Phát huy vai trò trụ đỡ của nền kinh tế trong bối cảnh đại dịch COVID-19

Thu Phương17:10 16/09/2021

Chiều 16/9, Bộ Ngoại giao phối hợp với Hiệp hội Nông nghiệp số Việt Nam (VIDA) và Báo Điện tử Tin nhanh Việt Nam (VnExpress) tổ chức Diễn đàn Chuyển đổi số nông nghiệp Việt Nam 2021 với chủ đề: “Bắt kịp các xu thế thị trường, phát huy vai trò trụ đỡ của nền kinh tế trong bối cảnh đại dịch và hậu đại dịch COVID-19″.

Trong khuổn khổ sự kiện, Triển lãm quốc tế nông nghiệp Việt Nam 2021 (AgriTech Expo 2021) được khai mạc theo hình thức trực tuyến và thực tế ảo.

Nông dân Thừa Thiên-Huế thu hoạch lúa vụ Hè Thu 2019 trên cánh đồng mẫu lớn. Ảnh minh họa: Hồ Cầu/TTXVN

Tham dự Diễn đàn, về phía Việt Nam có Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan, lãnh đạo Bộ Thông tin và Truyền thông, lãnh đạo các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương, các Hiệp hội doanh nghiệp và doanh nghiệp; các Đại sứ, trưởng cơ quan đại diện của Việt Nam tại nước ngoài.

Về phía quốc tế có đại diện các cơ quan ngoại giao nước ngoài tại Việt Nam; đại diện một số viện nghiên cứu, các tổ chức kinh tế – xã hội, các chuyên gia trong và ngoài nước trong lĩnh vực chuyển đổi số nông nghiệp đến từ Nhật Bản, Hà Lan, Israel, Ngân hàng Thế giới, Tập đoàn tài chính Quốc tế IFC… cũng như đại diện các hiệp hội doanh nghiệp và doanh nghiệp.

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn cho biết, sự quan tâm, tham dự của đông đảo đại biểu từ hơn 1.300 điểm cầu trên khắp mọi miền đất nước, hơn 35 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới với đa dạng thành phần đại biểu là một tín hiệu rất tích cực cho thấy, nông nghiệp và quá trình chuyển đổi tại Việt Nam đang thu hút sự quan tâm rất lớn của toàn xã hội.

Theo Bộ trưởng, Chính phủ Việt Nam đã sớm xác định tầm quan trọng của việc chủ động, tích cực tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và yêu cầu cấp bách đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số; coi đây là giải pháp đột phá, là cơ hội để bứt phá trong phát triển kinh tế – xã hội. Ngày 3/6/2020, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định phê duyệt chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến 2030. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng tiếp tục khẳng định, một trong những định hướng phát triển đất nước giai đoạn 2021-2030 là “đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia, phát triển kinh tế số trên nền tảng khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế, gắn kết hài hòa, hiệu quả thị trường trong nước và quốc tế”.

“Có thể nói, để hiện thực hóa khát vọng phát triển của đất nước, thực hiện thành công mục tiêu đưa Việt Nam đến 2030 là nước công nghiệp theo hướng hiện đại và đến năm 2045 là nước phát triển, thu nhập cao, Việt Nam phải chuyển đổi số thành công. Trong đó, nông nghiệp là một trong những lĩnh vực ưu tiên cần thực hiện chuyển đổi số trước tiên như đã được xác định trong Chương trình chuyển đổi số quốc gia”, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh.

Video đang HOT

Bộ trưởng hy vọng, Diễn đàn là một hoạt động kết nối có ý nghĩa thiết thực để các địa phương, doanh nghiệp trong nước và các đối tác nước ngoài cùng trao đổi cởi mở về nhu cầu, tiềm năng, lợi thế của nhau. Trên cơ sở đó, nhận diện những cơ hội hợp tác mới, từ đó có kế hoạch, biện pháp thúc đẩy hợp tác vì lợi ích của chính các địa phương, doanh nghiệp và cũng vì sự phát triển chung của đất nước. Để chuẩn bị cho sự bứt phá của kinh tế Việt Nam trong giai đoạn hậu COVID-19, với tinh thần “ngoại giao phục vụ phát triển”, “lấy địa phương, doanh nghiệp và người dân là trung tâm phục vụ”, Bộ Ngoại giao sẽ tiếp tục phát huy vai trò tiên phong, phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, đồng hành cùng các địa phương, doanh nghiệp trong quá trình hội nhập, mở rộng hợp tác quốc tế, tiếp cận, tham gia các xu thế lớn của thế giới, nắm bắt thời cơ phát triển trên mọi lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực nông nghiệp và chuyển đổi số.

