Phát hiện mới về hòn đảo xa đất liền nhất thế giới ở Bắc Cực
Các nhà khoa học đã phát hiện ra một hòn đảo mới ở ngoài khơi đảo Greenland, được cho là hòn đảo xa đất liền nhất thế giới về phía bắc.
Đảo mới được phát hiện có diện tích nhỏ, chiều rộng chỉ khoảng 30m. Ảnh: Reuters
Đây là một đảo nhỏ, kích thước 60m x 30m và điểm nhô cao nhất chỉ khoảng 3m so với mặt nước biển, được cấu tạo từ bùn cát và băng tích – hợp chất giữa đất và đá còn sót lại sau khi sông băng tan chảy.
Nhóm nghiên cứu – những người đầu tiên khám phá ra đảo mới, dự định sẽ đặt tên đảo này là “Qeqertaq Avannarleq” – trong tiếng Greenland có nghĩa là “hòn đảo xa nhất về phía bắc”. Greenland là vùng lãnh thổ Bắc Cực thuộc về Đan Mạch.
Đảo mới được phát hiện khá tình cờ. Tháng 7, nhóm chuyên gia đến thu thập mẫu vật ở Oodaaq, hòn đảo được Đan Mạch phát hiện vào năm 1978 và được cho là xa nhất thế giới về phía bắc. Mục đích chính là để tìm kiếm những loài vật mới thích nghi với cuộc sống ở môi trường khắc nghiệt này. Tuy nhiên, khi đặt chân đến và kiểm tra tọa độ với cơ quan Đan Mạch phụ trách các đảo Bắc Cực, họ nhận thấy mình ở một hòn đảo khác, xa hơn Oodaaq khoảng 780m về phía bắc.
“Chúng tôi phát hiện ra đảo mới hoàn toàn tình cờ. Nhóm 6 người chúng tôi đi trên một chiếc trực thăng cỡ nhỏ. Khi đến vị trí của đảo Oodaaq, chúng tôi không thể thấy nó”, ông Morten Rasch, chuyên gia tại Trạm Nghiên cứu Bắc Cực ở Greenland cho biết.
Video đang HOT
Nhóm nghiên cứu của Morten Rasch sau đó bắt đầu tìm kiếm hòn đảo. Sau vài phút phấn khích, các nhà khoa học đáp xuống một vùng đất lạ không có thực vật, cấu tạo từ bùn, sỏi, băng tích, có băng biển bao quanh. Sau chuyến thám hiểm và nhiều cuộc thảo luận với các chuyên gia, nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra rằng họ vừa tình cờ phát hiện hòn đảo xa nhất thế giới về phía bắc.
Việc mở rộng lãnh thổ ở Bắc Cực sẽ phụ thuộc vào việc cấu trúc vật chất mới được phát hiện là đảo, hay chỉ là mô đất cao vốn có thể sẽ lại biến mất. Một cấu trúc được gọi là đảo cũng phải nổi trên mặt biển khi thủy triều lên. “Ở thời điểm hiện tại, vùng đất mới được phát hiện hội đủ các tiêu chí để được xác định là đảo. Đây là hòn đảo xa đất liền nhất thế giới về cực bắc”, giáo sư Rene Forsberg thuộc Viện Không gian Quốc gia Đan Mạch cho biết.
Cuộc chiến dùng rượu phân định chủ quyền đảo hoang
Binh sĩ Canada và Đan Mạch thay nhau đổ bộ lên đảo Hans, mang theo chai rượu đặc sản nước mình để khẳng định chủ quyền trong suốt 30 năm.
Các cuộc chiến tranh giành lãnh thổ trên bộ thường diễn ra dai dẳng và đẫm máu. Tuy nhiên, trong "Cuộc chiến Whisky" nhằm kiểm soát đảo Hans giữa Canada và Đan Mạch, hai bên đã chiến đấu theo cách chưa từng có trong lịch sử thế giới.
Hans là hòn đảo chỉ rộng 1,3 km vuông nằm giữa eo biển Nares, tuyến đường biển rộng hơn 35 km chia cắt đảo Ellesmere, vùng lãnh thổ xa nhất về phía bắc của Canada và đảo Greenland, vùng lãnh thổ tự trị của Đan Mạch.
