Ðối thoại về chia sẻ nguồn nước sông Nin
Cuộc đàm phán nhằm tháo gỡ bế tắc liên quan đ.ập thủy điện ại phục hưng giữa ba nước Xu-đăng, Ai Cập và Ê-ti-ô-pi-a đã được nối lại.
Hội đồng Bảo an (HBA) Liên hợp quốc kêu gọi các bên ưu tiên đối thoại trên tinh thần hợp tác, thiện chí để sớm tìm ra giải pháp thỏa đáng, tránh các tuyên bố hoặc hành động làm căng thẳng và nguy cơ xung đột leo thang.
Ê-ti-ô-pi-a đang xây dựng đ.ập thủy điện Đại phục hưng.
Là dự án thủy điện lớn nhất châu Phi, đ.ập ại phục hưng được khởi công xây dựng từ năm 2011 tại Ê-ti-ô-pi-a trên dòng Nin Xanh. Bất đồng về việc vận hành đ.ập thủy điện này là nguyên nhân chính gây căng thẳng giữa Ê-ti-ô-pi-a và Ai Cập. Cai-rô lo ngại công trình đe dọa nguồn nước sông Nin, vốn cung cấp cho hơn 90% dân số Ai Cập. Tuy nhiên, phía Ê-ti-ô-pi-a phủ nhận con đ.ập sẽ làm giảm khả năng tiếp cận nguồn nước sông Nin của Ai Cập, đồng thời khẳng định dự án mà họ đang theo đuổi rất quan trọng cho sự phát triển kinh tế. Với tổng mức đầu tư lên tới 4,8 tỷ USD, đ.ập thủy điện ại phục hưng dự kiến sẽ sản xuất hơn 6.000 MW điện, đưa quốc gia ông Phi tiến tới mục tiêu trở thành nhà xuất khẩu điện năng lớn nhất châu lục.
Từ năm 2012, Ê-ti-ô-pi-a và hai nước ở hạ nguồn là Xu-đăng và Ai Cập đã nỗ lực trao đổi các vấn đề kỹ thuật, pháp lý liên quan dự án do lo ngại về tác động đối với các quốc gia ở hạ nguồn, tuy nhiên các bên chưa đi đến thống nhất. Tháng 3-2015, ba nước nhất trí thông qua DoPs 2015 – Tuyên bố về các nguyên tắc đối với việc xây dựng đ.ập ại phục hưng Ê-ti-ô-pi-a (GERD), song việc cụ thể hóa DoPs 2015 còn nhiều vướng mắc. Các cuộc thảo luận giữa ba nước trong tháng 6 vừa qua đã không thể đem lại kết quả mong đợi.
Bất đồng về việc vận hành đ.ập thủy điện ại phục hưng là nguyên nhân chính gây ra khủng hoảng ngoại giao giữa Ai Cập và Ê-ti-ô-pi-a. Căng thẳng gia tăng sau khi Ê-ti-ô-pi-a tuyên bố sẽ bắt đầu tích nước cho con đ.ập, bất chấp việc có đạt thỏa thuận với các bên liên quan hay không, buộc Ai Cập phải đệ đơn khiếu nại lên HBA kêu gọi sự giúp đỡ. Tổng thống Ai Cập A.Xi-xi khẳng định lập trường của nước này trong việc giải quyết bất đồng với Ê-ti-ô-pi-a về vấn đề xây dựng và vận hành đ.ập thủy điện ại phục hưng.
Ông nhấn mạnh tiếp tục theo đuổi nỗ lực ngoại giao trong giải quyết bất đồng, nhất là thông qua việc tăng cường tham vấn với Xu-đăng và các nước thành viên HBA. Quan điểm nhất quán của Cai-rô là vấn đề đ.ập thủy điện ại phục hưng nên được giải quyết thông qua một thỏa thuận toàn diện giữa các bên liên quan, thay vì bất kỳ hành động đơn phương nào có thể gây ảnh hưởng tới quyền của Ai Cập trong việc sử dụng nguồn nước sông Nin. Trong phản ứng mới nhất, chính quyền A-đi A-bê-ba cũng đệ trình Công thư dài 78 trang lên HBA để đáp lại đơn khiếu nại của Cai-rô.
Video đang HOT
Cuộc đàm phán ba bên giữa Ai Cập, Xu-đăng và Ê-ti-ô-pi-a được tổ chức với sự trung gian của Liên minh châu Phi (AU). Tuy nhiên, Ai Cập đã rút khỏi vòng đàm phán ba bên mới nhất và từ chối đề xuất của Ê-ti-ô-pi-a vì trong đề xuất có nội dung mà Cai-rô cho là vi phạm các hướng dẫn của Văn phòng AU. Ai Cập nhấn mạnh sự cần thiết phải đạt một thỏa thuận có tính ràng buộc về mặt pháp lý.
Trong phiên họp trực tuyến gần đây, HBA thảo luận tình hình về GERD với chủ đề “Hòa bình và an ninh ở châu Phi”. Trong bối cảnh có những lo ngại về xu hướng nhiều dòng chảy quốc tế đang bị khai thác thiếu bền vững, không bảo đảm lợi ích chính đáng của các nước có lợi ích liên quan, các nước thành viên HBA ủng hộ nỗ lực đàm phán, hợp tác của các bên trực tiếp liên quan trong việc khai thác sử dụng sông Nin, kêu gọi các nước tiếp tục nỗ lực và phát huy các kết quả đã đạt được, nhất là trong thực hiện DoPs 2015, đóng góp vào sự phát triển của khu vực.