Cũng tại Diễn đàn, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan đánh giá, trong những năm qua, ngành Nông nghiệp Việt Nam đạt được nhiều kết quả, thành tựu quan trọng, được xem như kỳ tích khi trở thành “trụ đỡ” mỗi khi kinh tế đất nước lâm vào khó khăn, trước bối cảnh khó lường của thế giới. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã xác định quan điểm “chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp”. Hành trình từ “chuyển đổi tư duy” sang “chuyển đổi mô hình tăng trưởng” sẽ cần đến những bước tiến mạnh mẽ, quyết tâm để thực hiện kiên trì, bền bỉ, xuyên suốt Kế hoạch Hành động 5 năm tới của ngành nông nghiệp.

Tuy nhiên, ông Lê Minh Hoan cũng cho rằng, năng suất, sản lượng nông nghiệp Việt Nam đã dần chạm ngưỡng do giới hạn về trình độ khoa học kỹ thuật, sự suy giảm tài nguyên thiên nhiên, tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu và thời tiết cực đoan, dịch bệnh bất thường… Diện tích đất sản xuất nông nghiệp càng ngày càng thu hẹp. Việc phân bổ, cân đối hài hòa tương quan nguồn lực phát triển giữa ngành nông nghiệp với các ngành, khu vực khác cần lời giải thỏa đáng. Sản xuất nông nghiệp không còn chạy theo sản lượng như trước, mà phải chú trọng chất lượng. Vì vậy, chính quyền và nông dân phải thay đổi tư duy về vai trò của doanh nghiệp với hiệp hội ngành hàng; không thể làm đơn giá trị mà phải sản xuất đa giá trị của một nền nông nghiệp; phải kết nối đầu vào với đầu ra trong chuỗi liên kết giá sản xuất. Bộ trưởng Lê Minh Hoan mong muốn, Diễn đàn sẽ không chỉ mang lại cái nhìn tổng quát về nền nông nghiệp số tại Việt Nam mà còn mở ra nhiều cơ hội giao thương, thu hút đầu tư, trao đổi công nghệ, phát triển thương hiệu nông sản Việt Nam ra toàn thế giới.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan cam kết ủng hộ, hỗ trợ mọi nguồn lực, chính sách thuận lợi nhất cho các doanh nghiệp mong muốn đưa nông sản Việt gia tăng giá trị, nâng cao thương hiệu. Đồng thời, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ hỗ trợ thúc đẩy mạnh mẽ quá trình chuyển đổi số, thay thế các mô hình công nghệ nông nghiệp… đưa đất nước tiến lên, vượt qua đại dịch và vì một nền nông nghiệp Việt Nam không chỉ là “trụ đỡ” của nền kinh tế trong những thời điểm khó khăn, mà đủ sức trở thành “thước đo mức độ bền vững của quốc gia”.

Diễn đàn gồm hai phiên thảo luận: phiên 1 về định hướng chính sách và phiên 2 với chủ đề “Định hình nông nghiệp số Việt Nam đến năm 2035″ với tham luận của 20 diễn giả đại diện cho chính quyền địa phương, lãnh đạo hiệp hội doanh nghiệp, các tập đoàn… Nhiều ý kiến chia sẻ những xu thế phát triển nông nghiệp của khu vực và thế giới, kịch bản chuyển đổi số nông nghiệp Việt Nam đến năm 2035, những vấn đề then chốt trong chiến lược phát triển nông nghiệp Việt Nam theo hướng số hóa trong bối cảnh những biến chuyển nhanh do ảnh hưởng ngày càng phức tạp từ đại dịch COVID-19, đứt gãy chuỗi cung ứng, biến đổi khí hậu…

Bộ trưởng Lê Minh Hoan: Hai vấn đề cần tư duy lại trong tiêu thụ nông thủy sản ở ĐBSCL

Tại tọa đàm "Kết nối cung - cầu nông - thủy sản giữa các tỉnh, thành Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) và TP Hồ Chí Minh" do báo Người Lao động tổ chức sáng 14/9, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan chỉ ra, đại dịch COVID-19 rút ra được hai vấn đề cần tư duy lại trong thời gian tới.

