Ông Trump chọn Đại sứ Mỹ tại Panama vài ngày sau cảnh báo đòi lại kênh đào

Thùy Dương15:03 26/12/2024

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đã chọn Ủy viên Hội đồng Quận Miami-Dade ( bang Florida), ông Kevin Marino Cabrera, làm đại sứ tại Panama.

Con tàu di chuyển qua Kênh đào Panama ở Panama City, Panama. Ảnh: THX/TTXVN

Theo trang politico.com, ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social ngày 25/12: “Tôi vui mừng thông báo rằng ông Kevin Marino Cabrera sẽ làm Đại sứ Mỹ tại Cộng hòa Panama, một quốc gia đang bóc lột chúng ta trên kênh đào Panama… Ít ai hiểu chính trị Mỹ Latinh tốt như ông Kevin”.

Ông Cabrera, người từng là giám đốc chiến dịch tái tranh cử của ông Trump tại bang Florida năm 2020, hiện là Phó chủ tịch Liên minh Thương mại Quốc tế của Miami-Dade.

Vị trí Đại sứ Mỹ tại Panama sẽ phải được Thượng viện xác nhận.

Ông Trump lựa chọn ông Cabrera sau khi ông đưa ra nhiều cảnh báo trong những ngày gần đây về việc giành lại kênh đào Panama. Ông cáo buộc rằng Mỹ đang bị bóc lột và các tàu của Mỹ phải trả phí quá cao để đi qua tuyến đường thủy quan trọng này.

Phát biểu trước đám đông người ủng hộ ở Arizona, ông Trump nói rằng Mỹ đã trao trả kênh đào này cho Panama nhưng đi kèm với các điều khoản. Tuy nhiên, nếu những điều khoản trên không được tuân thủ, Mỹ sẽ “đòi lại” kênh đào Panama.

Phản ứng lại, Tổng thống Panama, ông José Raúl Mulino, khẳng định kênh đào sẽ vẫn thuộc quyền kiểm soát của Panama. Ông nói vào ngày 22/12: “Chủ quyền và độc lập của đất nước chúng tôi là không thể đàm phán”.

Trong thông điệp được đăng tải trên mạng xã hội X, Tổng thống Mulino khẳng định: “Mỗi mét vuông của kênh đào Panama và khu vực xung quanh đều thuộc về Panama và sẽ tiếp tục như vậy”. Ông Mulino cũng khẳng định mức phí lưu thông qua kênh đào mà Panama đang áp dụng không được thiết lập “theo ý thích”.

Kênh đào Panama là một tuyến thương mại quan trọng được Mỹ xây dựng, đã thuộc quyền kiểm soát của Panama từ năm 1999 theo các điều khoản của hai hiệp ước được hai bên ký lúc bấy giờ vào năm 1977.

Các hiệp ước này quy định rằng Panama sẽ được toàn quyền kiểm soát tuyến đường thủy nối liền Đại Tây Dương và Thái Bình Dương. Mỹ sẽ có quyền bảo vệ kênh đào trước các mối đe dọa đến tính trung lập của kênh đào. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng các hiệp ước này không phải là cơ sở pháp lý để Mỹ giành lại quyền kiểm soát kênh đào Panama.

Kênh đào Panama giúp 14.000 tàu thuyền qua lại mỗi năm, chiếm 2,5% hoạt động giao thương đường biển toàn cầu. Mỹ là nước sử dụng kênh đào Panama nhiều nhất, đồng thời cũng là nước đóng góp phần lớn nguồn lực để xây dựng kênh đào và quản lý lãnh thổ xung quanh trong nhiều thập kỷ.

Vì sao ông Trump đòi quyền kiểm soát kênh đào Panama?

Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump đã đe dọa đòi quyền kiểm soát kênh đào Panama vì phí dịch vụ bất công và gợi ý về sự ảnh hưởng của Trung Quốc.

Tổng thống đương nhiệm Panama Jose Raul Mulino và các cựu Tổng thống Ernersto Perez Balladares, Martin Torrijos và Mireya Moscoso ngày 23.12 ra tuyên bố chung phản đối Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump về những phát biểu liên quan Kênh đào Panama. Theo AFP, trong tuyên bố, các nhà lãnh đạo quốc gia Trung Mỹ khẳng định quyền kiểm soát kênh đào Panama là không thể đàm phán và khẳng định chủ quyền của đất nước với con kênh này.

Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump và Tổng thống Panama Jose Raul Mulino. ẢNH: AFP

"Con kênh là một phần lịch sử đấu tranh của chúng tôi. Người Panama có thể suy nghĩ khác nhau về nhiều khía cạnh nhưng khi nhắc đến con kênh và chủ quyền, chúng tôi đều đoàn kết dưới cùng ngọn cờ", tuyên bố nêu.

Trong các phát biểu và bài viết trên mạng xã hội gần đây, ông Trump chỉ trích Panama thu phí không công bằng đối với tàu Mỹ và ám chỉ sự ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc đối với cửa ngõ quan trọng này.

Ông Trump nói Mỹ có thể đòi lại kênh đào Panama

Lịch sử kênh đào Panama

Kênh Panama do Mỹ đào và được mở vào năm 1914. Mỹ kiểm soát dòng kênh cho đến khi đạt thỏa thuận cùng vận hành với Panama năm 1977. Đến cuối năm 1999, chính quyền Panama kiểm soát hoàn toàn kênh đào này.

Trước khi kênh đào Panama hoàn tất, tàu thuyền di chuyển giữa bờ đông và bờ tây của châu Mỹ phải vòng xuống vùng đất mũi ở Nam Mỹ, khiến quãng đường xa hơn và kéo dài thời gian di chuyển thêm nhiều tháng. Việc tạo ra dòng kênh để rút ngắn hành trình là mục tiêu của nhiều đế chế từng đô hộ tại châu Mỹ, theo CNN.

Đầu thế kỷ 20, Tổng thống Mỹ Theodore Roosevelt ưu tiên hoàn thành con kênh. Vùng đất khi đó thuộc quyền kiểm soát của Cộng hòa Colombia. Với sự hỗ trợ của Mỹ, nước Cộng hòa Panama được thành lập vào năm 1903, tách ra từ Colombia. Mỹ và Panama ký hiệp định để Washington kiểm soát dải đất rộng hơn 16 km để đào kênh, trong khi Panama nhận được tiền.

Năm 1914, con kênh hoàn thành. Ước tính 5.600 người thiệt mạng trong quá trình thi công. Một số nguồn khác nói rằng có 25.000 người thiệt mạng do tai nạn và bệnh tật trong lúc xây dựng.

Du thuyền đi qua kênh đào Panama hồi tháng 10. ẢNH: AFP

Kênh đào Panama đóng vai trò quan trọng trong Thế chiến 2, là cửa ngõ để quân Đồng minh di chuyển giữa Đại Tây Dương và Thái Bình Dương.

Tuy nhiên, bất đồng về quyền kiểm soát kênh đào cũng như vùng đất bao quanh (còn gọi là Canal Zone) cùng cách đối xử đối với công nhân Panama đã dẫn đến các vụ bạo loạn chống Mỹ năm 1964, khiến nhiều người thiệt mạng. Hai nước cắt đứt quan hệ ngoại giao trong một thời gian ngắn.

Nhiều năm đàm phán dẫn đến việc ký kết 2 hiệp định vào năm 1977 dưới thời Tổng thống Mỹ Jimmy Carter và lãnh đạo Panama Omar Torrijos, được hơn 40 nước ủng hộ. Theo đó, Mỹ sẽ trao lại quyền kiểm soát kênh đào cho Panama vào ngày 31.12.1999. Con kênh phải duy trì tính trung lập và bất cứ tàu nào cũng có thể đi qua nếu tuân thủ quy định an toàn. Tàu quân sự của các nước đang trong chiến tranh không được đi qua.

Sau khi tàu đi vào khóa tàu, các cánh cửa sẽ khép lại ở hai đầu và nước được bơm vào để nâng tàu lên, di chuyển sang ngăn tiếp theo. ẢNH: AFP

Ngay sau khi Panama kiểm soát hoàn toàn, lượng tàu thuyền đi qua nhanh chóng vượt công suất của kênh đào. Dự án mở rộng lớn bắt đầu vào năm 2007 và hoàn tất sau gần 10 năm.

Tuy nhiên, khu vực xung quanh thường xuyên gặp hạn hán nặng, dẫn đến mực nước giảm thấp ảnh hưởng đến việc vận hành. Cơ quan quản lý đã hạn chế lưu lượng tàu thuyền và ban hành phí qua kênh cao hơn. Ông Trump chỉ trích mức phí này là nực cười và bất công đối với sự rộng lượng của Mỹ dành cho Panama. Theo AFP, chính quyền Panama đặt mức phí dựa trên nhu cầu sử dụng và mức phí đó tùy thuộc vào lượng hàng hóa của tàu.

