Phẫu thuật bằng robot

Phẫu thuật robot phát triển đến thế hệ thứ tư với bốn cánh tay phẫu thuật, đầu camera thông minh, góc phẫu thuật rộng 540 độ, hình ảnh 3D. Với góc mổ này, không cánh tay người nào có thể thực hiện được.

Các bác sĩ Bệnh viện Bình Dân đang điều khiển robot phẫu thuật cắt tuyến tiền liệt toàn phần cho một bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt ngày 5-12 – Ảnh: L.TH.

Bệnh viện Bình Dân (TP.HCM) là đơn vị đầu tiên của cả nước triển khai mổ nội soi robot cho người lớn tại Việt Nam từ cuối tháng 11-2016 (trước đó, năm 2014 Trung tâm Phẫu thuật nội soi nhi khoa có sử dụng robot trong phẫu thuật trẻ em ở Bệnh viện Nhi trung ương).

Trao đổi với PV về việc thực hiện kỹ thuật hiện đại này, TS.BS Trần Vĩnh Hưng – giám đốc Bệnh viện Bình Dân – chia sẻ:

- Robot ngày càng được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khoa học kỹ thuật trên thế giới. Sự phát triển mạnh mẽ của những ứng dụng công nghệ cao vào trong y học là một thành quả vượt bậc, đưa ngành phẫu thuật đến một đỉnh cao mới.

Phẫu thuật nội soi robot (gọi tắt phẫu thuật robot) được thực hiện đầu tiên ở Mỹ từ cuối những năm 1980.

Hiện phẫu thuật robot đã phổ biến tại các trung tâm phẫu thuật lớn ở Mỹ, châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc… để điều trị các loại phẫu thuật lớn, phức tạp.

“Khi phẫu thuật robot, bác sĩ phẫu thuật viên chính ngồi trước màn hình vi tính để điều khiển robot, điều khiển camera thực hiện các động tác phẫu thuật. Các dụng cụ mổ như dao, kéo, kẹp… sẽ được gắn với sự trợ giúp của dụng cụ viên (gắn vào hoặc đổi dụng cụ phẫu thuật do robot không tự lấy được)

TS.BS TRẦN VĨNH HƯNG

* Thưa TS, vì sao bệnh viện quyết tâm trang bị robot phẫu thuật, kinh phí mua robot bao nhiêu?

- Với mong muốn hoàn thiện hơn nữa trong kỹ thuật phẫu thuật nhằm mang lại kết quả tốt nhất cho người bệnh, bắt kịp y học thế giới, bệnh viện lập đề án triển khai phẫu thuật nội soi robot.

Đề án này đã được UBND TP và Sở Y tế TP phê duyệt với kinh phí 71 tỉ đồng, từ nguồn vốn vay kích cầu của thành phố.

Đầu tháng 11-2016 vừa qua, bệnh viện đã nhận hệ thống phẫu thuật Robot Da Vinci do Mỹ sản xuất, đây là hệ thống robot phẫu thuật hiện đại nhất hiện nay.

* Phẫu thuật robot có những ưu điểm gì, thưa TS?

- Robot có khả năng mổ ở những vị trí khó, có thể di chuyển tự do ở sáu góc độ, vận động tinh vi.

Các dụng cụ mổ do robot điều khiển có khả năng luồn lách vào các khoang nhỏ nhất và sâu một cách linh hoạt, chính xác, đặc biệt hữu ích trong mổ nạo vét hạch trong khi mổ các khối ung thư ổ bụng hay lồng ngực.

Nhờ đó, khắc phục được những hạn chế của mổ mở cũng như phẫu thuật nội soi kinh điển (hạn chế tầm nhìn…).

Đặc biệt, do có khả năng kết nối với máy tính nên phẫu thuật robot sẽ giúp thực hiện khả năng mổ từ xa, khi mà bác sĩ phẫu thuật viên từ khoảng cách rất xa vẫn có thể mổ được cho người bệnh.

Điều này mở ra những khả năng ứng dụng lớn trong tương lai như trong các thảm họa thiên tai, ở các hải đảo hay các khu vực địa lý xa xôi…

* Theo TS, robot dùng để mổ các loại bệnh gì?

- Về nguyên tắc có thể sử dụng cho tất cả bệnh lý (ở hệ tiêu hóa, gan mật tụy, tiết niệu, tim mạch, lồng ngực…) có chỉ định phẫu thuật nội soi và khi người bệnh yêu cầu được phẫu thuật robot.

Tuy nhiên, chỉ có những phẫu thuật lớn (như cắt bướu ác tuyến tiền liệt, cắt bàng quang trong ung thư bàng quang, tạo hình bàng quang, cắt tụy, cắt khối u ác trực tràng…), vị trí mổ khó, đòi hỏi có phương tiện kỹ thuật cao, thao tác tinh vi, khéo léo, phẫu thuật viên mới cần đến robot hỗ trợ cho mình.