Đoàn Thanh niên TP Cần Thơ chung tay hỗ trợ nông dân tiêu thụ nông sản. Ảnh: Ánh Tuyết/TTXVN

Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, đại dịch COVID-19 cho thấy sự thiếu kết nối như là một thực thể kinh tế của 13 tỉnh, thành Đồng bằng sông Cửu Long. Đã là một thực thể kinh tế thì "mạch máu" chảy khắp ở 13 tỉnh, thành, không có biên giới hành chính, trong khi đó chúng ta lại quản lý theo biên giới hành chính.

"Đây là dịp để thử thách tư duy liên kết vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Nếu xem cả vùng là một thực thể thì chúng ta sẽ có ứng xử khác. Nếu xem đó là 13 chủ thể riêng biệt thì sẽ có ứng xử khác; trong đó cũng có trách nhiệm của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chưa đảm đương được vai trò trong điều phối vùng Đồng bằng sông Cửu Long để nối "mạch máu" trong bối cảnh đại dịch vừa qua.

Đây là bài học để Bộ cùng chính quyền các địa phương xem lại tư duy vùng", Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho hay.

Vấn đề thứ hai được Bộ trưởng Lê Minh Hoan đưa là vai trò của thương lái. Theo Bộ trưởng, từ trước đến nay, chúng ta chưa bao giờ đưa thương lái vào trong các bản kế hoạch phát triển. Chúng ta chỉ nói tới doanh nghiệp, nông dân mà quên thành phần rất quan trọng trong nền kinh tế là thương lái.

Do đó, ngay từ đầu đã xem nhẹ việc tiêm phòng vaccine cho đối tượng này. Khi họ là một thực thể trong "mạch máu" thì không có cái nào chính, không có cái nào phụ. Tất cả đều đòi hỏi sự vận hành đều đặn.

Nói về vai trò của thương lái, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Long An, bà Đinh Thị Phương Khanh cho biết, khi thương lái rút khỏi thị trường đã tác động rất lớn đến lưu thông hàng hóa.

Bà Đinh Thị Phương Khanh đồng ý quan điểm chống dịch là trên hết nhưng phải song song với duy trì lưu thông, hàng hóa. Khi giao quyền chống dịch xuống phía dưới thì họ sẽ đặt nhiệm vụ chống dịch là chính chứ không phải lưu thông hàng hóa. Đôi khi văn bản của Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xuống địa phương, hàng hóa cũng không được lưu thông mà phải là văn bản của Ban Chỉ đạo phòng, chống COVID-19 tỉnh thì hàng hóa mới được thông qua.

Hiện mô hình "3 tại chỗ" đối với các cơ sở giết mổ gặp nhiều vấn đề. Hầu hết các cơ sở giết mổ trong địa bàn tỉnh Long An không đáp ứng được yêu cầu. Chỉ có 3 cơ sở của Vissan, San Hà và Ba Huân có thể đáp ứng nhưng hiện cũng gặp nhiều khó khăn. Do đó cần xem xét, đánh giá lại phương án "3 tại chỗ" cho cơ sở giết mổ vì nguy cơ không bảo đảm an toàn thực phẩm, an toàn con người cũng như vấn đề môi trường, bà Đinh Thị Phương Khanh kiến nghị.

Ông Nguyễn Minh Cảnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre cho biết, khi thực hiện Chỉ thị 16/CT-TTg, tỉnh đã triển khai phương án "1 cung đường 2 điểm đến", "3 tại chỗ" và chỉ khoảng 30% doanh nghiệp hoạt động, từ 40-50% lao động trong doanh nghiệp làm việc. Thời gian đầu thực hiện, chính quyền địa phương còn lúng túng, nhiều thương lái ngưng hoạt động, việc hỗ trợ kết nối tiêu thụ nông sản gặp khó khăn.

Trong việc hỗ trợ vận chuyển, thu hoạch, tiêu thụ nông sản Bến Tre đã tổ chức những đội thu gom, thu mua trong dân, hỗ trợ xét nghiệm nhanh bảo đảm âm tính cho lực lượng này. Thực hiện việc thống kê sản lượng, chất lượng hàng hoá, giá bán nông sản và kết nối tiêu thụ với các tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh, đặc biệt là Tp. Hồ Chí Minh.