Ông Trump có kế hoạch mở rộng lãnh thổ nước Mỹ

Theo CNN, ám chỉ của ông Trump về sự ảnh hưởng của Trung Quốc không phải là không có cơ sở. Năm 2017, Panama ký tuyên bố chung nhấn mạnh sẽ không quan hệ chính thức với Đài Loan. Từ đó, sự ảnh hưởng của Trung Quốc tại khu vực quanh kênh đào đã tăng lên. Theo tạp chí Newsweek, Trung Quốc kiểm soát 2 trong số 5 cảng chính của Panama và một số hạ tầng liên quan kênh đào. Các công ty Trung Quốc đang tài trợ xây dựng một cây cầu mới bắc qua kênh trị giá hơn 1 tỉ USD.

Tổng thống Panama Mulino nói rằng mức phí qua kênh không được ấn định tùy ý và bác bỏ ý kiến về sự ảnh hưởng của Bắc Kinh. "Kênh không chịu sự kiểm soát trực tiếp lẫn gián tiếp từ Trung Quốc, Cộng đồng châu Âu, Mỹ hay bất cứ cường quốc nào khác", ông Mulino tuyên bố.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh ngày 23.12 nói kênh đào Panama là sự sáng tạo vĩ đại của người Panama và Trung Quốc luôn ủng hộ cuộc đấu tranh chính đáng của họ vì chủ quyền đối với dòng kênh, theo Hoàn Cầu thời báo. "Trung Quốc sẽ luôn tôn trọng chủ quyền của Panama đối với con kênh và công nhận con kênh là tuyến đường thủy quốc tế trung lập vĩnh viễn", bà Mao nói.

Du khách xem tàu di chuyển qua kênh đào Panama ngày 23.12. ẢNH: AFP

Kênh đào Panama dài 82 km, nối Thái Bình Dương với Đại Tây Dương, giúp rút ngắn hành trình xuống còn khoảng 8 giờ. Các tàu được đưa qua hồ Gatun, cao hơn mực nước biển khoảng 26 mét, thông qua một hệ thống khóa nước. Ước tính mỗi lần tàu di chuyển qua các ngăn khóa nước của kênh đào cần khoảng 200 triệu lít nước ngọt, theo Reuters.

Kênh đào giúp giảm bớt 20.300 km hành trình cho tàu thuyền di chuyển từ San Francisco (bờ tây Mỹ) sang New York (bờ đông). Ước tính 5% lượng thương mại đường biển thế giới đi qua kênh đào Panama. Ngày nay, kênh đào có thể phục vụ tàu dài đến 366 mét và rộng 49 mét. Hơn 11.200 tàu chở 423 triệu tấn hàng đi qua kênh đào này trong năm tài chính gần nhất, theo AFP.

Con kênh đóng góp 6% GDP của Panama và từ năm 2000 đã mang lại cho nước này hơn 28 tỉ USD. Mỹ là nước sử dụng chính, chiếm 74% lượng hàng hóa đi qua, xếp thứ hai là Trung Quốc với 21%.

Ông Trump có kế hoạch mở rộng lãnh thổ nước Mỹ? Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump liên tiếp có các tuyên bố liên quan việc mở rộng lãnh thổ như mua Greenland, "đòi lại" kênh đào Panama và biến Canada trở thành một tiểu bang. Tờ New York Post ngày 24.12 dẫn các nguồn tin thân cận với Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump cho biết ông "nghiêm túc 100%" về...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Ông Trump dọa trừng phạt Nga nếu ông Putin từ chối đàm phán chấm dứt chiến sự Ukraine09:59

Tình báo Israel cài thuốc nổ trong máy ly tâm hạt nhân Iran09:17

Trung Quốc, Đức phản ứng sau khi ông Trump ký sắc lệnh rút khỏi WHO01:49

3 người giàu nhất thế giới sẽ dự lễ nhậm chức của ông Trump08:24

Ông Trump nói muốn gặp ông Putin ngay lập tức08:46

Tàu vận tải Nga cập cảng Syria, chuẩn bị cho cuộc rút quân09:12

Nga phản pháo lệnh cấm vận nặng nề nhất của Mỹ08:10

Lợi dụng cháy rừng ở California để đóng giả lính cứu hỏa hòng trộm cắp06:49

Rộ tin Hamas đồng ý thỏa thuận ngừng bắn, thả con tin tại Gaza08:14

Ông Trump và ông Biden đều nhận công về thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza09:00

Căn cứ hải quân ngầm ở độ sâu 500 m của Iran08:37

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Cité de l'Océan ở Pháp, nơi gắn kết con người và biển cả

18:11:43 27/01/2025

Cùng với Thủy cung Biarritz, Cité de l Océan mang lại cho khách tham quan một góc nhìn khoa học, công nghệ, văn hóa và giải trí độc đáo và mới mẻ về thế giới biển.

