Nước Mỹ giữa những ngày rối ren

Trí Đỗ21:25 16/06/2025

Nước Mỹ vừa chứng kiến một loạt sự kiện lớn, từ các cuộc biểu tình lan rộng toàn quốc, diễu binh rầm rộ nhân kỷ niệm 250 năm thành lập lục quân , cho đến vụ ám sát chính trị gia chấn động.

Biểu tình lan rộng

Hàng trăm nghìn người đã tham gia chuỗi sự kiện biểu tình mang tên “Không vua chúa” (No Kings) trên khắp nước Mỹ để phản đối một số chính sách của chính quyền liên bang. Theo The Guardian , có hơn 2.100 cuộc biểu tình đã được tổ chức trên khắp 50 tiểu bang trong ngày 14.6 (giờ địa phương).

Các thống đốc bang ở Mỹ kêu gọi người biểu tình giữ bình tĩnh và tuần hành trong ôn hòa, đồng thời tuyên bố không dung thứ cho bạo lực, theo AP. Tại các thành phố như New York (bang New York), Denver ( bang Colorado ), Chicago ( bang Illinois ), Austin ( bang Texas ), Philadelphia (bang Pennsylvania), Milwaukee (bang Wisconsin), các đoàn tuần hành quy mô lớn đi qua nhiều con phố, những người tham gia nhảy múa, đánh trống và hô khẩu hiệu sát cánh với nhau.

Cảnh sát và người biểu tình tại Los Angeles ngày 14.6 . ẢNH: REUTERS

Phần lớn các cuộc biểu tình diễn ra ôn hòa. Tuy nhiên, một số cuộc đụng độ lẻ tẻ trong biểu tình đã xảy ra trong ngày. Ở Los Angeles (bang California) – tâm điểm của làn sóng biểu tình gần đây nhằm phản đối chính sách nhập cư của chính quyền Tổng thống Donald Trump, lực lượng chức năng sử dụng hơi cay và các dụng cụ hỗ trợ để giải tán đám đông, trong khi một số người biểu tình ném đá, gạch, chai lọ và cả pháo sáng về phía lực lượng thi hành công vụ. Các lính thủy quân lục chiến cũng đối mặt người biểu tình.

Cảnh sát và người biểu tình tại Portland ngày 14.6 . ẢNH: AP

Tương tự, cảnh sát ở Portland (bang Oregon) tuyên bố tình trạng bạo loạn và bắn hơi cay, đạn để giải tán đám đông gần tòa nhà của Cơ quan Thực thi di trú và hải quan Mỹ. Ngoài ra, kênh KIRO đưa tin người biểu tình đốt lửa bên ngoài tòa nhà liên bang Seattle (bang Washington), trong khi ít nhất một người bị thương nặng và 3 người bị bắt giữ sau vụ xả súng xảy ra tại cuộc tuần hành “No Kings” ở trung tâm thành phố Salt Lake City (bang Utah).

Ám sát chính trị gia

Cũng tại Mỹ, hàng trăm cảnh sát tỏa khắp ngoại ô TP.Minneapolis (bang Minnesota) để truy bắt nghi phạm giả danh cảnh sát bắn chết vợ chồng nhà lập pháp bang thuộc đảng Dân chủ Mỹ. Vụ nổ súng hôm 14.6 khiến nữ nghị viên Melissa Hortman và chồng bà thiệt mạng ngay tại nhà riêng ở Brooklyn Park. Cách đó khoảng 15 km, nghị viên John Hoffman và vợ ông cũng bị nghi phạm nói trên bắn trọng thương tại nhà riêng ở Champlin.

Nghi phạm được xác định là Vance Boelter (57 tuổi). Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) ngày 15.6 và các nhóm đặc nhiệm đã khám xét nhà của Boelter và thu thập các bằng chứng. Theo điều tra ban đầu, nghi phạm Boelter từng làm việc trong cùng hội đồng phát triển lao động bang Minnesota với nghị viên Hoffman.

