Nước cờ mới của Iran
Ngày 3-7, Tổng thống Hassan Rouhani cảnh báo Iran sẽ tăng lượng uranium làm giàu ở cấp độ trên 3,67% sau ngày 7-7. Tuyên bố này lại dấy lên lo ngại rằng Tehran sẽ có đủ lượng uranium để chế tạo vũ khí hạt nhân trong thời gian tới.
Kỹ thuật viên Iran làm việc tại cơ sở làm giàu uranium ở Isfahan
Muốn có ưu thế trong thương lượng
Cùng với tuyên bố trên, Tổng thống Iran Hassan Rouhani để ngỏ khả năng tiếp tục tuân thủ thỏa thuận hạt nhân, có tên gọi chính thức là Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA), đã ký năm 2015 với Nhóm P5 1 (Anh, Pháp, Mỹ, Nga, Trung Quốc và Đức) nếu các bên còn lại tiếp tục tuân thủ. Iran từng tuyên bố sẽ làm giàu uranium ở cấp độ trên 3,67% nếu các nước châu Âu không cứu vãn được thỏa thuận hạt nhân ký hồi năm 2015 giữa Tehran và các cường quốc thế giới. Trước đó, Iran xác nhận đã vượt giới hạn 300 kg dự trữ uranium làm giàu theo thỏa thuận hạt nhân trên.
Các động thái trên của Iran diễn ra sau khi Mỹ đơn phương rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran và tái áp đặt các biện pháp trừng phạt chính quyền Tehran. Theo thỏa thuận hạt nhân năm 2015 mà Iran ký kết với nhóm P5 1, Iran chỉ được phép làm giàu uranium ở tỷ lệ 3,67%, thấp hơn nhiều so với mức 90% để chế tạo vũ khí hạt nhân và mức 20% mà Iran đã thực hiện trước khi thỏa thuận được ký kết. Bên cạnh đó, Tehran được phép sản xuất uranium có tỷ lệ làm giàu thấp với khối lượng tối đa 300kg.
Nhận định về hành động của Iran, theo tờ Foreign Policy, việc vượt giới hạn kho uranium chỉ là một động thái mang tính biểu tượng của Iran hơn là một bước đi hướng tới việc sở hữu vũ khí hạt nhân. Mặc dù có ý kiến cho rằng Iran có đủ năng lực để cuối cùng đi đến chế tạo một vũ khí hạt nhân, nhưng theo ông Kelsey Davenport, Giám đốc Chính sách cấm phổ biến hạt nhân tại Hiệp hội Kiểm soát vũ khí (ACA), đây là động thái có tính toán, được đưa ra nhằm giành lại ưu thế trong thương lượng với châu Âu, Nga và Trung Quốc về nới lỏng trừng phạt. Thỏa thuận hạt nhân đặt ra giới hạn làm giàu urani của Iran là 3,67% tinh khiết – được gọi là “uranium làm giàu thấp”, chỉ thích hợp để làm nhiên liệu cho các lò phản ứng hạt nhân sản xuất điện. Khối lượng uranium loại này Iran được phép sản xuất là 300kg. Nhưng vẫn cần một loạt bước đi cần thiết nữa thì Iran mới có thể chế tạo được một quả bom hạt nhân.
Video đang HOT
Duy trì sức ép tối đa
Phản ứng trước hành động của Iran, Ngoại trưởng các nước Anh, Pháp và Đức đồng loạt bày tỏ quan ngại vì kho dự trữ uranium được làm giàu ở cấp độ thấp của nước này đã vượt mức cho phép theo thỏa thuận hạt nhân năm 2015. Ngoại trưởng 3 nước thuộc EU kêu gọi Iran đảo ngược bước đi này và kiềm chế, không đưa thêm các biện pháp làm suy yếu thỏa thuận hạt nhân.
Trong khi đó, hành động của Iran đã khiến Mỹ và đồng minh là Israel đồng loạt lên tiếng cho biết sẽ đáp trả cứng rắn. Thư ký báo chí Nhà Trắng Stephanie Grisham cho biết Mỹ sẽ duy trì sức ép tối đa đối với Iran cho tới khi các nhà lãnh đạo của quốc gia này thay đổi tiến trình hành động. Ngoại trưởng Israel, ông Israel Katz cho biết nước này chuẩn bị sẵn sàng can dự bằng quân sự cho bất kỳ nguy cơ leo thang đối đầu tại vùng Vịnh giữa Mỹ và Iran. Phát biểu tại một cuộc hội thảo về an ninh tại Herzliya, Ngoại trưởng Katz lưu ý cần phải tính đến các tính toán của Iran có thể dẫn đến thay đổi từ “vùng xám” sang “vùng đỏ” – nghĩa là một cuộc xung đột quân sự.
