Phải làm gì để ngăn ngừa và thoát khỏi tình huống xe “trượt nước”

Lái xe trong thời tiết mưa thường xảy ra tai nạn giao thông nhiều nhất. Mặc dù ban đêm lái xe cũng nguy hiểm do bị hạn chế tầm nhìn. Nguyên nhân lái xe trong mưa dễ bị mất điều khiển do xảy ra hiện tượng xe bị “ trượt nước”.

Gọi là “trượt nước” cho ngắn gọn, điều này có thể gây nhầm lẫn vì người Mỹ gọi trượt nước là “waterslide” còn tình huống nguy hiểm xảy ra khi chạy xe trên đường mưa ướt được người Mỹ gọi là “ Hydroplaning”, người châu Âu và Nhật gọi là “Aquaplaning”, dịch sát nghĩa hơn là “lướt trên mặt nước”.

Một số khảo sát cũng cho thấy 2 loại người bị tai nạn giao thông khi lái xe trong mưa nhiều nhất đó là: người nhát gan và người liều mạng.

Tình huống nguy hiểm xảy ra khi chạy xe trên đường mưa ướt được người Mỹ gọi là “Hydroplaning”, người châu Âu và Nhật gọi là “Aquaplaning”

Người nhút nhát lái xe rất chậm, rất dễ bị xe chạy sau ủi, nhất là khi xe chạy sau vừa qua khỏi đoạn đường khuất tầm nhìn. Ngoài ra, người nhát gan còn gây cản trở giao thông, làm phiền những người khác.

Người liều mạng thường lái xe rất nhanh, bất chấp nguy hiểm, và là thủ phạm gây nên nhiều vụ tai nạn kinh hoàng.

Cả 2 loại người này đều có một điểm chung là thiếu hiểu biết một cách khoa học về hiện tượng “hydroplaning”, nguyên nhân hàng đầu gây mất điều khiển tay lái khi trời mưa. Hiểu biết về hiện tượng “hydroplaning” sẽ giúp ta vững tâm hơn và giảm bớt liều lĩnh khi lái xe dưới trời mưa.

Hiện tượng Hydroplaning xảy ra như thế nào?

Hydroplaning hay Aquaplaning là tình huống có thể xảy ra trong lúc lái xe trên đường khi trời mưa. Để hiểu được Hydroplaning chúng ta cần biết điều kiện lực kéo (hoặc lực đẩy) được tạo ra. Lực kéo được tạo ra khi bánh xe tạo được ma sát với mặt đường, kết quả là xe sẽ được đẩy về phía trước.

Khi mặt đường bị bao phủ bởi nước và xe di chuyển quá nhanh, không đủ thời gian để nước kịp thoát khỏi bề mặt tiếp xúc giữa lốp và mặt đường. Nước tạo thành một lớp ngăn cách giữa lốp và mặt đường và xe bắt đầu bị hydroplaning.

Ở những nơi đường giao thông được thi công đúng tiêu chuẩn, có 3 yếu tố gây nên hydroplaning đó là: tốc độ di chuyển của xe, kiểu dáng và độ mòn của gai lốp, độ sâu của nước. Riêng ở những nơi khi đường giao thông vừa mới hoàn công đã phải gắn bảng “chờ lún”, chúng ta cần bổ sung yếu tố thứ 4: chất lượng mặt đường.

Theo website Crash Forensics hiện tượng hydroplaning xảy ra bất cứ khi nào nếu xe chạy trên mặt nước có độ sâu trên 3 mm (1/10 inch) trên quãng đường dài hơn 9 mét với vận tốc 80 km/h.

Theo smartmotorist.com, trong tình trạng lốp xe và mặt đường thoát nước hoàn hảo, hydroplaning hiếm khi xảy ra khi ở tốc độ 88 km/h. Tuy nhiên nếu các điều kiện trên không được đáp ứng, hydroplaning có thể xảy ra khi tốc độ chỉ đạt 56 km/h.

Rất nhiều cảnh báo khuyên chúng ta phải hết sức thận trọng trong 15 phút đầu tiên khi trời đổ mưa. Nhựa đường có thể còn ngậm một ít dầu nhờn, trong quá trình chưng cất chưa lọc được hết, dầu sẽ nổi trên mặt nước mưa, lớp dầu này làm mất lực ma sát giữa lốp xe với mặt đường. Bụi đất bám trên mặt đường sẽ trộn với nước mưa khiến cho nước kém linh động làm cho nước khó thoát khỏi mặt tiếp xúc giữa lốp và mặt đường cũng khiến hiện tượng hydroplaning sớm xảy ra.

Kích thước lốp và hình dáng gai lốp cũng rất quan trọng. Hydroplaning thường xảy ra nhiều hơn khi xe được trang bị lốp nhỏ và hẹp. Lốp mòn cũng nguy hiểm hơn trong điều kiện đường ướt. Một số kiểu gai lốp tạo những rãnh thoát nước tốt hơn kiểu khác. Xe chở nặng ít bị hydroplaning hơn xe chở nhẹ.

Điều mà chúng ta có thể bất ngờ là theo auto.howstuffworks.com, xe dẫn động tất cả các bánh (All-wheel drive) và dẫn động cầu sau dễ bị hydroplaning hơn dẫn động 2 bánh trước FWD. Lý do AWD dễ bị hydroplaning là AWD được thiết kế để tăng hiệu suất xe, cầu vi sai được điều khiển bằng vi xử lý có thể chuyển động lực từ cầu trước ra cầu sau khi bánh trước mất độ bám đường, gây nên tình huống hydroplaning.