Khẳng định chia sẻ việc sử dụng nguồn nước quốc tế cần phù hợp luật pháp và cam kết của các nước liên quan trên cơ sở hài hòa lợi ích của các quốc gia ven sông, nhất là các nước hạ nguồn, bảo đảm sự phát triển bền vững cho toàn lưu vực, HBA ủng hộ một giải pháp thông qua các biện pháp hòa bình, trên tinh thần hữu nghị và thiện chí, tránh làm gia tăng căng thẳng liên quan dự án đ.ập thủy điện trên dòng sông Nin của châu Phi.
Siêu đ.ập thủy điện chặn dòng sông Nile: Người Ethiopia khổ sở ở Ai Cập
Những người Ethiopia sinh sống ở Ai Cập đang đứng giữa căng thẳng leo thang giữa hai nước vì công trình thủy điện trên dòng sông Nile.
Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah al-Sisi (phải) đón người đàn ông Ethiopia sang tị nạn từ Libya.
Ethiopia, quốc gia ở thượng nguồn sông Nile, gần đây vì tuyên bố sẽ tích nước cho siêu đ.ập thủy điện Đại Phục Hưng, dù Ai Cập có đồng ý hay không.
Trên mạng xã hội, người Ai Cập và Ethiopia thường xuyên tranh cãi, thổi bùng sự giận dữ. Người Ethiopia cho rằng họ có quyền xây đ.ập thủy điện để làm giàu cho đất nước. Người Ai Cập thì muốn phá hủy con đ.ập này.
Abdel Meguid al-Karki, người đàn ông Ethiopia ngoài 30 t.uổi, kể về lý do tại sao phải che giấu danh tính khi sống ở Ai Cập.
Em trai của Karki, một thanh niên 19 t.uổi, bị một nhóm người Ai Cập đ.ánh đ.ập thậm tệ trên đường về nhà từ tiệm tạp hóa ở phía nam Cairo.
Tất cả tài sản bao gồm điện thoại di động, hàng hóa mua ở tiệm tạp hóa, đều bị cướp mất. Thanh niên 19 t.uổi không chỉ bị đ.ánh đ.ập mà còn bị những kẻ quá khích thả chó xua đuổi.
"Họ đ.ánh đ.ập thằng bé rất thậm tệ dù họ không hề biết gì về nó, chỉ vì nó là người Ethiopia", Karki nói với Al-Monitor. "Họ nói không chấp nhận để Ethiopia chiếm quyền kiểm soát dòng sông Nile".
Ai Cập gần đây đã đưa vấn đề lên Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, yêu cầu thế giới phải tìm cách ngăn Ethiopia đe dọa đến sự tồn vong của Ai Cập.
Nếu đ.ập thủy điện là công trình kỳ quan đ.ánh dấu bước phát triển của Ethiopia, thì ở Ai Cập, đó có thể là công trình quyết định đến sự sống và cái c.hết.
Nền văn minh Ai Cập từ xa xưa và Ai Cập ngày nay phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn nước duy nhất trên sông Nile.
"Ngày càng nhiều người Ethiopia sinh sống ở Ai Cập bị tấn công, dù họ không hề liên quan đến dự án xây đ.ập thủy điện ở quê nhà", Taher Omar, người đứng đầu cộng đồng người Ethiopia ở Ai Cập, nói.
Ước tính có khoảng 16.189 người Ethiopia hiện sống ở Ai Cập. Một số đến đây để tìm kiếm cơ hội mới, số khác muốn trốn tránh những khó khăn ở quê nhà.
Đa số phụ nữ Ethiopia sống ở Ai Cập là lao động phổ thông còn đàn ông làm việc trong các nhà hàng, quán café, công trường xây dựng.
Cuộc sống của người Ethiopia ở Ai Cập vốn đã khó khăn vì dịch Covid-19, nay càng khó khăn vì tình trạng phân biệt đối xử.
"Nhiều người mất việc, không dám ra đường vì sợ bị đ.ánh. Họ còn không mua nổi chiếc bánh mì cho gia đình", Ziad Ahmad, thành viên cộng đồng Ethiopia ở Ai Cập, nói.
Có trường hợp người bản địa Ai Cập gõ cửa nhà người Ethiopia, tấn công, c.hửi mắng họ, Ahmad nói. "Chúng tôi đến đây với hi vọng có cuộc sống tốt hơn. Chúng tôi không liên quan đến các dự án của chính phủ", Ahmad chia sẻ.
Đối với Karki, người đàn ông ngoài 30 giờ không còn dám nói rằng mình là người Ethiopia. Khi được ai đó hỏi về nguồn gốc, Karki chỉ nói mình đến từ Somali hoặc Sudan.
"Khi chúng tôi trình báo vụ việc với cảnh sát, họ tỏ ra khá dửng dưng, giống như đã quen với những trường hợp người Ethiopia bị hành hung", Karki nói. "Những người như chúng tôi không biết phải đi đâu vì trở về quê nhà không phải là lựa chọn khả dĩ, ở lại Ai Cập không hề an toàn".
Siêu đ.ập thủy điện chặn sông Nile: Ai Cập từng chở 2.000 vũ khí đến gần đối thủ Đại Phục Hưng, siêu đ.ập thủy điện của Ethiopia - công trình thủy điện lớn nhất châu Phi và lớn thứ 7 thế giới, bị cho là đang đe dọa sự ổn định của khu vực. Đ.ập thủy điện Đại Phục Hưng của Ethiopia được cho là đang đe dọa sự ổn định của khu vực. Ảnh: Telegraph Tờ Telegraph hôm 4/7 dẫn...