Đoàn viên công an thành phố Cần Thơ hỗ trợ tiêu thụ nông sản cho người dân. Ảnh: Thu Hiền/TTXVN

Để hỗ trợ kịp thời cho nông dân, doanh nghiệp, hàng tuần, ban lãnh đạo tỉnh họp giao ban trực tuyến với các huyện các xã, các nhóm zalo để kịp thời nắm bắt thông tin người bán, người mua, triển khai bán hàng qua thương mại điện tử. Đoàn thanh niên, hội phụ nữ, hội nông dân... cũng hỗ trợ tích cực nông dân thu hoạch, tiêu thụ nông sản. Tuy nhiên, lượng nông sản của Bến Tre còn chờ thu hoạch khá lớn.
Trong khi nhiều tỉnh, thành khu vực phía Nam đang dư thừa lượng lớn hàng hoá, đặc biệt là nông thuỷ sản thì một số doanh nghiệp phân phối lại đang gặp tình trạng thiếu hụt hàng. Bà Trần Kim Nga, Giám đốc đối ngoại Công ty MM Mega Market Việt Nam cho biết, hệ thống siêu thị MM Mega Market đang thiếu một số mặt hàng nông sản, thuỷ sản tươi lẫn chế biến đông lạnh, thực phẩm khô.

Doanh nghiệp đã ký hợp đồng với các nhà máy chế biến thực phẩm ở Đồng bằng sông Cửu Long nhưng vì doanh nghiệp thực hiện "3 tại chỗ", "4 tại chỗ"... nên năng suất giảm mạnh. Các nhà máy sản xuất hàng đông lạnh đang hoạt động dưới năng suất, chủ yếu trả nợ các đơn hàng xuất khẩu đang tồn đọng.

Dù bộ phận mua hàng của siêu thị thường xuyên làm việc với các nhà cung cấp khác, hối thúc giao hàng nhưng trong bối cảnh khó khăn chung, lượng hàng cung cấp cho hệ thống không được đầy đủ. Đến nay, những khó khăn trong vận chuyển đã được tháo gỡ nhờ sự kết nối tích cực của các bộ với doanh nghiệp.

Nhìn lại những khó khăn trong lưu thông, ông Trần Bảo Ngọc, Vụ trưởng Vụ Vận tải, Bộ Giao thông Vận tải cũng đồng tình với nhận định của Bộ trưởng Lê Minh Hoan về việc Tp. Hồ Chí Minh và các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long muốn phát triển thì phải xem là một thể thống nhất.

Vướng mắc trong lưu thông hàng hoá trên tuyến quốc lộ, tỉnh lộ, sự ùn tắc do nhiều nguyên nhân; trong đó quan trọng là các tỉnh thành đã đưa ra các quy định về kiểm tra xe lưu thông hàng hoá theo các cách thức khác nhau, gây ách tắc.

Bộ Giao thông vận Tải đã chỉ đạo Tổng cục Đường bộ nắm bắt khó khăn của các địa phương để hướng dẫn tạo đường xanh, tạo thuận lợi và ưu tiên cho hàng hoá thiết yếu; trong đó có nông sản lưu thông nhanh hơn trong điều kiện kiểm soát dịch bệnh. Tuy nhiên, một số địa phương có thể hiểu chưa đầy đủ hướng dẫn này nên đưa ra những quy định quá chặt chẽ.

Ông Trần Bảo Ngọc nhận định, ban đầu do lúng túng nhất định của các địa phương nên việc vận chuyển hàng hoá giữa các địa bàn gặp trục trặc, đến nay đã khắc phục đáng kể. Tuy nhiên, vẫn còn những tồn tại, đâu đó còn những địa phương đưa ra quy định hàng thiết yếu, điều kiện xét nghiệm nhanh hoặc PCR đối với tài xế, phụ xế...

Hà Nội xây dựng 'vùng xanh' cung ứng nông sản Hiện nay, do tình hình dịch COVID-19 vẫn còn diễn biến phức tạp, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội đang nỗ lực tổ chức sản xuất tại các "vùng xanh" đảm bảo nguồn cung hàng hóa, không để đứt gãy chuỗi cung ứng ra thị trường, nhất là từ nay cho đến cuối năm nhu cầu tiêu thụ nông...