Làm gì để ngăn ngừa tình trạng hydroplaning

Theo lời khuyên của các chuyên gia, chúng ta chỉ nên chạy xe với tốc độ dưới 2/3 tốc độ bình thường. Nếu bình thường trên một đoạn đường, xe có thể chạy ở tốc độ 90 km/h, khi mưa chỉ nên chạy dưới 60 km/h. Đặc biệt phải thận trọng trong 15 phút mưa đầu tiên.

Chúng ta cần kiểm tra kỹ lốp xe trước mùa mưa, nếu phát hiện lốp đã mòn cần thay mới ngay. Có thể dùng đồng xu có chân dung Tổng thống Lincoln đặt vào rãnh lốp xe. Nếu mất một phần mái tóc là lốp còn tốt. Nếu trông thấy trọn vẹn hình ảnh Lincoln, đã đến lúc chúng ta cần phải thay lốp mới.

Cũng theo auto.howstuffworks, bất kể tình trạng lốp và kiểu xe nào, chúng ta vẫn có thể ngăn chặn được tình trạng hydroplaning. Trước tiên là phải chạy chậm, vì tốc độ làm tăng khả năng xe bị hydroplaning. Thậm chí khi bị hydroplaning, tốc độ chậm cũng ít nguy hiểm hơn. Một mẹo giúp tránh được hydroplaning là quan sát xe chạy phía trước, nếu phát hiện xe trước bị loạng choạng có nghĩa là khi xe chúng ta chạy đến vị trí đó nếu giữ nguyên tốc độ cũng sẽ gặp nguy hiểm. Nếu phát hiện xe trước bất thình lình làm bắn nước tung tóe, có nghĩa là chỗ đó nước sâu hơn và khi đến đó xe của mình cũng có thể bị hydroplaning.

Làm sao biết được xe bị hydroplaning?

Điều này phụ thuộc vào sự nhạy bén với cảm giác lái của mỗi tài xế khi điều khiển xe. Khi xe bị hydroplaning chúng ta sẽ cảm nhận được vô lăng có cảm giác hơi bị lỏng lẻo, xe hơi bị loạng choạng.

Làm gì khi lâm vào tình huống hydroplaning?

Khi các biện pháp phòng ngừa thất bại, xe bị rơi vào tình huống hydroplaning và chúng ta chỉ phát hiện ra điều này khi xe không còn được điều khiển theo ý muốn của mình, xe không ăn bánh như bình thường thì hãy cố gắng giữ bình tĩnh. Nếu không hoảng loạn, chúng ta có thể kiểm soát được tình hình. Quan trọng nhất là không phanh gấp, không bẻ lái gấp, đa số trường hợp chúng ta chỉ cần giảm ga là xe có thể thoát khỏi tình trạng hydroplaning. Cố gắng giữ vững tay lái, vẫn giữ vô lăng hướng về nơi chúng ta đã xác định, không thay đổi hướng lái.

Nếu xe không trang bị ABS (chống bó phanh), hãy nhấc chân khỏi bàn đạp ga, để cho xe tự giảm tốc. Còn trong trường hợp buộc phải phanh để tránh va chạm, chúng ta không được phanh gấp, phải nhấp phanh nhẹ nhàng và liên tục để giảm tốc, đây là kỹ thuật phanh an toàn tương tự công nghệ ABS.

Nếu xe có ABS, chúng ta chỉ cần phanh bình thường nhưng không quá mạnh, máy tính của hệ thống điều khiển trung tâm xe sẽ ra lạnh cho hệ thống phanh nhấp thắng thay cho người điều khiển, nhưng hiệu quả hơn với tốc độ từ 20 đến 30 lần/giây.

Khi xe được giảm tốc, trọng lượng xe sẽ đẩy toàn bộ nước thoát khỏi mặt tiếp xúc giữa lốp với mặt đường, lúc đó lốp xe của chúng ta sẽ lấy lại ma sát với mặt đường và người lái đã có thể giành lại quyền điều khiển xe.

Rất nhiều xe có trang bị “cruise control” (kiểm soát hành trình), hệ thống giúp xe giữ tốc độ ổn định khi đi trên đường cao tốc. Nhưng rất nhiều chuyên gia khuyên nên tắt “cruise control” khi gặp mưa, chúng ta chỉ cần nhấp phanh là “cruise control” sẽ tự động được tắt đi.

Cần nhớ khi đi trong mưa, chúng ta không nên sử dụng phanh ngoại trừ khi thực sự cần thiết.

Để ngăn ngừa hiện tượng hydroplaning, khi thiết kế đường cao tốc, các kỹ sư tạo mái dốc về 2 bên để mặt đường có khả năng thoát nước nhanh. Nếu đường làm bằng bê tông nhựa, nhựa đường và đá dăm mini được trộn với tỷ lệ thích hợp để thoát nước nhanh và tăng độ ma sát. Nếu đường làm bằng bê tông xi măng, mặt đường cũng được tạo rãnh để có thể thoát nước và có độ ma sát tối ưu. Mặt đường được thi công đúng tiêu chuẩn có độ nhám đồng nhất, cần nhận biết những con đường thi công không đúng chuẩn để điều chỉnh tốc độ phù hợp.

Theo Otosaigon