Omicron là “điềm báo tử” của Covid-19?
Ben Krishna, một nhà nghiên cứu miễn dịch học của Trường ĐH Cambridge (Anh), cho biết virus SARS-CoV-2 không thể tiến hóa mãi mãi và Omicron có thể là biến thể “đáng lo ngại” cuối cùng.
Dù vẫn còn tranh cãi về việc liệu virus có phải sinh vật sống hay không nhưng chúng có tiến hóa như các loài sinh vật sống khác. Thực tế này đã trở nên rất rõ ràng trong thời kỳ đại dịch Covid-19 khi các biến thể mới đáng lo ngại lại xuất hiện mỗi vài tháng.
Một số biến thể đã phát triển tốc độ lây nhiễm giữa người với người và trở thành biến thể trội khi cạnh tranh với các phiên bản “chậm chân” hơn của virus SARS-CoV-2. Khả năng lây lan được “nâng cấp” này được cho là bắt nguồn từ các đột biến trong protein, cho phép nó liên kết mạnh hơn với các thụ thể ACE2 trên người. Dù vậy, virus không thể tiến hóa mãi mãi.
Theo các quy luật sinh hóa, cuối cùng virus sẽ tiến hóa một protein đột biến liên kết với ACE2 càng mạnh càng tốt. Do đó, khả năng lây lan của SARS-CoV-2 giữa người với người sẽ không bị giới hạn bởi mức độ virus có thể bám vào bên ngoài tế bào.
Một bệnh nhân Covid-19 trong đơn vị chăm sóc tích cực ở một bệnh viện tại Đức. Ảnh: AP
Video đang HOT
Các nhân tố khác sẽ giới hạn khả năng lây lan của virus, ví dụ tốc độ sao chép của bộ gien, tốc độ virus có thể xâm nhập vào tế bào người thông qua protein TMPRSS2 và lượng virus mà một người bị nhiễm có thể thải ra. Về nguyên tắc, tất cả những thứ này cuối cùng sẽ phát triển đến hiệu suất cao nhất.
Giả sử Omicron là biến thể có khả năng lây lan tối đa, nó có thể sẽ không tiếp tục đột biến vì bị giới hạn bởi xác suất di truyền – tương tự chuyện ngựa vằn không thể tiến hóa để có thêm đôi mắt ở phía sau đầu để tránh kẻ thù.
Sau khi nhiễm bất kỳ loại virus nào, hệ thống miễn dịch sẽ thích nghi bằng cách tạo ra các kháng thể bám vào virus để vô hiệu hóa nó và tế bào T sát thủ sẽ tiê.u diệ.t các tế bào nhiễm bệnh.
Kháng thể là những mảnh protein dính vào hình dạng phân tử cụ thể của virus và tế bào T sát thủ cũng nhận ra các tế bào bị nhiễm bệnh thông qua hình dạng phân tử. Do đó, SARS-CoV-2 có thể trốn tránh hệ thống miễn dịch bằng cách gây đột biến đủ để hình dạng phân tử của nó thay đổi. Đây là lý do tại sao Omicron thành công trong việc lây nhiễm cho những người có khả năng miễn dịch trước đó.
Mặc dù SARS-CoV-2 đột biến liên tục, không có lý do gì để nghĩ rằng hệ miễn dịch không thể kiểm soát và tiê.u diệ.t nó. Các đột biến cải thiện khả năng lây lan của virus lại không làm tăng tỉ lệ t.ử von.g.
Dữ liệu ban đầu cho thấy biến thể Omicron kháng vắc-xin và dễ lây lan hơn biến thể Delta. Ảnh: AP
Dữ liệu của Pfizer cho thấy tế bào T sẽ phản ứng với Omicron tương tự như các biến thể trước đó. Điều này phù hợp với nhận định rằng tỉ lệ t.ử von.g vì Omicron thấp hơn ở Nam Phi, nơi hầu hết mọi người đều có khả năng miễn dịch.
