Ô nhiễm không khí nặng nề không dứt vào mùa đông: Ăn gì để làm sạch phổi?
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tiếp xúc với ô nhiễm không khí dẫn đến 4,2 triệu ca tử vong trên toàn thế giới mỗi năm. Muốn sống thọ, phổi ắt phải khỏe. Nhưng ăn gì để làm sạch phổi thì không phải ai cũng nắm rõ.
Hà Nội đang bước vào những ngày không khí bị ô nhiễm nặng. Mỗi sáng, bản tin thời tiết lại hiện lên dự báo về chất lượng không khí ở mức xấu đến độc hại, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người dân. Nhất là vào mùa hanh khô lạnh lẽo, chất lượng không khí là vấn đề vốn nan giải trở thành cực nan giải.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tiếp xúc với ô nhiễm không khí dẫn đến 4,2 triệu ca tử vong trên toàn thế giới mỗi năm. Trước khi có giải pháp mang tầm vĩ mô, những vấn đề vi mô như ăn gì để làm sạch phổi là chuyện cần quan tâm hàng đầu để luôn mạnh khỏe, sống tốt.
Danh sách những thực phẩm dưới đây cần bổ sung ngay để làm sạch phổi, mọi người – nhất là những người đang sống trong vùng không khí ô nhiễm nặng – không thể bỏ qua:
Hà Nội đang bước vào những ngày không khí bị ô nhiễm nặng.
Trà xanh có chứa nhiều chất chống oxy hóa có thể giúp giảm viêm trong phổi, có khả năng làm sạch phổi cực tốt. Những hợp chất này thậm chí có thể bảo vệ mô phổi khỏi tác hại của việc hít phải khói thuốc.
Nghiên cứu đăng tải trên Healthline trên hơn 1.000 người trưởng thành ở Hàn Quốc đã báo cáo rằng những người uống ít nhất 2 tách trà xanh mỗi ngày có chức năng phổi tốt hơn những người không uống.
Củ cải đỏ
Củ cải đỏ có màu sắc rực rỡ chứa các hợp chất giúp làm sạch phổi tự nhiên. Nhóm thực phẩm này rất giàu nitrat, đã được chứng minh là có lợi cho chức năng phổi. Nitrat giúp thư giãn mạch máu, giảm huyết áp và tối ưu hóa quá trình hấp thụ oxy.
Các chất bổ sung từ củ dền và củ cải đường được chứng minh là giúp cải thiện hoạt động thể chất và chức năng phổi ở những người mắc các bệnh về phổi, bao gồm COPD và tăng huyết áp phổi.
Ngoài ra, củ cải đỏ còn chứa nhiều magiê, kali, vitamin C và chất chống oxy hóa carotenoid – tất cả đều cần thiết cho sức khỏe của phổi.
Ớt
Ớt là một trong những nguồn giàu vitamin C, một chất dinh dưỡng hòa tan trong nước hoạt động như một chất chống oxy hóa mạnh mẽ trong cơ thể. Bổ sung đủ vitamin C đặc biệt quan trọng đối với những người đang sống trong khu vực bị ô nhiễm không khí nặng. Chỉ cần ăn một quả ớt ngọt cỡ trung bình, tầm 119g đã cung cấp 169% lượng vitamin C được khuyến nghị hàng ngày.
Táo
Video đang HOT
Ăn táo thường xuyên có khả năng làm sạch phổi. Nhiều nghiên cứu cho thấy, người ăn táo thường xuyên có chức năng phổi bị suy giảm chậm hơn những người hay hút thuốc. Ngoài ra, ăn 5 quả táo trở lên mỗi tuần giúp phổi hoạt động tốt hơn, giảm nguy cơ phát triển COPD.
Ăn táo cũng có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc bệnh hen suyễn và ung thư phổi. Điều này có thể là do nồng độ cao của chất chống oxy hóa trong táo, bao gồm cả flavonoid và vitamin C.
Bí ngô
Phần thịt màu sáng của bí ngô chứa nhiều hợp chất thực vật giúp tăng cường sức khỏe cho phổi, làm sạch phổi rất tốt. Chúng đặc biệt giàu carotenoid, bao gồm beta carotene, lutein và zeaxanthin – tất cả đều có đặc tính chống oxy hóa và chống viêm mạnh mẽ.
Phần thịt màu sáng của bí ngô chứa nhiều hợp chất thực vật giúp tăng cường sức khỏe cho phổi, làm sạch phổi rất tốt.
Nghệ
Nghệ thường được sử dụng để tăng cường sức khỏe tổng thể do tác dụng chống oxy hóa và chống viêm mạnh. Curcumin, thành phần hoạt động chính trong nghệ, có thể đặc biệt có lợi cho việc hỗ trợ chức năng phổi, giúp làm sạch phổi mạnh mẽ.
Cà chua và các sản phẩm làm từ cà chua
Cà chua và các sản phẩm từ cà chua là một trong những nguồn thực phẩm giàu lycopene, một chất chống oxy hóa carotenoid có liên quan đến việc cải thiện sức khỏe của phổi. Đây cũng là nhóm thực phẩm làm sạch phổi nên bổ sung thường xuyên trong chế độ ăn uống. Tiêu thụ các sản phẩm cà chua đã được chứng minh là làm giảm viêm đường thở ở những người bị hen suyễn và cải thiện chức năng phổi ở những người bị COPD.
