Ông Tập Cận Bình “tung hỏa mù” về ý đồ của Trung Quốc ở Biển Đông

Cam kết của ông Tập rằng Trung Quốc sẽ không “theo đuổi quân sự” ở Biển Đông liệu có thể được hiểu là Trung Quốc sẽ không “ quân sự hóa” trên các đảo nhân tạo mà họ xây dựng trái phép ở Trường Sa?

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Tổng thống Mỹ Barack Obama và 2 phu nhân tại Nhà Trắng

Tờ Wall Street Journal (WSJ) của Mỹ cho hay, hôm 25/9, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã cam kết trước công chúng rằng, nước này sẽ không quân sự hóa các đảo nhân tạo mà Bắc Kinh đã xây dựng (trái phép) ở Biển Đông.

Tuy nhiên, trong cuộc họp báo với Tổng thống Mỹ Barack Obama tại Nhà Trắng, ông Tập lại không nói rõ cam kết của ông sẽ ảnh hưởng đến hoạt động của Trung Quốc tại quần đảo Trường Sa. Nói cách khác, ý đồ của Trung Quốc ở Biển Đông vẫn rất mập mờ.

Tại cuộc họp báo, ông Xi lặp đi lặp lại luận điệu quen thuộc của Trung Quốc rằng họ đã có chủ quyền với các đảo ở Biển Đông “từ thời cổ đại”.

“Hoạt động xây dựng có liên quan mà Trung Quốc đang tiến hành ở Nam Sa (tên Trung Quốc gọi quần đảo Trường Sa của Việt Nam – NV) không nhắm mục tiêu hay gây ảnh hưởng đến bất cứ nước nào. Trung Quốc cũng không có ý định theo đuổi quân sự (tại đây)”, ông Tập Cận Bình cho biết.

Tuy nhiên, một quan chức cấp cao của Mỹ nhận xét, cam kết của ông Tập là mới, mặc dù nó nghe có vẻ quen thuộc như những tuyên bố của các quan chức cấp thấp hơn của Bắc Kinh với Ngoại trưởng John Kerry trong mùa hè vừa qua.

Bà Bonnie Glaser, một chuyên gia về quân đội Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) cũng cho rằng, phát biểu của ông Tập là “ngôn ngữ mới”.

Theo bà Glaser, cũng không rõ là ông Tập nói “không theo đuổi quân sự” là đề cập đến việc quân sự hóa (tại các đảo nhân tạo mà Bắc Kinh xây dựng ở Biển Đông), không triển khai tên lửa hay máy bay chiến đấu ra đây, hay đơn thuần chỉ là khẳng định Bắc Kinh không lựa chọn giải pháp quân sự để giải quyết vấn đề tranh chấp ở Biển Đông.

Trước đó, CSIS vừa công bố các hình ảnh vệ tinh cho thấy Trung Quốc gần đây đã hoàn thành một đường băng trên một trong những đảo nhân tạo mà nước này đã xây dựng trái phép ở Trường Sa. Tạp chí quốc phòng HIS Jane cho rằng, các đường băng có thể cho phép Trung Quốc đẩy nhanh tiến độ xây dựng trên các đảo mà họ kiểm soát (phi pháp) và bắt đầu tuần tra trong khu vực Biển Đông.

Trong khi đó, các quan chức Mỹ cảnh báo rằng, các cơ sở của Trung Quốc có thể được sử dụng để tăng cường khả năng thực thi các yêu sách lãnh thổ của họ trong khu vực và là tiền đề để Bắc Kinh đơn phương tuyên bố áp đặt vùng nhận diện phòng không (ADIZ) ở Biển Đông.

Hình ảnh vệ tinh công bố hôm 20/9 cho thấy Trung Quốc đã xây xong đường băng trái phép ở bãi Đá Chữ Thập, thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam

Về phía Trung Quốc, trong những tháng gần đây, Bắc Kinh thường xuyên biện minh rằng các công trình xây dựng của họ được thiết kế để cải thiện điều kiện sống cho binh lính đang đồn trú (trái phép) trên các đảo nhân tạo, tăng cường bảo đảm an toàn hàng hải, phục vụ việc theo dõi thời tiết, đồng thời cũng sẽ được sử dụng cho mục đích quân sự.

“Những gì ông Tập tuyên bố phụ thuộc vào cách người Trung Quốc định nghĩa thuật ngữ “quân sự hóa” ra sao” – M. Taylor Fravel, một chuyên gia về quân đội Trung Quốc tại Viện Công nghệ Massachusetts nhận định.

Tuy nhiên, theo ông Fravel, những tuyên bố hoa mỹ của ông Tập có thể giúp Mỹ và cộng đồng quốc tế có thể tham khảo khi đánh giá hành động của Trung Quốc ở Biển Đông. Nhưng để làm được như vậy đòi hỏi phải có một định nghĩa rõ ràng và không quá rộng về thuật ngữ “quân sự hóa”.

Theo Linh Phương

PetroTimes