Tuy nhiên, giới chức Mỹ vẫn chưa xác định rõ mối quan hệ giữa 2 người. Ông David Carlson, một người bạn của nghi phạm, nói với CNN: “Boelter là một người bảo thủ đã bỏ phiếu cho Tổng thống Trump và phản đối mạnh mẽ quyền phá thai. Song, Boelter chưa bao giờ đề cập bất kỳ vụ ám sát nào”. Ông Carlson cho biết thêm nghi phạm Boelter đang gặp khó khăn về tài chính và việc làm.

Trước đó, cảnh sát cũng phát hiện trong xe của nghi phạm có nhiều tờ rơi với thông điệp “No Kings” và danh sách khoảng 70 tên các nhà lập pháp bị nhắm đến, bao gồm các quan chức liên quan đến chính sách phá thai, theo CNN. Cảnh sát cũng cho biết họ thu giữ súng kiểu AK trong xe của nghi phạm, người này được cho là vẫn mang theo một khẩu súng ngắn khi bỏ trốn.

FBI đã treo thưởng 50.000 USD cho ai cung cấp thông tin giúp bắt giữ Boelter. Các nhà điều tra Mỹ chưa công bố động cơ gây án của nghi phạm. Bình luận về vụ việc, Thống đốc bang Minnesota Tim Walz gọi đây là vụ ám sát mang động cơ chính trị. Trong khi đó, Tổng thống Trump cho rằng đây là vụ tấn công có chủ đích nhằm vào các nghị viên bang. “Ở Mỹ, bạo lực kinh hoàng sẽ không được dung thứ”, ông Trump nhấn mạnh.

Lục quân Mỹ diễu binh hoành tráng, trùng ngày sinh nhật Tổng thống Trump

Diễu binh lớn nhất sau hơn 30 năm

Tối 14.6 (tức sáng qua theo giờ VN), Mỹ tổ chức diễu binh hoành tráng nhất kể từ năm 1991, với sự tham gia của gần 7.000 binh sĩ, 150 phương tiện quân sự và 50 máy bay. Sự kiện được tổ chức nhân dịp kỷ niệm 250 năm ngày thành lập Lục quân Mỹ, cũng trùng vào sinh nhật lần thứ 79 của Tổng thống Trump, theo Reuters. Ước tính tổng chi phí cho sự kiện khoảng 25 – 45 triệu USD. Trong buổi lễ, Tổng thống Trump có bài phát biểu nhấn mạnh: “Hôm nay, chúng ta tưởng niệm một cột mốc không chỉ làm thay đổi lịch sử nước Mỹ, mà còn thay đổi lịch sử cả thế giới ”.

Chuyên gia pháp y làm giả xét nghiệm ADN

Tại bang Colorado Mỹ, một vụ bê bối lớn đã nổ ra xung quanh nhà khoa học pháp y Yvonne Missy Woods, người đã làm việc cho Cục Điều tra Colorado (CBI) trong gần 3 thập kỷ.

Hóa ra, bà ta đã thao túng dữ liệu ADN trong hàng trăm vụ điều tra.

Cuộc điều tra bắt đầu

Vào tháng 3/2024, CBI đã công bố một báo cáo điều tra nội bộ nhằm vào Woods và cáo buộc bà có nhiều hành vi vi phạm. Cái tên Woods từng có danh tiếng tốt đối với những người Mỹ quan tâm đến tin tức tội phạm: họ đã thấy bà nhiều lần trong các phóng sự từ tòa án bang Colorado. Nữ chuyên gia 60 tuổi này đã tham gia so sánh các mẫu ADN từ hiện trường vụ án và phát hiện của bà thường mang tính quyết định trong những vụ án xét xử các tội phạm nghiêm trọng.