Quả việt quất
Quả việt quất chứa nhiều chất dinh dưỡng và việc tiêu thụ chúng có liên quan đến một số lợi ích sức khỏe, bao gồm bảo vệ và làm sạch phổi, duy trì chức năng phổi. Nguyên nhân bởi loại quả này chứa nguồn anthocyanins, bao gồm malvidin, cyanidin, peonidin, delphinidin và petunidin vô cùng dồi dào. Anthocyanins là những sắc tố mạnh mẽ đã được chứng minh là có tác dụng bảo vệ mô phổi khỏi tác hại của quá trình oxy hóa.
Quả việt quất chứa nhiều chất dinh dưỡng và việc tiêu thụ chúng có liên quan đến một số lợi ích sức khỏe, bao gồm bảo vệ và làm sạch phổi, duy trì chức năng phổi.
Bắp cải tím
Bắp cải tím chứa một nguồn anthocyanins phong phú và giá cả phải chăng. Lượng anthocyanin có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chức năng hoạt động của phổi. Hơn nữa, bắp cải chứa nhiều chất xơ. Các nghiên cứu cho thấy những người tiêu thụ nhiều chất xơ có chức năng phổi tốt hơn những người tiêu thụ ít chất xơ.
Dầu ôliu
Tiêu thụ dầu ôliu có thể giúp bảo vệ cơ thể khỏi các tình trạng hô hấp như hen suyễn. Dầu ôliu là một nguồn tập trung các chất chống oxy hóa chống viêm, bao gồm polyphenol và vitamin E, có vai trò làm sạch phổi và nói chung cực tốt để đảm bảo chức năng phổi.
Cà phê
Ngoài việc tăng cường mức năng lượng, cà phê có chứa caffeine và chất chống oxy hóa, có thể có lợi cho sức khỏe của phổi. Caffeine hoạt động như một chất giãn mạch, có nghĩa là nó giúp mở các mạch máu và nó có thể giúp giảm các triệu chứng ở những người bị hen suyễn, ít nhất là trong thời gian ngắn.
Tóm lại, giới chuyên gia khuyến cáo thực hiện một chế độ ăn nhiều thực phẩm và đồ uống bổ dưỡng là một cách thông minh để hỗ trợ và bảo vệ sức khỏe của phổi, làm sạch phổi tự nhiên tốt nhất. Ngoài những thực phẩm trên nên bổ sung rau lá xanh đậm, cá béo, hàu… Nhưng chung quy lại, những thực phẩm đã nói chỉ là một số ví dụ về đồ ăn và đồ uống đã được chứng minh là có lợi cho chức năng phổi. Điều quan trọng là bạn cần thử kết hợp một số loại thực phẩm và đồ uống được liệt kê ở trên vào chế độ ăn uống để làm sạch phổi ngay.
"Ô nhiễm không khí lúc sáng sớm", người dân hay tập thể dục buổi sáng ở khu đô thị lớn cần chú ý
Tập thể dục buổi sáng là một thói quen tốt. Tuy nhiên, liệu với tình hình ô nhiễm không khí hiện nay, việc người dân ra ngoài từ sớm để rèn luyện sức khỏe có phải là điều đúng đắn?
PGS BS Nguyễn Thị Hoài An cho biết, ô nhiễm không khí lúc sáng sớm hiện nay ở các khu đô thị đông dân đang là vấn đề lo ngại.
Thói quen tập thể dục buổi sáng, nhất là lúc sáng sớm (hoặc đêm muộn) vì cho rằng không khí vào buổi sáng sớm là trong lành nhất, sạch sẽ nhất không phải là một quan niệm đúng. PGS BS Nguyễn Thị Hoài An, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa An Việt cho biết, ở các khu đô thị đông dân, ô nhiễm không khí lúc sáng sớm ở các khối không khí tầng thấp có thể gây ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe.
1. Ô nhiễm không khí lúc sáng sớm và đêm muộn
PGS.BS Hoài An cho biết, đã có nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, việc tập thể dục buổi sáng sớm ở các khu đô thị đông dân có thể gây ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe bởi đây là thời điểm không khí bị ô nhiễm nặng nề nhất. Không chỉ những khu đô thị đông dân, các khu công nghiệp và khu dân cư gần đường giao đông với lưu lượng di chuyển lớn cũng dễ dàng bị ô nhiễm.
Buổi sáng ở các khu đô thị đông dân vẫn có nguy cơ ô nhiễm không khí cao (Ảnh: Internet)
Chưa kể đến, vào mùa đông, vào các thời điểm xuất hiện gió mùa Đông bắc sẽ xảy ra hiện tượng nghịch nhiệt do bức xạ vào ban đêm từ đó gây tăng chỉ số ô nhiễm không khí ở mức cao gấp 2 - 3 lần so với ban ngày. Khi chỉ số này lớn, thời gian ô nhiễm không khí sẽ kéo dài cho tới sáng sớm.