Trước đó, Ngoại trưởng Katz dự báo cuộc chiến kinh tế do Mỹ dẫn đầu với Iran sẽ thành công bất chấp sự e ngại của các cường quốc thế giới khác. Ông Katz cho rằng Iran không có cơ hội trong cuộc chiến này, do đó có khả năng ngăn chặn chiến tranh thông qua gây sức ép mạnh mẽ về kinh tế và các biện pháp trừng phạt toàn diện, đạt được mục đích mà không cần phát động chiến tranh.
THANH HẰNG (tổng hợp)
Theo SGGP
Iran quyết cứng rắn về vấn đề hạt nhân
Giới chức Iran tuyên bố không cho các cường quốc châu Âu thêm thời gian cứu vãn thỏa thuật hạt nhân bằng cách bảo vệ quốc gia Trung Đông khỏi trừng phạt Mỹ nữa.
Iran lần lượt dọa phá bỏ cam kết về trữ lượng uranium lẫn cam kết về mức độ làm giàu uranium - Ảnh: Arab News
Người phát ngôn Tổ chức Năng lượng nguyên tử Iran (AEOI) Behrouz Kamalvandi ngày 19.6 đe dọa Iran sẵn sàng hiện thực hóa lời đe dọa làm giàu uranium ở mức cao hơn nếu phía châu Âu không hành động.
"Thời hạn 2 tháng (60 ngày) do Iran đặt ra với các bên ký kết thỏa thuận còn lại không thể được gia hạn, và giai đoạn thứ hai khởi động đúng như kế hoạch", theo người phát ngôn Kamalvandi.
Không chỉ AEOI mà cả Tổng thống Hassan Rouhani cũng nhấn mạnh: "Nếu yêu cầu không được đáp ứng thì chúng tôi sẽ tiến hành biện pháp mới sau 60 ngày tính từ ngày 8.5. Tuy nhiên nếu họ quay lại tuân thủ cam kết, Iran sẽ bỏ mọi biện pháp thực hiện trong vòng 60 ngày này, hoặc đặt ra thời hạn 60 ngày khác".
Iran vào năm 2015 ký kết Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA) với Mỹ, Nga, Trung Quốc, Anh, Pháp, Đức. Quốc gia Trung Đông chấp nhận từ bỏ tham vọng phát triển vũ khí hạt nhân để quốc tế dỡ bỏ sự trừng phạt tài chính - kinh tế.
Tuy nhiên Tổng thống Donald Trump đưa Mỹ rút khỏi và tái áp đặt trừng phạt. Dù liên tục yêu cầu giữ vững JCPOA nhưng các nước châu Âu lại chưa có hành động thiết thực nào cả.
Ngày 8.5, Tổng thống Rouhani đặt thời hạn 60 ngày để phía châu Âu thực hiện lời hứa bảo vệ ngành dầu khí cùng ngân hàng Iran khỏi trừng phạt Mỹ.
Trước lời đe dọa làm giàu uranium ở mức cao hơn nêu trên, AEOI hai ngày trước vừa thông báo trữ lượng uranium làm giàu mức thấp của nước này sắp vượt qua giới hạn đặt ra trong JCPOA.
JCPOA cho phép Iran trữ 300kg hợp chất uranium hexafluoride (UF6) đã làm giàu mức 3,67% hoặc tương đương trong 15 năm, có thể sản xuất nước nặng (chất điều tiết trong lò phản ứng) nhưng trữ lượng không vượt quá 130 tấn. Lượng dư thừa phải đem ra nước ngoài trữ hoặc bán đi.
Thỏa thuận còn quy định mức độ tinh khiết mà Iran có thể làm giàu UF6 ở 3,67% - thấp hơn mức 20% quốc gia Trung Đông này đạt được trước khi ký JCPOA và thua xa mức dùng làm vũ khí là 90%.
Động thái phá bỏ cam kết có nguy cơ làm căng thẳng Mỹ - Iran leo thang, qua đó khiến tình hình Trung Đông thêm phức tạp.
Cẩm Bình (theo Reuters)
Theo Motthegioi.vn
Chiến tranh cận kề : Iran tung video quay "thành phố tên lửa" dưới lòng đất Iran mới đây đã đăng tải video quay cảnh một căn cứ sản xuất tên lửa dưới lòng đất có khả năng sẵn sàng phóng tên lửa đạn đạo sau khi nhận lệnh. Đoạn video quay căn cứ sản xuất tên lửa của Iran. Đoạn video quay căn cứ nằm sâu dưới lòng đất được xây dựng với những bức tường bê tông...