Đồng nghiệp gọi Woods là một ngôi sao thực sự trong khoa học pháp y, công việc nghiên cứu các vật liệu sinh học của bà được coi là mẫu mực và giúp đưa khoảng 1.000 tội phạm vào tù. Ngoài ra, Woods còn đào tạo các chuyên gia trẻ tuổi về giám định ADN nên đóng góp của bà cho hệ thống tư pháp Colorado là rất lớn.

Y.Woods trình bày về các mẫu ADN từ vụ án của Alcalde, năm 2009.

Tuy nhiên, từ tháng 9/2023 một loạt sự kiện bắt đầu phát lộ dẫn đến sự xuất hiện của một báo cáo từ bộ phận điều tra nội bộ ở CBI, nơi Woods đã làm việc 30 năm. Vào tháng 10/2023 bà được nghỉ phép. Đến tháng 11 bà nghỉ việc là điều bất ngờ đối với mọi người. Cùng lúc đó, xuất hiện thông tin về một số "điều bất thường" trong công việc của vị chuyên gia pháp y huyền thoại này.

Cáo buộc gian lận trong nghiên cứu ADN tội phạm

Báo cáo điều tra của CBI chống lại Woods được công bố vào thứ Sáu ngày 8/3/2024 và gây ra sự chấn động khắp nước Mỹ. Hóa ra, nhà khoa học pháp y nổi tiếng không trực tiếp giả mạo việc so sánh các xét nghiệm ADN hoặc tạo hồ sơ ADN giả, nhưng đã xóa hoặc thay đổi một số dữ liệu nào đó trong các vụ án hình sự, cũng như làm sai lệch kết quả xét nghiệm. Báo cáo cho thấy bà đã "đi chệch khỏi những quy trình tiêu chuẩn trong quá trình điều tra và làm lệch hướng".

Trên thực tế, điều này có thể hiểu là Woods đã điều chỉnh kết quả công việc của mình theo một số tiêu chí mà chỉ bà ta mới biết, để chúng có thể buộc tội một người nào đó. Và vấn đề chính bây giờ là các nhà điều tra phải tìm ra những trường hợp nào mà dữ liệu ADN đã bị Woods làm thay đổi bằng những cách nào đó. "Đây đúng là một mớ hỗn độn khổng lồ chưa từng có tiền lệ. Tôi rất muốn biết bà ta đã làm cái quái quỷ gì vậy" - cựu luật sư George Brahler quận Denver nói.

Và sự hỗn độn quả thực là khủng khiếp. Hiện tại có đến 652 vụ án hình sự đang bị nghi ngờ và cho đến nay CBI chỉ mới đang kiểm tra các cuộc điều tra mà Woods đã tham gia từ năm 2008 đến năm 2023. Thực tế, bà ta đến làm việc tại văn phòng vào năm 1994, nghĩa là vẫn còn hàng trăm trường hợp đáng ngờ nữa. Có khoảng 3.000 xét nghiệm ADN do Woods thực hiện cần được kiểm tra lại. Đây là số lượng xét nghiệm mà phòng thí nghiệm CBI thực hiện trong một năm. Những trò giả mạo đáng ngờ của vị giám định viên y tế đã khiến nhà nước thiệt hại 7,5 triệu USD.

Woods từng dành nhiều thời gian để làm sáng tỏ những tội ác cũ mà thủ phạm chưa được tìm ra. Một trong những khám phá nổi tiếng nhất của bà là việc bắt giữ một kẻ cuồng sát ở Mỹ có biệt danh là "Kẻ sát nhân bằng búa từ Colorado". Năm 1984, có kẻ đã giết chết một gia đình gồm 3 người ở thành phố Aurora. Tất cả họ đều bị đánh gục bằng búa. Một thời gian sau, cảnh sát tìm thấy một phụ nữ khác bị cưỡng hiếp và bị giết cũng theo cách tương tự. Cho đến năm 2018 cuộc điều tra vẫn không tiến triển được. Tuy nhiên, khi Woods vào cuộc thì một nghi phạm nhanh chóng lộ diện. Các xét nghiệm ADN do nhà khoa học pháp y nổi tiếng này thực hiện đã xác định đó là Alex Ewing, người trước đó đã từng ngồi tù vì hành hung bằng búa.

