Nước Đức trước cuộc bầu cử Quốc hội và những thách thức đối ngoại lớn

Nước Đức đang tiến tới một cuộc bầu cử Quốc hội bất ngờ vào tháng 2 tới. Vào tháng 12/2024, Tổng thống Đức Steinmeier đã giải tán chính phủ hiện tại để mở đường cho cuộc bầu cử vào ngày 23/2 tới.

Toàn cảnh một phiên họp Quốc hội Liên bang Đức ở Berlin, ngày 13/3/2024. Ảnh: THX/TTXVN

Những tổn thất đáng kể của các đảng lớn trong cuộc bầu cử khu vực năm ngoái tại các bang thuộc Đông Đức cũ cho các đảng cực hữu AfD và Liên minh BSW cho thấy một sự thay đổi đáng kể ở cấp liên bang.

Với ít thời gian để vận động tranh cử, các đảng phái chính trị của Đức đã sử dụng kỳ nghỉ Giáng sinh vừa qua để hoàn thiện các cương lĩnh tranh cử của mình.

Mặc dù trọng tâm của chiến dịch tranh cử sẽ là nhập cư, chi phí sinh hoạt và giá năng lượng, nhưng cuộc xung đột tại Ukraine, căng thẳng Trung Đông, Trung Quốc và Liên minh châu Âu (EU) vẫn là trung tâm trong chính sách đối ngoại của Đức.

Cách các đảng lớn, Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU), đảng Dân chủ xã hội (SPD), đảng Dân chủ tự do (FDP) và đảng Xanh, cũng như phe đối lập cực hữu AfD, sẽ là những nhân tố làm sáng tỏ triển vọng địa chính trị rộng lớn và vai trò của Đức trong năm 2025 và tương lai.

Xung đột tại Ukraine

Cuộc xung đột kéo dài 3 năm qua tại Ukraine vẫn là một vấn đề then chốt đối với tất cả các đảng. Các đảng lớn cam kết hỗ trợ hoàn toàn cho Ukraine và việc mở rộng các lệnh trừng phạt đối với Nga cho đến khi các cuộc đàm phán hòa bình có thể diễn ra trên cơ sở bình đẳng.

Về nguyên tắc, họ cũng ủng hộ việc Ukraine gia nhập EU và vai trò của tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Một điểm gây chia rẽ giữa các đảng là việc cung cấp tên lửa hành trình Taurus, loại tên lửa được phóng từ máy bay chiến đấu với tầm bắn lên tới 500 km, sẽ tăng thêm các lựa chọn tấn công của Ukraine chống lại Nga. CDU và FDP cam kết cung cấp loại tên lửa này và được đảng Xanh ủng hộ.

SPD ủng hộ quyết định không cung cấp của Thủ tướng Olaf Scholz, nói rằng “sự thận trọng và cân nhắc” cần được áp dụng cho việc cung cấp vũ khí để tránh bị lôi kéo vào cuộc chiến.

Trong khi đó, AfD và BSW, vốn có lập trường mềm mỏng hơn đối với Moskva, ủng hộ các cuộc đàm phán hòa bình ngay lập tức và việc đảo ngược các lệnh trừng phạt đối với Nga. Điều này khó có thể có bất kỳ tác động chính sách thực sự nào, nhưng lại nêu bật một bộ phận dân số, đặc biệt là ở Đông Đức cũ, những người vẫn có thiện cảm với Nga.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (trái) và Thủ tướng Đức Olaf Scholz tại cuộc gặp ở Berlin ngày 16/2/2024. Ảnh: AFP/TTXVN

Căng thẳng Trung Đông

Về Trung Đông, các đảng lớn đều ủng hộ Israel, đồng thời kêu gọi đàm phán cho một giải pháp hai nhà nước với người Palestine, với việc đảng Xanh nêu lập trường ủng hộ “trên cơ sở biên giới từ năm 1967″.