Đi chợ hoa Rawa Belong 24h ở Jakarta

17:45:53 27/01/2025

Chợ được chia thành ba khu vực, trong đó khu A và B chủ yếu là những người bán hoa tươi. Khu C dành cho việc buôn bán các thiết bị trang trí đám cưới, tang lễ và nhiều loại cây cảnh, hoa giả hoặc đồ trang trí sân vườn.

Nhân loại còn cơ hội để lật ngược tình thế khi bức tranh khí hậu toàn cầu ngày càng u ám?

17:43:27 27/01/2025

Theo số liệu từ Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), lượng khí thải nhà kính toàn cầu không những không giảm mà còn tăng mạnh sau khi Hiệp ước Kyoto có hiệu lực.

Belarus chuẩn bị nhận tên lửa Oreshnik, đối phó áp lực quân sự từ phương Tây

17:41:06 27/01/2025

Với khả năng tấn công mục tiêu chính xác ở tầm xa và vượt qua các hệ thống phòng thủ hiện đại, Oreshnik được xem là công cụ răn đe hiệu quả trong bối cảnh Mỹ và NATO tăng cường hiện diện quân sự tại khu vực Đông Âu.

Tổng thống Trump sắp có bài phát biểu đầu tiên trước Quốc hội Mỹ sau khi nhậm chức?

17:35:50 27/01/2025

Trong thư, Chủ tịch Hạ viện Johnson đã đề nghị ông Trump phát biểu trước lưỡng viện của Quốc hội Mỹ vào ngày 4/3 để chia sẻ tầm nhìn nước Mỹ trên hết của ông cho tương lai lập pháp của đất nước.

Ukraine mất pháo đài cuối cùng tại miền Nam Donbass

17:13:07 27/01/2025

Velikaya Novoselka là một trong số ít các thị trấn lớn còn lại do Kiev kiểm soát ở DPR. Những thị trấn khác bao gồm Pokrovsk (hay còn gọi là Krasnoarmeysk), nằm cách đó 55 km về phía Đông Bắc, cùng với Slavyansk và Kramatorsk.

Thổ Nhĩ Kỳ với tham vọng thành trung tâm khí đốt của châu Âu

17:11:25 27/01/2025

Đồng thời, tìm cách trở thành một nhà cung cấp khí đốt lớn cho châu Âu sau khi các cuộc thảo luận trước đó bị đình trệ do căng thẳng với đảo Síp.

Tổng thống Putin: Quan hệ Nga - Ấn Độ tiếp tục phát huy hiệu quả

17:09:41 27/01/2025

Dự kiến, Tổng thống Putin sẽ thăm Ấn Độ trong năm nay, theo khuôn khổ các cuộc gặp gỡ thường niên giữa lãnh đạo hai nước. Lịch trình chính thức sẽ được xác định vào đầu năm 2025

Đức hoan nghênh Mỹ thay đổi chính sách năng lượng

17:07:18 27/01/2025

Trả lời phỏng vấn, ông Scholz cho rằng động thái này sẽ giúp ích trong giai đoạn chuyển đổi hướng tới trung hòa khí hậu, dự kiến kéo dài đến giữa thế kỷ này.

Tám người thương vong trong một vụ nổ ở Tây Nam Pakistan

13:27:18 27/01/2025

Quan chức xác nhận các nạn nhân bị thương đã được chuyển đến bệnh viện gần đó, trong đó 3 người, bao gồm một nhân viên phụ xe buýt, đang trong tình trạng nguy kịch.

Ông Lukashenko giành số phiếu áp đảo trong cuộc bầu cử Tổng thống Belarus

13:05:52 27/01/2025

Ủy ban bầu cử Belarus cho biết, tỷ lệ cử tri đi bầu trong cuộc bầu cử lần này đạt 81,5% trong tổng số 6,9 triệu người đủ điều kiện bỏ phiếu.

Thái Lan kêu gọi người gốc Hoa sử dụng đồ vàng mã kỹ thuật số trong dịp Tết

12:59:09 27/01/2025

Ông Anukul nhấn mạnh cam kết của chính phủ trong việc cải thiện chất lượng không khí, đặc biệt khi Bangkok và nhiều thành phố lớn khác ở Thái Lan đang phải đối mặt với mức độ ô nhiễm bụi mịn PM2.5 ở mức độ nguy hiểm.