Phía sau dự án 20 tỷ USD vốn Trung Quốc vừa bị Malaysia ‘khai tử’
Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad cho rằng dự án Đường sắt kết nối bờ biển phía Đông (East Coast Rail Link – ECRL) là một dự án “kỳ lạ” khi Malaysia phải cấp vốn cho dự án bằng khoản tiền vay từ Trung Quốc và buộc phải thuê nhà thầu Trung Quốc.
Việc phá vỡ hợp đồng dự án ECRL có thể khiến Malaysia phải bồi thường 5,5 tỷ USD cho các công ty Trung Quốc.
Vị Thủ tướng 92 tuổi của Malaysia ngày hôm qua (21/8) tuyên bố sẽ hủy hai dự án lớn trị giá 22,3 tỷ USD do Trung Quốc đầu tư ở nước này.
Lý do mà ông đưa ra là khoản nợ tích lũy từ hai dự án có thể khiến Malaysia phá sản trong khi quốc gia này chưa thực sự cần đến chúng. Trong đó, ECRL là dự án đáng chú ý nhất với mức kinh phí dự kiến lên tới 20 tỷ USD.
Ông Mahathir khẳng định rằng: “Nếu phải trả tiền bồi thường, chúng tôi sẽ trả. Đây là sự ngu dốt từ những cuộc đàm phán của chính quyền trước đây. Chúng tôi phải tìm cách rút khỏi những dự án này”. Được biết, tính đến thời điểm hiện tại, chính phủ Malaysia đã đầu tư 20 tỷ RM (gần 5 tỷ USD) vào ECRL.
ECRL sẽ kết nối khu vực bờ biển phía đông kém phát triển của Malaysia với thủ đô Kuala Lumpur và Thái Lan.
Theo tính toán của các chuyên gia, việc phá vỡ hợp đồng dự án ECRL, phía Malaysia sẽ phải bồi thường cho các công ty Trung Quốc khoảng 5,5 tỷ USD.
Năm 2017, công ty xây dựng giao thông Trung Quốc (CCCC), một doanh nghiệp nhà nước của Trung Quốc, đã trúng thầu thi công dự án ECRL dài 620 km. 85% chi phí xây dựng tuyến đường sắt này được Ngân hàng Xuất nhập khẩu Trung Quốc cho vay. Đây là dự án kết nối khu vực bờ biển phía đông kém phát triển của Malaysia với thủ đô Kuala Lumpur và Thái Lan.
Tới tháng 8/2017, dự án ECRL chính thức được khởi công. Đây được xem là một trong những dự án chính trong Sáng kiến “Vành đai và Con đường” của Trung Quốc, nhằm thiết lập “Con đường Tơ lụa” hiện đại, kết nối hành lang trên bộ tại Đông Nam Á, Pakistan và Trung Á.
Video đang HOT
Dự án ECRL đã bị dừng thi công từ tháng 7/2018.
Đối với Trung Quốc, đây là một cách để mở rộng quyền lực mềm của nước này tại Malaysia, nước cũng có tranh chấp ở Biển Đông và có vai trò quan trọng trong lợi ích chiến lược và địa chính trị của Bắc Kinh.
Chính phủ tiền nhiệm của cựu Thủ tướng Najib Razak từng nói dự án này sẽ tạo ra thêm 80.000 việc làm và thúc đẩy phát triển công nghiệp.
Tuy nhiên, hồi đầu tháng 7/2018, Công ty Đường sắt Malaysia, đơn vị quản lý dự án trên, xác nhận đã yêu cầu công ty Trung Quốc dừng thi công công trình này. Lý do dẫn tới quyết định bất ngờ trên của Malaysia được cho là có liên quan tới tình trạng đội vốn của dự án.
“Việc hoàn thành dự án đường sắt lớn nhất Malaysia ước tính sẽ mất tới 20 tỷ USD, cao hơn gần 50% so với ước tính của chính phủ trước đó. Dự án ECRL sẽ chỉ trở nên khả thi về mặt kinh tế nếu cắt giảm bớt chi phí”, Bộ trưởng Tài chính Malaysia Lim Guan Eng đưa ra lý do về việc hoãn thi công dự án ECRL.
Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad.
Trước đó, theo thỏa thuận được ký giữa chính phủ của cựu Thủ tướng Malaysia Najib Razak và nhà thầu Trung Quốc, dự án ECRL chỉ có kinh phí 16,5 tỷ USD. Tuy nhiên chính phủ Malaysia hiện nay ước tính chi phí thực tế đã đội lên 20 tỷ USD sau khi tính thêm các khoản lãi suất, tiền thu hồi đất và một số chi phí khác.
Việc Malaysia quyết định dừng thi công dự án đường sắt với nhà thầu Trung Quốc được xem là tín hiệu cho thấy Thủ tướng Mahathir đã thực hiện đúng cam kết do ông đưa ra trước đó về việc kiềm chế tầm ảnh hưởng của Trung Quốc tại quốc gia Đông Nam Á này.
“Vành đai, Con đường” là dự án tuy đem lại nguồn lợi khổng lồ cho Trung Quốc nhưng khiến các nước nhỏ phải trả giá đắt về tài nguyên và chủ quyền lãnh thổ.
Một số chuyên gia lo ngại rằng các dự án thuộc Sáng kiến Vành đai và Con đường có thể đẩy các nước nhỏ vào “bẫy nợ” của Trung Quốc, tạo điều kiện để Bắc Kinh gây ảnh hưởng tới các quyết định chiến lược, thậm chí nắm quyền kiểm soát cơ sở hạ tầng trọng yếu của đất nước.
Minh Đăng
Theo vietnamfinance
Malaysia nói không với tiền Trung Quốc
Malaysia không muốn đi vào vết xe đổ của Sri Lanka để rồi rơi vào bẫy nợ và giao quyền quản lý dự án cho Trung Quốc.
Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad hôm 21-8 khép lại chuyến thăm Trung Quốc kéo dài 5 ngày với tuyên bố hoãn 2 dự án hạ tầng gây tranh cãi được Bắc Kinh tài trợ, ít nhất là vào lúc này.
Không muốn sập bẫy
Một phần mục đích chuyến thăm là tái đàm phán về 2 dự án nói trên, gồm công trình xây dựng tuyến đường sắt bờ biển phía Đông (ECRL) trị giá 20 tỉ USD và hai đường ống dẫn khí đốt trị giá hơn 2 tỉ USD. Tuy nhiên, phát biểu sau cuộc gặp các nhà lãnh đạo hàng đầu của Trung Quốc, trong đó có Chủ tịch Tập Cận Bình và Thủ tướng Lý Khắc Cường, ông Mahathir cho biết cần thêm thời gian để hoàn thành mục tiêu này.
Lấy lý do các điều kiện gây bất lợi cho phía Malaysia và chi phí cao, nhà lãnh đạo 93 tuổi hồi tháng 7 ra lệnh tạm ngưng các dự án trên. Chính quyền ông Mahathir cũng cáo buộc khoản vay lớn mà chính quyền người tiền nhiệm Najib Razak nhận từ Ngân hàng Xuất nhập khẩu Trung Quốc cho các dự án nêu trên đã bị chính các công ty Trung Quốc có liên quan hút cạn, dù các công trình còn lâu mới hoàn thành. "Các dự án sẽ không tiếp tục.
Hiện tại, ưu tiên của Malaysia là giảm nợ... Các dự án sẽ bị hoãn cho đến khi chúng tôi có đủ khả năng, sau đó có lẽ chúng tôi sẽ cắt giảm chi phí" - ông Mahathir nhấn mạnh trước khi lên đường về nước. Theo tờ South China Morning Post (Hồng Kông), thủ tướng Malaysia cũng đã nói rõ quan điểm với chính phủ Trung Quốc về các thỏa thuận với Bắc Kinh.
Trả lời tờ The New York Times (Mỹ) trước khi đến Bắc Kinh, ông Mahathir nói thẳng về chiến lược của nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới: "Trung Quốc biết rõ rằng khi cho một nước nghèo vay khoản tiền lớn, cuối cùng họ có thể kiểm soát những dự án đó". Trong khi đó, Bộ trưởng Tài chính Malaysia, ông Lim Guan Eng, cũng đề cập việc Sri Lanka - quốc gia được công ty nhà nước Trung Quốc hỗ trợ xây cảng Hambantota - rơi vào bẫy nợ và phải để Bắc Kinh thuê cảng trong 99 năm cùng nhiều khu đất gần đó. "Chúng tôi không muốn rơi vào tình trạng giống Sri Lanka" - ông Lim cảnh báo.
Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad (trái) bắt tay với người đồng cấp Trung Quốc Lý Khắc Cường sau cuộc họp báo tại Bắc Kinh hôm 20-8 Ảnh: REUTERS
Nỗi lo của nhiều nước
Sự lưỡng lự của Thủ tướng Mahathir là dễ hiểu khi nhiều nước tìm đến sự giúp đỡ của Trung Quốc có tương lai không mấy khả quan. Trung tâm Phát triển Toàn cầu (Mỹ) cho biết Lào, Maldives, Mông Cổ, Pakistan - một số quốc gia khác tham gia Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) của Bắc Kinh - đang đối mặt nỗi lo về bất ổn kinh tế.
Nợ của Mông Cổ hiện gấp 8 lần dự trữ ngoại hối trong khi các khoản nợ của Lào và Kyrgyzstan vượt quá 100% GDP của họ. Các quốc gia nợ nần chồng chất bất lực trước sự rớt giá của đồng nội tệ. Khi giá trị đồng tiền sụt giảm, các nước nợ Trung Quốc càng chật vật trong việc trả hết nợ (chủ yếu tính bằng đồng USD).
Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) từ lâu đóng vai trò là "ngân hàng cho vay toàn cầu" nhưng không một quốc gia nào cảm thấy vui vẻ khi nhận hỗ trợ từ IMF do các biện pháp khắc khổ của tổ chức này. Do đó, một số quốc gia bắt đầu tìm đến Trung Quốc ngay cả khi điều đó đồng nghĩa họ đối mặt với những rủi ro không thể đoán trước.
Thổ Nhĩ Kỳ, tâm chấn của sự hỗn loạn tài chính hiện nay, kiên quyết từ chối đề nghị hỗ trợ từ IMF trong khi Pakistan cũng bị các khoản vay mềm của Trung Quốc cám dỗ. Theo tờ Eurasian Times (Ấn Độ), nợ nước ngoài của Pakistan tăng 50% trong 3 năm qua, lên gần 100 tỉ USD, trong đó khoảng 30% là nợ Trung Quốc.
Một chuyên gia tài chính toàn cầu nhận định IMF cung cấp khung cho vay mang tính ràng buộc hơn nhưng đối với các nền kinh tế đang phát triển, sự hỗ trợ của Trung Quốc - quốc gia nhấn mạnh không can thiệp vào chuyện nội bộ nước khác - trông hấp dẫn hơn. Tuy nhiên, nếu tiếp tục dựa vào Trung Quốc, rắc rối cơ bản của các quốc gia đang gặp khó sẽ không được giải quyết và nợ có thể tiếp tục tăng lên.
Tại Lào, một tuyến đường sắt cao tốc đang xây dựng có kinh phí khoảng 6 tỉ USD, tương đương 40% GDP nước này. Trung Quốc tài trợ khoảng 70% chi phí nhưng việc hoàn trả khoản vay đó sẽ là gánh nặng đối với quốc gia Đông Nam Á. Bi kịch hơn, Turkmenistan đang chống chọi với khó khăn kinh tế và khủng hoảng thanh khoản do phải trả nợ cho Trung Quốc. Quốc gia Trung Á này buộc phải bán quyền phát triển mỏ vàng cho một công ty Trung Quốc thay cho việc hoàn trả các khoản vay.
Theo Xuân Mai
Người lao động
Malaysia tuyên bố hủy dự án đường sắt cao tốc với Trung Quốc Thủ tướng Malaysia tuyên bố hủy bỏ dự án đường sắt cao tốc và hai đường ống dẫn năng lượng trị giá 22 tỷ USD với Trung Quốc Ngày 21/8, tại buổi họp báo trước khi kết thúc chuyến thăm Trung Quốc 5 ngày (17-21/8), Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad đã tuyên bố hủy bỏ dự án đường sắt cao tốc và hai...