Phát hiện ở Hòa Bình ca mắc Whitmore – căn bệnh bị đồn ‘vi khuẩn ăn thịt người’

Bệnh nhân là nam giới 53 tuổi, trong lúc đi làm ngoài đồng đã bị cọc tre nhọn ở bờ ruộng đâm vào bàn chân. Vết thương sâu, rộng, tạo đường hầm, sau đó nhiễm khuẩn và hoại tử. Người bệnh đã điều trị 1 tuần ở nhà bằng kháng sinh nhưng bệnh tiến triển nặng hơn.

Cách đây khoảng 1 năm, khi một số địa phương công bố các ca bệnh Whitmore (một căn bệnh truyền nhiễm đã bị lãng quên mấy chục năm nay), khi đó căn bệnh này được đồn đoán là “ vi khuẩn ăn thịt người”. Trên thực tế, vi khuẩn gây bệnh Whitmore không phải vi khuẩn ăn thịt người.
Trở lại ca lâm sàng mà chúng tôi đang điều trị, đó là nam giới 53 tuổi, trong lúc đi làm ngoài đồng đã bị cọc tre nhọn ở bờ ruộng đâm vào bàn chân. Vết thương sâu, rộng, tạo đường hầm, sau đó nhiễm khuẩn và hoại tử. Người bệnh đã điều trị 1 tuần ở nhà bằng kháng sinh nhưng bệnh tiến triển nặng hơn. Khi nhập viện đã trong tình trạng suy đa phủ tạng, với biểu hiện: hôn mê sâu, suy hô hấp phải thở bằng máy, huyệt áp không đo được phải dùng nhiều thuốc co mạch để nâng huyết áp, suy gan cấp, suy thận cấp; vết thương vùng chân trái nhiễm khuẩn, nhiều mủ và tổ chức hoại tử.

TS – BS Hoàng Công Tình kiểm tra, theo dõi sức khoẻ của bệnh nhân 53 tuổi mắc căn bệnh Whitmore

Ngay khi bệnh nhân mới nhập bệnh viện đa khoa tỉnh Hoà Bình, các bác sĩ đã kịp thời cấp cứu để đảm bảo chức năng hô hấp, nâng huyết áp và các chỉ số sinh tồn khác. Khoa Cấp cứu, khoa Hồi sức tích cực-Chống độc và khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn-Vi sinh đã hội chẩn, thống nhất nghĩ nhiều đến suy đa tạng do Burkholderia pseudomallei (bệnh Whitmore).

Ngoài việc nhanh chóng lấy bệnh phẩm (máu và mủ vết thương) nuôi cấy tìm vi khuẩn, bệnh nhân được sử dụng kháng sinh phối hợp phổ rộng, trong đó có kháng sinh đặc trị Whitmore. Ngoài ra, bệnh nhân được hô hấp nhân tạo bằng máy thở; lọc máu liên tục để đảo thải các cytokine, điều chỉnh rối loạn nước-điện giải và toan-kiểm; nuôi dưỡng bằng đường tĩnh mạch và chăm sóc toàn diện.

Ngày hôm sau, bác sĩ phân lập được vi khuẩn gây bệnh Whitmore trên bệnh phẩm máu và mủ vết thương. Hiện tại, bệnh nhân vẫn trong tình trạng nặng nhưng các tạng suy đã có dấu hiệu cải thiện, đã giảm được liều thuộc co mạch mà vẫn duy trì huyết áp trong giới hạn cho phép.
Bệnh Whitmore do trực khuẩn Gram âm Burkholderia pseudomallei gây nên (chưa có vaccine dự phòng). Vi khuẩn này có trong đất và đường lây nhiễm chủ yếu do vùng da tổn thương tiếp xúc với đất nhiễm khuẩn hoặc bệnh nhân hít phải các hạt bụi đất chứa vi khuẩn này. Bệnh thường xảy ra vào mùa mưa, tập trung từ tháng 6 đến tháng 11 hàng năm. Người có sẵn các bệnh lý mạn tính như: đái tháo đường, bệnh thận mạn tính, bệnh phổi mạn tính…dễ bị mắc Whitmore.

Khi xâm nhập vào cơ thể con người, vi khuẩn này có thể gây nhiễm khuẩn với các mức độ khác nhau: nhiễm khuẩn tại chỗ (khu trú), nhiễm khuẩn toàn thân(nhiễm khuẩn huyết), sốc nhiễm khuẩn hoặc suy đa tạng. Những trường hợp tử vong thường do bệnh ở giai đoạn muộn, khi đã có tình trạng nhiễm khuẩn huyết, sốc nhiễm khuẩn hoặc suy đa tạng. Số ca bệnh Whitmore xuất hiện nhiều hơn trong những năm gần đây là do các cơ sở y tế đã cảnh giác hơn đến loại vi khuẩn này; các kỹ thuật nuôi cấy phân lập vi khuẩn Burkholderia pseudomallei ngày càng tiến bộ, hạn chế bỏ sót các ca bệnh.