Hay nói cách khác, khi nhiệt độ của lớp không khí cách mặt đất khoảng vài trăm mét tăng dần theo độ cao, trái ngược với thông thường là càng lên cao thì nhiệt độ sẽ càng giảm. Lúc này, các cơ quan hô hấp và phổi sẽ bị ảnh hưởng trước nhất và nhiều nhất.
Đồng quan điểm với PGS.BS Hoài An thì GS.TS Hoàng Xuân Cơ - công tác tại khoa Khoa học môi trường và bảo vệ môi trường, Đại học Khoa học Tự nhiên Hà Nội cũng cho biết, thời gian từ đầu tháng 10 trở lại đây, không khí ở Hà Nội luôn ở mức ô nhiễm "có hại cho sức khỏe", nhất là đối với người già và trẻ nhỏ. Nguyên nhân có thể bắt nguồn do ở thành phố có rất nhiều nguồn phát khí thải ảnh hưởng tới chất lương của không khí.
Ô nhiễm không khí lúc sáng sớm có thể bắt nguồn từ nhiều nguồn khí thải khác nhau (Ảnh: Two for the world)
GS.TS Xuân Cơ giải thích thêm, bên cạnh các nguồn gây ô nhiễm không khí chính như khí thải của các phương tiện di chuyển và máy móc ở công trường thi công thì những cá thể kinh doanh quán ăn sáng thường có thói quen mở hàng sớm. Trong đó, khí thải từ bếp than đun cũng góp phần không nhỏ gây ô nhiễm không khí lúc sáng sớm.
"Các hộ bán hàng ăn như bún, phở, đồ ăn sáng đều dậy rất sớm để nhóm bếp. Khí thải từ than của một số khu vực bay lên đồng loạt nên không thoát ra ngay được. Trong khi trạm quan trắc đo chất lượng không khí lại đặt cạnh đó thì việc đo được chỉ số AQI cao là điều dễ hiểu", GS Cơ nói.
Vì thế mà những người đang mắc các bệnh hô hấp mãn tính, người có hệ miễn dịch suy yếu như người cao tuổi hay hệ miễn dịch non nớt như trẻ nhỏ đặc biệt không nên ra ngoài tập thể dục lúc sáng sớm do ô nhiễm không khí. Tốt nhất, nên tập khi có ánh nắng mặt trời lên.
2. Lời khuyên của các sĩ
- Vệ sinh đường mũi họng sau khi tập thể dục về
PGS.BS Hoài An khuyên rằng, với những người đi tập thể dục ngoài trời về tốt nhất cần phải vệ sinh mũi họng sạch sẽ. Sử dụng nước muối sinh lý để có thể làm sạch đường hô hấp trên. Bởi nếu đường hô hấp trên bị nhiễm khuẩn thì rất dễ tạo ra môi trường cho vi sinh vật xâm nhập và gây ra các bệnh như viêm xoang, viêm tai giữa, các bệnh về phổi hay bệnh phế quản.
Cần rửa mũi họng sạch sẽ sau khi tập thể dục ngoài trời về (Ảnh: Internet)
- Không mở cửa vào sáng sớm
Tiếp theo đó, với các hộ gia đình, vào sáng sớm không nên mở cửa mà cần bật máy lọc không khí hay các thiết bị lọc chuyên dụng giúp giảm bớt nồng độ ô nhiễm.
- Có chế độ dinh dưỡng khoa học
Người dân cần có chế độ dinh dưỡng hợp lý, bổ sung rau xanh, trái cây và những thực phẩm giúp tăng cường hệ miễn dịch, chống chọi với sự phát triển của vi sinh vật gây hại cho hệ hô hấp.
- Có thể tập thể dục trong nhà để thay thế
Với những thời điểm ô nhiễm không khí ở Hà Nội tăng cao, người dân có thể thay thế bằng các bài tập thể dục trong nhà. Không nên tập ở vỉa hè, gần đường quốc lộ hay sát mặt đường hoặc những khu công nghiệp.
Chọn những nơi tập có ánh nắng mặt trời, nhiều cây xanh để giảm tiếng ồn, bụi bẩn hay khí thải ô nhiễm từ nhà máy hay các phương tiện công cộng.
- Phòng tránh bị đột quỵ do tập thể dục vào sáng sớm
Thời gian gần đây có rất nhiều những trường hợp bị đột quỵ do sốc nhiệt và khởi động không kỹ khi tập thể dục vào lúc sáng sớm, nhất là ở người cao tuổi. Nhiệt độ buổi sáng thường thấp hơn nên cần khởi động kỹ hơn khoảng 15 phút trước khi tập để cơ thể thích nghi dần dần.
Sức khỏe bị bào mòn do không khí bẩn Chất lượng không khí tại TP HCM những ngày qua chuyển biến xấu, bầu trời luôn bị bao phủ bởi một lớp sương mù dày đặc Bệnh viện Da Liễu TP HCM cảnh báo tình trạng ô nhiễm không khí do bụi mịn, khí thải phương tiện giao thông, khói thuốc lá... đã khiến người mắc bệnh viêm da cơ địa mạn tính...