester, điều khiến Southgate đến sân xem anh thi đấu ở trận thắng 2-1 trước Aston Villa, thời điểm trước khi anh gặp phải chấn thương trong trận gặp Arsenal hôm chủ nhật.

Ở khu vực tiền vệ trung tâm, sự cân bằng là một điều rất quan trọng. Khi mọi người có được thể lực tốt, một hàng tiền vệ 3 người sẽ có thể được chỉ huy bởi Rice và được hỗ trợ Henderson, người cũng muốn thi đấu ở vị trí cánh phải. Điều này đồng nghĩa với việc khi sắp Foden vào đội hình, Henderson sẽ phải di chuyển. Tuy nhiên, với việc Henderson phải ngồi ngoài, nguồn năng lượng cũng như khả năng tuân thủ chiến thuật cùng những pha pressing của Mount sẽ trở nên cực kỳ quan trọng. Điều này cũng yêu cầu một sự cân bằng được tạo ra bởi những cầu thủ như James Ward-Prowse, một cầu thủ pressing tốt và thi đấu bóng chết tốt nhất bóng đá Anh.

Các cầu thủ khác cũng có thể ra sân bao gồm: Eric Dier, người có thể sẽ phải dâng cao như một người cầm trịch. Grealish trong khi đó có thể thi đấu ở vị trí số 9, còn Kalvin Phillips, Jude Bellingham, James Maddison và thậm chí là Winks, có thể được sử dụng ở các tình huống này.

Để có thể thành công, Foden có thể sẽ cần đến chút ít tự do để có thể thực hiện vai trò tấn công và cầm bóng khi đang chạy, điều anh đã thể hiện khi thi đấu cho Man City. Có thể nói, anh sẽ tỏa sáng trong một hệ thống có vị trí linh hoạt, một hệ thống mà các pha di chuyển cũng như khả năng tìm kiếm không gian được tạo ra bởi các cầu thủ khá của anh có thể giúp sức nhiều nhất. Vì vậy, có cảm giác đội hình 3-4-3 sẽ là đội hình tốt nhất.

Liệu anh có thể đưa bóng cho Sancho, Sterling hay Rashford bên cánh trái ? Câu trả lời có thể sẽ là không. Một sự thay đổi sang sơ đồ 4-2-3-1 như một số CLB ở Premier League đã và đang làm, có thể sẽ giúp Foden thi đấu ở vị trí số 10 với Sterling hoặc Rashford và Sancho ở hai bên cánh. Điều này sẽ cần đến một bộ đôi mũi nhọn ở hàng tiền vệ, có thể là Rice và các cầu thủ khác. Chắc chắn, khi thi đấu bằng đội hình này, Tam Sư có thể sử dụng tốc độ và những mối hiểm họa của mình ở hàng công một cách hiệu quả.

Nếu Southgate muốn tối đa hóa các tài năng tấn công của mình, đồng thời cảm thấy các tiền vệ và trung vệ của ông có đủ khả năng để bọc lót, ông sẽ để Foden dạt sang cánh mà không phải sử dụng ai khác. Điều này có thể sẽ không giúp tận dụng được những gì tốt nhất ở Foden về mặt cá nhân, tuy nhiên, nó có thể tạo ra được một sự cân bằng cho đội bóng về mặt tổng thể. Đồng thời, điều này có thể tạo ra một sự thay đổi ở khu vực hậu vệ cánh. Về phía bên trái, Luke Shaw có lẽ đang cho thấy phong độ cao nhất của mình, vì vậy, anh có thể sẽ bó vào trong để hỗ trợ hàng tiền vệ. Còn ở cánh đối diện, có những sự lựa chọn thiên về phòng ngự hơn Trent Alexander-Arnold kể cả khi sự tuyệt vời về mặt tấn công của anh sẽ giúp anh có được chỗ đứng.

Quan trọng nhất, tập thể này cần một sự cân bằng. Một HLV không thể chỉ lựa ra một đội hình 11 người dựa trên phong độ của các cầu thủ rồi sau đó sắp xếp họ vào cùng một đội hình. Vì chỉ cần một sự thay đổi, một sự luân chuyển, cả hệ thống sẽ lập tức mất cân bằng, dẫn đến việc HLV phải sử dụng những phương án khác trên sân.

Bên cạnh đó, chúng ta cần phải nhìn vào một điều nữa, đó là bóng đá đang dần trở nên thực dụng hơn. Các HLV ít có thời gian để sắp xếp hơn, vì vậy, các cầu thủ cần phải được lựa dựa trên một hệ thống và một phong cách đã có sẵn trong đầu, không chỉ bởi vì họ đang có phong độ tốt hoặc thi đấu tốt ở giải đấu. Thể lực tốt là một phần, đương nhiên, tuy nhiên, hệ thống của một CLB có thể định hình thông số của một cầu thủ đến mức phong độ của anh ở cấp CLB có thể bị thay đổi khi ĐTQG thi đấu theo một hệ thống rất khác. Dù Foden có được lựa chọn hay không, chúng ta vẫn thấy được khá rõ ý đồ của Southgate cho ĐTQG: kiểm soát bóng hoặc phản công, xây dựng lối chơi từ phần sân nhà hoặc dạt cánh nhanh rồi sau đó tạo cầu nối.

Dù Foden có thể lên ĐTQG hay không, chúng ta vẫn không thể phủ nhận rằng anh có đủ tài năng để thi đấu trong đội hình của HLV Southgate.

Dịch từ bài viết: “Where does Phil Foden fit for England?” của tác giả Alex Stewart đăng trên trang The Athletic.