Điều quan trọng là việc từng bị nhiễm Covid-19 dường như sẽ làm giảm khả năng bệnh nặng và t.ử von.g. Điều này có nghĩa là dù virus có thể tái tạo và tái nhiễm nhưng bệnh nhân sẽ không bệnh nặng như lần nhiễm đầu tiên.
Omicron sẽ không phải là biến thể cuối cùng nhưng nó có thể là biến thể cuối cùng cần được quan tâm. Nếu chúng ta may mắn, SARS-CoV-2 có thể sẽ trở thành một loại virus đặc hữu, biến đổi từ từ theo thời gian.
Mỹ tăng cường năng lực xét nghiệm COVID-19
Nhằm ứng phó với sự lây lan biến thể Omicron của virus SARS-CoV-2, Chính phủ Mỹ có kế hoạch thành lập các điểm xét nghiệm COVID-19 ở thành phố New York trong tuần này và mua 500 triệu bộ xét nghiệm nhanh tại nhà để cung cấp miễn phí cho người dân kể từ tháng 1/2022.
Một điểm xét nghiệm COVID-19 tại New York, Mỹ ngày 17/12/2021. Ảnh: THX/TTXVN
Các biện pháp trên sẽ được Tổng thống Joe Biden công bố trong ngày 21/12 (theo giờ Mỹ).
Theo một quan chức cấp cao của Nhà Trắng, các điểm xét nghiệm COVID-19 sẽ được thành lập ở New York trước dịp lễ Giáng sinh và sau đó sẽ được nhân rộng ở những khu vực có nhu cầu cao trên cả nước.
Về kế hoạch cung cấp miễn phí bộ xét nghiệm, quan chức trên cho biết người dân Mỹ có thể truy cập một trang web để đăng ký và nhận giao hàng. Ngoài việc tăng cường năng lực xét nghiệm, Tổng thống Biden cũng dự định huy động khoảng 1.000 y, bác sĩ quân y hỗ trợ các bệnh viện trong hai tháng đầu năm 2022.
Quan chức Nhà Trắng đồng thời cảnh báo nguy cơ cao nhiễm biến thể Omicron ở những người chưa tiêm vaccine phòng COVID-19. Ông nhấn mạnh biến thể này rất dễ lây và những người chưa tiêm phòng có nguy cơ nhập viện cao gấp 8 lần và nguy cơ t.ử von.g cao gấp 14 lần so với những người đã tiêm.
Theo giới chức y tế Mỹ, biến thể Omicron hiện chiếm 73% số ca mắc mới COVID-19 ở nước này, tăng mạnh so với mức chưa đến 1% hồi đầu tháng này. Hôm 20/12 vừa qua, bang Texas ghi nhận trường hợp đầu tiên ở Mỹ t.ử von.g do nhiễm biến thể Omicron.
Số ca mắc mới COVID-19 ở Mỹ tăng 9% trong tuần qua, nhưng tăng 57% từ đầu tháng 12 đến nay. Trong khi đó, số ca nhập viện vì COVID-19 trong tháng này tăng 26%, gây áp lực đối với hệ thống y tế tại một số khu vực. Kể từ khi đại dịch bùng phát năm ngoái, đến nay Mỹ ghi nhận gần 51 triệu ca mắc - cao nhất thế giới, trong đó có 809.268 ca t.ử von.g.
Thái Lan tạm dừng các chương trình miễn cách ly cho du khách nước ngoài Ngày 21/12, Chính phủ Thái Lan tuyên bố sẽ tạm dừng chương trình nhập cảnh không cần cách ly (Test and Go) vừa được áp dụng, trong bối cảnh số ca nhiễm biến thể Omicron đang tăng nhanh trên toàn cầu. Hành khách tại sân bay quốc tế Phuket, Thái Lan, ngày 1/11/2021. Ảnh: AFP/TTXVN Theo đó, chương trình "Test and Go" cũng...