Panama phản hồi cảnh báo của ông Trump về “đòi lại” kênh đào chiến lược

Tổng thống Panama Jose Raul Mulino có bài phát biểu trước toàn quốc để đáp trả lời cảnh báo giành quyền quản lý kênh đào Panama của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump.

Tàu hàng đi qua kênh đào Panama hồi năm 2023 (Ảnh: Reuters).

“Mỗi mét vuông của kênh đào Panama và các khu vực lân cận đều thuộc về Panama và sẽ tiếp tục thuộc về chúng tôi”, Tổng thống Mulino nói trong video đăng trên mạng xã hội X ngày 22/12 giờ địa phương.

Trong bài phát biểu này, ông Mulino nhấn mạnh rằng chủ quyền và độc lập của đất nước là “không thể thương lượng” và nhấn mạnh tầm quan trọng của kênh đào như một phần của “lịch sử đấu tranh và chinh phục không thể đảo ngược”.

Tổng thống Mulino tuyên bố rằng, mức giá của kênh đào được thiết lập công khai và minh bạch, có tính đến các điều kiện thị trường, cạnh tranh quốc tế, chi phí vận hành và nhu cầu bảo trì. Ông nhấn mạnh, kể từ khi kênh đào được chuyển giao từ Mỹ sang Panama vào ngày 31/12/1999, theo Hiệp ước Torrijos-Carter được ký kết năm 1977, không có bất kỳ phản đối hay khiếu nại nào liên quan đến quyền kiểm soát của Panama.

“Các hiệp ước này cũng thiết lập tính trung lập vĩnh viễn của kênh đào, đảm bảo hoạt động mở và an toàn cho tất cả các quốc gia”, ông nói, gọi đây là sự tôn vinh tuyệt vời nhất đối với những người đã chiến đấu vì chủ quyền và phẩm giá của Panama trong các cuộc bạo loạn chống Mỹ năm 1964.

Nhà lãnh đạo khẳng định kênh đào Panama không chịu kiểm soát trực tiếp hay gián tiếp từ Trung Quốc, EU, Mỹ hay bất kỳ bên nào. “Là người Panama, tôi phản đối bất kỳ điều gì bóp méo thực tế này… Panama tôn trọng các quốc gia khác và yêu cầu được tôn trọng”, Tổng thống Mulino nói và cho biết ông vẫn hy vọng có quan hệ tốt đẹp và tôn trọng với chính quyền mới ở Mỹ.

Tổng thống Panama nói thêm rằng kênh đào đã trở thành nguồn tự hào dân tộc mạnh mẽ, được quản lý bởi các chuyên gia đủ tiêu chuẩn của Panama, những người đảm bảo hoạt động an toàn, liên tục, hiệu quả và có lợi nhuận. Kênh đào cũng đóng góp hàng tỷ USD cho nền kinh tế Panama hàng năm và đóng vai trò là động mạch quan trọng cho thương mại toàn cầu.

Kênh đào Panama nối Đại Tây Dương với Thái Bình Dương (Ảnh: Economist).

Kênh đào Panama là tuyến đường thủy quan trọng đóng góp hàng tỷ USD cho nền kinh tế Panama hàng năm và đóng vai trò là động mạch quan trọng cho thương mại toàn cầu.

Tuy nhiên, hôm 22/12, ông Trump đã bày tỏ sự phẫn nộ trên mạng Truth Social và trong bài phát biểu tại hội nghị AmericaFest về những gì ông gọi là phí “cắt cổ” được tính cho việc tàu thuyền của Mỹ đi qua kênh đào này, đồng thời cáo buộc Panama tận dụng Mỹ bằng “các khoản phí quá mức”.

“Chúng ta đang bị lừa đảo tại kênh đào Panama, giống như mọi nơi khác”, mặc dù lòng hào phóng phi thường đã được ban tặng cho Panama”, ông Trump nói với những người ủng hộ ở Arizona.

Theo Tổng thống đắc cử Mỹ, hải quân và các tàu thương mại của Mỹ đã bị đối xử bất công. “Các khoản phí mà Panama đang áp dụng thật vô lý”, ông nói. Và ông tuyên bố nếu Panama không thể đảm bảo “hoạt động an toàn, hiệu quả và đáng tin cậy” của kênh đào, Mỹ sẽ yêu cầu nước này “trả lại kênh đào Panama cho chúng tôi hoàn toàn và không cần thắc mắc”. Vì vậy, ông cảnh báo các quan chức ở Panama “hãy tuân thủ theo hướng dẫn”.

Ông Trump nhấn mạnh thêm tuyên bố của mình bằng cách chia sẻ trên Truth Social hình ảnh một lá cờ Mỹ trên một tuyến đường thủy hẹp với chú thích “Chào mừng đến với kênh đào Mỹ”.

Ông Trump cũng đề cập tới ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc đối với khu vực kênh đào Panama, cho rằng đây là xu hướng đáng lo ngại đối với lợi ích của Mỹ vì các doanh nghiệp trong nước phụ thuộc rất nhiều tuyến đường này để vận chuyển hàng hóa giữa Đại Tây Dương và Thái Bình Dương.

Và Tổng thống đắc cử Mỹ cũng nhấn mạnh sẽ không bao giờ để kênh đào rơi vào “tay kẻ xấu”.