Với kinh nghiệm và trình độ chuyên môn giỏi của các bác sĩ, cộng thêm sự hỗ trợ của robot chắc chắn sẽ cho kết quả phẫu thuật tốt hơn nữa nhờ độ chính xác cao, giúp giảm thiểu biến chứng, giảm tỉ lệ tử vong, thời gian nằm viện.

* Thưa TS, nhân sự thực hiện phẫu thuật robot được đào tạo ở đâu?

- Bệnh viện chọn các bác sĩ phẫu thuật viên có trình độ và kinh nghiệm mổ mở cũng như phẫu thuật nội soi để đi đào tạo, tập huấn cả về lý thuyết cũng như thực hành, được cấp chứng nhận tại nước ngoài.

Sau đó được các giáo sư chuyên ngành nước ngoài giám sát và chuyển giao tại bệnh viện. Hiện bệnh viện có sáu bác sĩ được đào tạo về phẫu thuật robot, ngoài ra còn một số bác sĩ khác đang được đào tạo tại chỗ.

* Về hiệu quả xã hội thì thế nào, thưa TS?

- Triển khai phẫu thuật robot đánh dấu bước phát triển vượt bậc trong việc áp dụng công nghệ cao vào việc điều trị chăm sóc người bệnh.

Qua đó xây dựng mô hình để phát triển ứng dụng kỹ thuật cao trong ngành y tế VN, tiến tới phát triển thành trung tâm đào tạo chuyển giao kỹ thuật phẫu thuật robot cho các bệnh viện bạn và trong khu vực Đông Nam Á, tạo điều kiện để tăng hợp tác quốc tế trên lĩnh vực này.

Đặc biệt là cơ hội để VN được hưởng những tiến bộ khoa học hiện đại nhất trong chăm sóc y tế, góp phần khẳng định vị thế của y học VN trên trường quốc tế…

* Xin cảm ơn TS!

Được BHYT thanh toán 30-40%

Giá phẫu thuật robot được bệnh viện xây dựng dựa theo thông tư 37/ TT-BYT của Bộ Y tế. Tùy theo loại bệnh lý của người bệnh, chi phí ước tính từ 85-100 triệu đồng/ca phẫu thuật robot.

Theo bà Lưu Thị Thanh Huyền – phó giám đốc Bảo hiểm xã hội TP.HCM, phẫu thuật robot được quỹ BHYT thanh toán cho người bệnh trong một số chỉ định, điều kiện, đối tượng tham gia BHYT.

Cụ thể, người bệnh được thanh toán 30% hoặc 40% giá dịch vụ kỹ thuật, phần còn lại người bệnh tự thanh toán, kể cả phần đồng chi trả (nếu có).

Các phương pháp phẫu thuật

* Mổ hở

- Đường mổ rạch da trên bụng dài, người bệnh đau nhiều, chảy máu nhiều, thời gian hồi phục sau mổ chậm, thời gian nằm viện lâu, có sẹo dài nên ảnh hưởng đến thẩm mỹ.

- Về lâu dài người bệnh có thể có những di chứng ở đường rạch bụng như: thành bụng yếu, bị đau vùng vết mổ, thoát vị thành bụng.

- Chi phí cuộc mổ không cao.

* Phẫu thuật nội soi

- Đường rạch da nhỏ, ít xâm lấn, di chứng sau mổ ít, bác sĩ mổ quan sát qua màn hình nên thấy rõ phẫu trường, phẫu tích (tách mô) tỉ mỉ cho kết quả mổ tốt.

- Thời gian người bệnh nằm viện ngắn, thời gian phục hồi sau mổ nhanh, không có di chứng về rạch bụng dài như mổ hở, thẩm mỹ do sẹo rất nhỏ. Thời gian mổ gần như mổ hở.

- Chi phí phẫu thuật gấp khoảng 3-5 lần so với mổ hở.

* Phẫu thuật robot

- Ngoài những ưu điểm như phẫu thuật nội soi, phẫu thuật robot còn có các ưu điểm: bác sĩ phẫu thuật ngồi trên bộ thao tác phẫu thuật, trên hệ thống bằng các cần điều khiển nên thoải mái hơn so với trên các dụng cụ mổ nội soi, độ chính xác cao, ít xâm lấn nhất. Đặc biệt, các dụng cụ phẫu thuật do robot điều khiển có khả năng luồn lách vào các khoang nhỏ nhất một cách linh hoạt, chính xác.

- Chi phí phẫu thuật gấp 5-8 lần so với mổ hở.

(Theo PGS.TS Nguyễn Phúc Cẩm Hoàng – phó giám đốc chuyên môn Bệnh viện Bình Dân)

(Theo Tuổi Trẻ)