Pháp: Ông Macron “tự bắn vào chân”

Có thể gọi cuộc bầu cử chớp nhoáng vừa diễn ra ngày 30/6 là một cú “tự bắn vào chân” của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, bởi đảng trung dung Renaissance (RE) của ông đã lần thứ hai thảm bại dưới tay đảng cực hữu Tập hợp Quốc gia (RN) của bà Marine Le Pen trong vòng chưa đầy 1 tháng.

Trưa 1/7, Tổng thống Pháp Macron đã tập hợp các cố vấn và bộ trưởng của mình tại Điện Elysée để thảo luận về tình hình “khủng hoảng” đang diễn ra. Ông đã được giải thích rõ một số vấn đề, nhưng đó không phải là những gì mong đợi. Vậy là, sau 7 năm nắm quyền, ông Macron đã khiến “dự án trung dung” của mình sụp đổ.

Trước thềm cuộc bầu cử, ông Macron đã tìm cách đánh bại đảng RN và cánh tả bằng cách kêu gọi một cuộc bầu cử chớp nhoáng, chỉ trong 3 tuần. Ông tin rằng mình có thể khiến các cử tri sợ hãi phải ủng hộ những người theo chủ nghĩa trung dung của mình bằng cách cảnh báo rằng chiến thắng của liên minh cực hữu hoặc cánh tả sẽ châm ngòi cho “ nội chiến”.

Bà Marine Le Pen mừng chiến thắng.

Thế nhưng, sau ngày bỏ phiếu, đảng RN cực hữu, chống nhập cư của bà Marine Le Pen đã khẳng định sự vững chắc của mình, tiếp đà thăng tiến trong quốc hội. Trong nhiều thập kỷ qua, RN luôn được coi là mối nguy hiểm cho nền dân chủ, là đảng thúc đẩy quan điểm phân biệt chủng tộc, chống Do Thái và chống Hồi giáo và phải tránh xa chính trị chính thống bằng mọi giá.

Kết quả bầu cử có thể nói không thể tệ hơn đối với ông Macron. Đảng RN đứng đầu với 33% phiếu bầu, tiếp theo là liên minh Mặt trận bình dân Mới (NFP) cánh tả với 28%, trong khi khối trung dung RE của Tổng thống Macron đứng thứ ba, với 22% phiếu bầu. Với kết quả này, RN gần như nắm chắc khả năng sẽ lên nắm quyền cho dù cuộc bỏ phiếu vòng 2 vào ngày 7/7 tới đảng này không giành được đa số tuyệt đối (289 trên 577 ghế quốc hội) thì cũng có thể liên minh với các đảng phái khác để thành lập chính phủ. Việc RN có thể thực hiện được bước nhảy vọt lên đa số tuyệt đối 289 ghế cần thiết để thành lập chính phủ hay không sẽ phụ thuộc vào việc các đối thủ đạt được thỏa thuận chính trị hay không.

Thủ tướng Gabriel Attal cảnh báo phe cực hữu đang ở ngay trước “cổng quyền lực” và nói rằng không nên để cho RN nhận thêm một phiếu bầu nào nữa ở vòng 2, nếu không thì tất cả coi như đã an bài.

Trong quá khứ, mỗi khi phe cực hữu tiến gần đến quyền lực, các đảng cánh hữu và cánh tả truyền thống đã đạt được thỏa thuận loại các ứng cử viên khỏi vòng 2 để tránh phân hóa phiếu bầu. Nhưng, chiến lược bỏ phiếu mang tính chiến thuật được gọi là “mặt trận cộng hòa” lại kém chắc chắn hơn bao giờ hết. Các nhà lãnh đạo liên minh trung dung của ông Macron và NFP cho biết họ sẽ rút bớt các ứng cử viên của mình ở các khu vực nơi một ứng cử viên khác có khả năng tốt hơn để đánh bại RN, nhưng không rõ điều này sẽ được áp dụng thống nhất như thế nào. Trong một tuyên bố bằng văn bản, ông Macron đã kêu gọi cử tri tập hợp ủng hộ các ứng cử viên “theo chủ nghĩa cộng hòa và dân chủ”.

Trong khi đó, Chủ tịch RN Jordan Bardella đã công bố một bức thư hôm 1/7. Trong thư ông tấn công đảng Nước Pháp bất khuất (LFI) và nói rằng đảng của ông sẽ huy động cử tri trong vòng 2 bằng cách tập trung vào việc hỗ trợ thúc đẩy sức mua và giúp đỡ mọi người kiếm sống.

Phần lớn bức thư tập trung vào cái mà ông Bardella gọi là “sự nguy hiểm của Mélenchon”, Chủ tịch của đảng LFI. Mélenchon là một nhân vật gây chia rẽ ở Pháp. Những nhân vật chủ chốt khác của cánh tả vào sáng 1/7 đã nói rằng ông ta không nên trở thành tâm điểm của vòng 2 vì ông không phải là ứng cử viên cho chức thủ tướng.

Bardella, người được dự báo sẽ trở thành Thủ tướng Pháp nếu RN giành được đa số tuyệt đối vào ngày 7/7 tới, cho biết cánh tả là “tác nhân gây hỗn loạn”, những người gây ra “mối đe dọa hiện hữu đối với nước Pháp”. Ông cho biết RN sẽ mang lại “trật tự cho đường phố”, đồng thời sẽ giải quyết cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt cũng như những lo ngại về an ninh, y tế, giáo dục và nhập cư. Bardella cho biết, ông sẽ chỉ làm thủ tướng nếu đảng của ông giành được đa số tuyệt đối. Ông đã loại trừ việc sẽ thành lập một chính phủ thiểu số và cả ông Macron lẫn nhóm NFP đều sẽ không thành lập liên minh với ông.

Bối cảnh của cơn địa chấn chính trị lần này là một nước Pháp ngày càng bị chia rẽ. Những người biểu tình cánh tả đã xuống đường ở các thành phố lớn để phản đối phe cực hữu và cảnh báo về sự nguy hiểm của nạn phân biệt chủng tộc và phân biệt đối xử. Trong khi đó, ở các vùng nông thôn, làng mạc và vùng sâu, vùng xa bên ngoài các thị trấn cỡ trung bình, cử tri RN cho biết họ chọn phe cực hữu vì họ không thể trang trải cuộc sống, trả hóa đơn xăng dầu hoặc đi khám bác sĩ ở các vùng nông thôn. Họ ca ngợi sự tiến bộ của bà Le Pen và nói rằng họ cảm thấy hy vọng và muốn thay đổi.

Nói cách khác, thách thức lớn hiện nay không chỉ nằm ở cách thành lập chính phủ mà còn làm thế nào để đảm bảo một xã hội gắn kết.

Tác động của dự án chống nhập cư của RN đối với Pháp sẽ rất đáng kể. Nó loại bỏ quyền quốc tịch đối với trẻ em được cha mẹ là người nước ngoài sinh ra và lớn lên ở Pháp, đồng thời cấm những người mang 2 quốc tịch khỏi các công việc chiến lược. Nếu thành lập chính phủ, RN sẽ có tiếng nói cuối cùng về ngân sách hỗ trợ quân sự cho Ukraine.

Nhưng, mục đích cuối cùng của đảng RN là tạo cơ sở cho bà Le Pen giành chức tổng thống vào năm 2027 nhằm thực hiện đầy đủ chương trình hạn chế nhập cư, ưu tiên cho công dân Pháp hơn những người không có quốc tịch về việc làm, hỗ trợ phúc lợi xã hội và nhà ở cũng như kiểm soát những gì mà đảng này gọi là “hệ tư tưởng Hồi giáo”