Ông Duterte cần gì ở Trung Quốc?

Nếu sang Trung Quốc, Tổng thống Duterte đàm phán thành công cho ngư dân Philippines đến bãi cạn Scarborough, đây sẽ là thắng lợi lớn.

Chuyến thăm Trung Quốc của Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte trong tháng 10 này có thể sẽ làm thay đổi các mối liên minh ở Đông Nam Á sau những lời bình luận nảy lửa về Mỹ và tích cực o bế các đối thủ của Mỹ của ông Duterte. Reuters ngày 2-10 đã đưa ra nhận định như trên.

Quan hệ Philippines-Mỹ là một trong những trục tái cân bằng quân sự chiến lược của Mỹ ở châu Á dưới thời Tổng thống Obama. Tuy nhiên, từ khi ông Duterte lên cầm quyền cách đây ba tháng, quan hệ này đã bị thử thách.

Mỹ đã chỉ trích cuộc chiến chống ma túy của Philippines. Ông Duterte không tiếc lời sỉ nhục Tổng thống Obama, sau đó tuyên bố Philippines sẽ theo đuổi chính sách ngoại giao độc lập hơn.

Điều này đồng nghĩa Philippines chìa cành ôliu cho Trung Quốc mặc dù hai nước đối nghịch nhau trong vấn đề tranh chấp ở biển Đông. Ông Duterte cũng đã muốn chìa tay với Nga.

Trong buổi tiếp khách nhân ngày Quốc khánh Trung Quốc 1-10 tại đại sứ quán Trung Quốc ở Manila, Đại sứ Trung Quốc Triệu Giám Hoa đánh giá: “Từ khi Tổng thống Duterte cầm quyền, Trung Quốc và Philippines đã xúc tiến các mối tương tác hữu nghị tạo ra hàng loạt kết quả tích cực”.

Tổng thống Duterte và Đại sứ Trung Quốc Triệu Giám Hoa. Ảnh: AFP

Trong chuyến thăm Trung Quốc dự kiến từ ngày 19 đến 21-10, Tổng thống Duterte sẽ hội đàm với Chủ tịch Tập Cận Bình và Thủ tướng Lý Khắc Cường.

Các nguồn tin ngoại giao và doanh nghiệp ở Manila cho biết tháp tùng với Tổng thống Duterte là phái đoàn doanh nhân trên 20 người. Điều này cho thấy có thể sẽ có hàng loạt hợp đồng được ký kết để thể hiện quan hệ song phương đã cải thiện.

Tuy nhiên, chuyến công du thành công hay không phụ thuộc vào cách thức bàn đến vấn đề tranh chấp ở biển Đông.

Bắc Kinh đã giận dữ bác bỏ phán quyết của Tòa Trọng tài ngày 12-7. Tổng thống Duterte muốn Trung Quốc công nhận phán quyết và cho ngư dân Philippines đến bãi cạn Scarborough. Tuy nhiên, ông không nói rõ có yêu cầu Trung Quốc thực hiện phán quyết hay không và ông tuyên bố sẽ đàm phán vấn đề ấy.

Reuters dẫn nguồn tin có quan hệ với các nhà lãnh đạo và quân đội Trung Quốc cho biết: “Chúng tôi phải đáp ứng thái độ lịch sự của ông ấy”.

Nếu đạt được kết quả cho ngư dân Philippines đến bãi cạn Scarborough thì đây là thắng lợi lớn cho ông Duterte và nâng cao uy tín của ông trong nước. Theo nghiên cứu mới đây, tỉ lệ ủng hộ ông đã tăng lên 92% dù ông bị dư luận thế giới chỉ trích về chiến dịch chống ma túy đẫm máu.

Một quan chức ở Bộ Ngoại giao Philippines (giấu tên) nhận xét: “Trong chuyến thăm Trung Quốc sắp tới, chương trình của Tổng thống Duterte sẽ tập trung vào thương mại, đầu tư và hợp tác đánh bắt cá với Trung Quốc, bao gồm tiếp cận bãi cạn Scarborough”.

GS Tra Đạo Quýnh ở ĐH Bắc Kinh (Trung Quốc) nhận xét thỏa thuận cho ngư dân Philippines đến bãi cạn Scarborough có thể sẽ đạt được trong chuyến thăm Trung Quốc lần này của Tổng thống Duterte nhưng đây sẽ là thỏa thuận miệng hơn là văn bản.

Lý do: Trung Quốc muốn tránh chính thức thừa nhận phán quyết trọng tài vốn khẳng định quyền đánh bắt lịch sử của cả hai nước.

Cuối tháng 9, tờ Thời Báo Hoàn Cầu đã đăng bài xã luận nhận định chuyến thăm Trung Quốc của Tổng thống Duterte có thể dẫn đến một chương mới trong quan hệ hai nước. Bài xã luận đánh giá đây là quan hệ tương tác tích cực mới khác hẳn thời Tổng thống tiền nhiệm Benigno Aquino III. Bài xã luận có đoạn: “Ông Duterte chứng tỏ khác biệt với người tiền nhiệm về ngoại giao và phong cách. Ông dường như mong muốn các quan hệ ngoại giao cân bằng hơn với các nước thay vì quá lệ thuộc vào Mỹ”. __________________________________ Hiện thời Mỹ cần nghiêm túc lo ngại xu hướng phát triển quan hệ Mỹ-Philippines, đặc biệt trong các vấn đề quân sự như tập trận chung và quân đội Mỹ sử dụng căn cứ của Philippines, và nếu ông Duterte cố đạt thỏa thuận với Bắc Kinh cho phép Trung Quốc thúc đẩy yêu sách chủ quyền ở biển Đông. Chuyên gia IAN STOREY ở Viện Nghiên cứu Đông Nam Á – Yusof Ishak (Singapore)

KHA LY

Theo PLO