CDU và FDP thể hiện sự ủng hộ rõ ràng đối với quyền tự vệ của Israel. SPD và đảng Xanh cũng ủng hộ việc cải thiện tình hình nhân đạo và ngừng bắn. AfD tràn ngập quan điểm chống Hồi giáo, tập trung vào các vấn đề nhập cư, nhưng không có lập trường chính thức về các cuộc xung đột ở Trung Đông.

Mỹ và EU

Vai trò của EU là một trọng tâm lớn hơn nhiều. AfD và BSW khác với các đảng lớn khác, tất cả đều ủng hộ EU như một cơ chế cho hòa bình và thịnh vượng. Họ ủng hộ việc cải cách và mở rộng EU hơn nữa, bao gồm cả việc gia nhập của các quốc gia Tây Balkan và Moldova nếu các điều kiện được đáp ứng.

Đảng Xanh thậm chí còn hình dung ra một Cộng hòa Liên bang châu Âu trong tương lai của các quốc gia thành viên với Hiến pháp riêng và vai trò tiềm năng trong tương lai của Thổ Nhĩ Kỳ. Điều này hoàn toàn trái ngược với AfD, được thành lập dựa trên sự phản đối EU, những người ủng hộ việc rời khỏi EU và Khu vực đồng euro.

Tất cả các đảng đều ủng hộ việc tăng cường mối quan hệ với Mỹ, đặc biệt là dưới thời Tổng thống Trump. Tuy nhiên, AfD kêu gọi Đức không bị ảnh hưởng bởi sự ủng hộ của Mỹ chống lại đường ống dẫn khí Nord Stream và phản đối rõ ràng việc đặt các hệ thống vũ khí tầm xa ở Đức.

Trung Quốc và Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương

Với việc công bố chiến lược Trung Quốc đầu tiên của Đức vào năm 2023, các đối tác liên minh cũ SPD, đảng Xanh và FDP vẫn ủng hộ việc thực hiện và mở rộng chiến lược này để chống lại cái được coi là “sự ngây thơ về Trung Quốc kéo dài nhiều năm” và giảm thiểu ảnh hưởng của Trung Quốc khi nó ảnh hưởng đến lợi ích chiến lược của Đức và châu Âu.

CDU cũng kiên quyết giảm ảnh hưởng của Trung Quốc và ủng hộ một chính sách EU tự chủ, phản ánh chặt chẽ lập trường của Mỹ.

CDU, SPD, đảng Xanh và FDP kêu gọi hợp tác hơn nữa với các đối tác ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương để tăng cường an ninh trong khu vực, với CDU và FDP chỉ rõ việc tăng cường quan hệ với Australia (trong số những nước khác) để đạt được điều này.

Đảng Xanh và SPD vẫn ủng hộ mạnh mẽ “chính sách đối ngoại nữ quyền”, tập trung vào quyền bình đẳng và tự do cho tất cả mọi người, bất kể giới tính và xu hướng tính dục. Đảng Xanh cũng tập trung vào chính sách khí hậu trên toàn bộ cương lĩnh của mình.

CDU hiện đang nhận được sự ủng hộ lớn của người dân để có thể giành chiến thắng nhưng sẽ cần một liên minh với sự kết hợp của SPD, đảng Xanh hoặc FDP để thành lập chính phủ.

AfD, được ông trùm công nghệ và người ủng hộ Tổng thống đắc cử Trump, tỷ phú Elon Musk coi là đảng ưa thích của mình, hiện đang đứng thứ hai về tỷ lệ ủng hộ trên khắp nước Đức. Tuy nhiên, tất cả các đảng lớn đã thẳng thừng loại trừ việc hợp tác với họ hoặc BSW.

Tuy nhiên, sự nổi tiếng của AfD cho thấy những chia rẽ sâu sắc mà xã hội Đức đang phải đối mặt, bao gồm cả về chính sách đối ngoại.

Vai trò lãnh đạo của Đức trong EU và trên toàn cầu trong thời gian tới có nghĩa là các chính sách và quyết định của nước này có thể sẽ có những hậu quả hữu hình.