Xét nghiệm mẫu ADN.

Vào năm 2021, Woods đã có bài phát biểu kéo dài ba giờ trước tòa án, thuyết phục bồi thẩm đoàn rằng chính Ewing là người đã gây ra những hành động tàn bạo khủng khiếp. Bà tuyên bố ADN của Ewing được tìm thấy trên các vật dụng trong nhà, nơi xảy ra vụ án. Người đàn ông đã trên bị kết án 4 bản án chung thân. Hiện giờ vụ án này đang trong diện nghi ngờ.

Một vụ án "lịch sử" nổi tiếng khác của Woods xảy ra vào năm 2009. Khi đó, Woods đã khám phá vụ sát hại nữ sinh viên Đại học Colorado Suzanne Chase xảy ra vào năm 1997. Woods đã cáo buộc Diego Olmos Alcalde phạm tội và cung cấp phân tích so sánh mẫu ADN của anh ta với các mẫu sinh học được tìm thấy tại hiện trường vụ án. Alcalde bị kết tội cùng với án tù chung thân không ân xá. Điều đáng chú ý ở đây là Alcalde không chấp nhận phán quyết và đã vài lần kháng cáo trong suốt 15 năm qua. Song tất cả đều bị bác bỏ. Hiện nay, Alcalde có cơ hội được xem xét lại vụ án. Văn phòng luật sư cho biết "Một trong những vấn đề quan trọng nhất hiện nay là liệu có ai vô tội đã bị kết án oan hay không".

Nhưng vấn đề chính đối với các luật sư và nhân viên thực thi pháp luật ở Colorado không chỉ là việc những người vô tội có thể đã bị ngồi tù. Những kẻ sát nhân thực sự giờ đây có thể có cơ hội được trả tự do nếu cuộc điều tra về vụ án của họ có sự sai phạm. Sự tùy tiện mà Woods tự cho phép bản thân làm sẽ cho các thủ phạm cơ hội tuyệt vời để thoát khỏi sự trừng phạt.

Phạm nhân Ewing tại phiên tòa năm 2020.

Tù nhân đâm đơn kiện

Sau khi cuộc điều tra được bắt đầu, thông qua luật sư của mình Woods tuyên bố rằng bà đang hợp tác với các cơ quan pháp luật để "giữ tính chính xác trong công việc của tôi, mang lại kết quả đúng và công bằng".

Tuy nhiên, tên của bà được nhắc đến trong một vụ kiện của một tù nhân. Ngay sau khi thông báo nghỉ việc vào tháng 11của bà, chuyên gia giám định y tế, luật sư của James Hunter đã cáo buộc Woods phán xét sai. Hunter bị bắt vào năm 2002 và bị buộc tội cưỡng hiếp một phụ nữ và đứa con gái 5 tuổi của cô ở Lakewood. Cô tuyên bố, cô và đứa con đã bị tấn công bởi một kẻ lạ mặt có chiếc tất đội trên đầu. Cô khẳng định, giọng nói của tên tội phạm giống với giọng của Hunter.

Đầu tiên, Woods đã thực hiện phân tích tóc từ hiện trường vụ án bằng kính hiển vi (phương pháp này đã bị Bộ Tư pháp Mỹ coi là rất không đáng tin cậy vào năm 2015 và không còn được sử dụng nữa), bà tuyên bố rằng nó thuộc về Hunter. Tuy nhiên, theo yêu cầu của luật sư, các chuyên gia bên thứ ba đã tiến hành phân tích lại và xác định đó chính là tóc của nạn nhân. Khi kết quả xét nghiệm này được công bố trước tòa, Woods tuyên bố đó là một đòn giáng mạnh vào lòng tự trọng của bà. Vụ án đã bị đình chỉ.