Đảo Hans không có nguồn tài nguyên thiên nhiên hoặc lợi thế lãnh thổ nào. Về cơ bản, nó là một khối đá khổng lồ không người ở và điều duy nhất dẫn đến tranh chấp chủ quyền kéo dài nhiều thập kỷ là nó nằm trong phạm vi lãnh hải 12 hải lý của cả Canada và Đan Mạch. Vị trí này của đảo Hans khiến cả hai nước đều có quyền đưa ra yêu sách chủ quyền theo luật quốc tế.
Đảo Hans nhìn từ trên cao. Ảnh: Wikipedia .
Năm 1880, đảo Hans không nằm trong danh sách lãnh thổ vùng Bắc Cực được Anh trao trả cho Canada. Do sử dụng bản đồ lỗi thời từ thế kỷ thứ 16, hòn đảo này không được thể hiện rõ trong quá trình chuyển giao, thậm chí không được công nhận nhiều thập kỷ sau đó.
Năm 1933, Tòa Thường trực Công lý Quốc tế (PCIJ) ra phán quyết công nhận Greenland là chủ sở hữu hợp pháp của đảo Hans. PCIJ vốn là tòa án của Hội Quốc Liên ra đời vào năm 1922 để xét xử tranh chấp giữa các quốc gia.
Tuy nhiên, khi Liên Hợp Quốc ra đời, PCIJ bị giải thể và được thay thế bằng Tòa án Công lý Quốc tế vào năm 1946, nên phán quyết với chủ quyền đảo Hans cũng mất hiệu lực. Đảo Hans một lần nữa trở thành đối tượng tranh chấp giữa Canada và Đan Mạch.
Tranh chấp tạm lắng xuống trong thời gian đầu Chiến tranh Lạnh. Trong thập niên 1970, hai bên tiến hành đàm phán về ranh giới trên biển, nhưng vấn đề đảo Hans vẫn chưa được giải quyết.
Năm 1984, một nhóm binh sĩ Canada đổ bộ đảo và để lại dấu hiệu dễ nhận biết nhằm đánh dấu chủ quyền. Họ dựng một lá cờ Canada cùng tấm biển ghi "Chào mừng đến Canada" và một chai rượu whisky của hãng Canadian Club.
Không muốn mất trắng hòn đảo này, quan chức Greenland sau đó cũng lên đảo và dỡ bỏ những gì phía Canada để lại. Trước khi rời đi, phía Đan Mạch dựng lá cờ của mình để thay thế, để lại một chai rượu Đan Mạch của hãng Schnapps và tấm biển ghi "Chào mừng đến Đan Mạch".
Vị trí đảo Hans nằm giữa Canada và Greenland thuộc Đan Mạch. Đồ họa: Twitter/Andy Proehl.
Hai bên bắt đầu thời kỳ tranh chấp "hiếu khách" nhất trong lịch sử nhân loại với tên gọi "Chiến tranh Whisky". Binh sĩ Canada và Đan Mạch liên tục tổ chức các chuyến thăm đảo để thu dọn và thay thế đồ vật đánh dấu lãnh thổ của bên kia. Số phận các chai rượu được đưa khỏi đảo chưa bao giờ được tiết lộ, nhưng người ta tin rằng hai bên đều thưởng thức rượu của nhau.
Ngày 19/9/2005, Ngoại trưởng Canada Pierre Pettigrew tuyên bố hai bên đã thống nhất quy trình giải quyết tranh chấp đảo Hans sau cuộc gặp với người đồng cấp Đan Mạch. Pettigrew cho biết hai nước sẽ phối hợp "để gác vấn đề này lại phía sau", nhưng tái khẳng định Canada có chủ quyền đối với hòn đảo.
Trong những năm gần đây, cả Canada lẫn Đan Mạch đều kêu gọi tuyên bố chủ quyền chung với hòn đảo này, nhưng vẫn chưa rõ hai bên có đạt được bất kỳ giải pháp chính thức nào cho Cuộc chiến Whisky hay không.
"Bắc Cực Xanh" mở rộng cánh cửa cho Mỹ ở Thái Bình Dương Băng tan chảy ở Bắc Cực làm tăng khả năng tiếp cận giữa Đại Tây Dương và Thái Bình Dương và giảm bất lợi về mặt địa lý cho Hải quân Mỹ. Băng tan ở Bắc cực mở ra cuộc cạnh tranh quyền lực quy mô trên toàn cầu (Ảnh: Independent). Từng được coi là một khu vực yên bình "bất khả xâm...