Tuy vậy, gần một năm sau các nhà điều tra cho biết họ đã tìm thấy một sợi tóc khác tại hiện trường vụ án. Woods đã tiến hành xét nghiệm ADN và tuyên bố sợi tóc đó thuộc về Hunter. Anh ta lại bị bắt và cuối cùng bị kết tội và hiện vẫn đang ngồi sau song sắt.

Những khám phá mới nhất cho phép người ta chỉ đoán xem Woods có thực sự bắt được kẻ cưỡng bức hay chỉ vì không muốn hy sinh sĩ diện và danh tiếng của mình, điều mà bà vẫn quan tâm. Mark Burton, luật sư của Hunter đã lên tiếng khá gay gắt về chuyện này "Khi chúng tôi nghe được về vụ bà Woods thì mọi thứ đã đâu vào đấy rồi".

Các nhà điều tra của CBI tuyên bố, một trong những nhiệm vụ chính hiện nay là làm rõ, liệu việc thao túng của Woods về ADN là do sơ suất hay cố ý giả mạo vì sự nổi tiếng là nhà pháp y giỏi nhất nước Mỹ.

Cuộc điều tra chống lại bà Woods đã đưa CBI đến vụ án một chuyên gia khác về ADN, người bị phát hiện có những điều kỳ lạ tương tự trong công việc. Vào ngày 28/2/2024, khoảng một tuần trước khi công bố báo cáo của CBI về các hoạt động của Woods, Văn phòng Cảnh sát trưởng hạt Weld ở Colorado đã sa thải nhà phân tích ADN Chiara Wunsch, người đã làm việc ở đó được 10 năm.

Văn phòng này chưa tiết lộ chính xác những vi phạm mà giám định viên này đã phạm phải, nhưng có vẻ như bà ấy cũng đã làm điều gần giống như Woods - điều chỉnh một chút các dữ liệu xét nghiệm để chỉ ra những nghi phạm cụ thể.

"Có khả năng bóng tối sẽ phủ lên mỗi vụ án lớn mà các nhân viên này đã làm trong những năm gần đây. ADN thường được coi là bằng chứng hoàn hảo, nhưng nếu có nghi vấn về độ tin cậy của các bằng chứng này thì đây là một vấn đề rất lớn đối với Văn phòng công tố" - một luật sư - nhà tư vấn CBI của Colorado nói.

Một quả bom thông tin thực sự đã phát nổ ở Colorado có thể ảnh hưởng không chỉ đến các nhà thực thi pháp luật trong nước, mà còn ảnh hưởng đến thái độ đối với việc phân tích ADN trên toàn thế giới. Cho đến gần đây việc sử dụng những tài liệu này trong điều tra thực sự vẫn được coi là phương pháp đáng tin cậy nhất để vạch mặt kẻ tội phạm hoặc minh oan cho người vô tội.

Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu không chỉ Woods và Wunsch đã làm giả mạo và thao túng các xét nghiệm ADN? Điều này hoàn toàn có thể hình dung được. Và có lẽ các nhà thực thi pháp luật giờ đây sẽ phải hết sức thận trọng đối với công việc của các chuyên gia giám định, bất kể thoạt nhìn nó có vẻ chuyên nghiệp và khách quan đến mức nào.

Kết quả bầu cử giữa kỳ không ảnh hưởng quyết định tái tranh cử của Tổng thống Biden Các cố vấn chỉ ra rằng trong lịch sử nước Mỹ, các đời tổng thống mặc dù nhận được kết quả bầu cử Quốc hội giữa kỳ không mấy khả quan song vẫn tái đắc cử sau này. Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại một sự kiện ở Joliet, bang Illinois ngày 5/11/2022. Ảnh: AFP/TTXVN. Theo đài NBC, các cố vấn...