Núi lửa phun trào 2.000 năm trước biến não người thành thủy tinh

Mới đây, một nhóm nhà nghiên cứu đã phát hiện các tế bào não còn nguyên vẹn của một người đàn ông trẻ tuổi chết cách đây gần 2.000 năm trong vụ phun trào núi lửa Vesuvius.

Hình ảnh kính hiển vi điện tử quét các tế bào não của người đàn ông trẻ đã chết gần 2.000 năm trước. Ảnh: AFP

Theo hãng tin AFP, tế bào não này là của người đàn ông 20 tuổi đã thiệt mạng trong vụ phun trào núi lửa vào năm 79 sau Công nguyên.

Núi lửa Vesuvius phun trào đã phá hủy thị trấn Herculaneum của Italy khi phun ra những chất độc hại, tro bụi, luồng khí nóng và dòng dung nham dày hàng mét sau đó biến tất cả thành đá. Đám tro nóng này lập tức chôn vùi toàn bộ thị trấn, nhanh chóng nung nóng vật chất hữu cơ. Dù các công trình trong thành phố đều bị carbon hóa hoặc thiêu đốt thành tro, nhưng do bị chôn vùi nhanh chóng ở nhiệt độ rất cao nên nhiều vật thể được bảo tồn.

Thi thể của người đàn ông được tìm thấy vào những năm 1960 ở Herculaneum trong tư thế nằm úp mặt trên giường gỗ, bị chôn vùi trong tro bụi núi lửa, hộp sọ nứt và cháy thành than. Chiếc giường đặt trong nhà thờ được cho là của Hoàng đế Augustus. Nhà thờ này được xây dựng vào thời điểm vị hoàng đế qua đời năm 25 tuổi.

Gỗ cháy được tìm thấy cạnh thi thể cho phép các nhà nghiên cứu ước tính rằng địa điểm này đã đạt nhiệt độ khoảng hơn 500 độ C, đủ nóng để thiêu đốt chất béo trong cơ thể và làm bốc hơi các mô mềm.

Một chiếc giường tại địa điểm khảo cổ học Herculaneum, nơi các nhà khoa học tìm thấy tế bào não của một người đàn ông trẻ tuổi đã chết cách đây gần 2.000 năm. Ảnh: AFP

Theo kết quả nghiên cứu được đăng trên Tạp chí Y học New England do nhà nhân chủng học Pier Paolo Petrone tại Đại học Naples Federico II nghiên cứu, sức nóng của vụ phun trào đã biến não của người đàn ông trẻ thành thủy tinh đen. Nhiệt độ cực cao của núi lửa đã hóa lỏng não của nạn nhân, sau khi nhanh chóng nguội đi, nó đã biến thành thủy tinh thông qua một quá trình gọi là thủy tinh hóa.

Khi nhóm nghiên cứu kiểm tra bộ não đã được thủy tinh hóa bằng kính hiển vi điện tử, họ phát hiện rằng các tế bào não còn nguyên vẹn. Nhà nhân chủng học Petrone cho biết quá trình thủy tinh hóa đã “đóng băng” hệ thống thần kinh trung ương của con người và bảo tồn nó.

“Việc phát hiện ra mô não trong hài cốt người cổ đại là một sự kiện khác thường. Nhưng việc bảo tồn toàn bộ cấu trúc tế bào thần kinh của hệ thần kinh trung ương 2.000 năm trước đây trong trường hợp này là điều chưa từng thấy”, ông nói.

Địa điểm khảo cổ dưới đáy núi lửa Vesuvius.Ảnh: AFP

Các nhà khảo cổ học, nhà sinh vật học, nhà khoa học pháp y, nhà di truyền học thần kinh và nhà toán học tại Naples, Milan và Rome cũng đã tìm thấy các tế bào thần kinh còn nguyên vẹn trong tủy sống, và chúng cũng đã được thủy tinh hóa.

Các nhà khoa học đang lên kế hoạch tiếp tục nghiên cứu những gì còn lại để tìm hiểu thêm về quá trình thủy tinh hóa. Theo ông Petrone, thông tin này có thể là minh chứng rất quan trọng trong trường hợp núi lửa Vesuvius có thể xảy ra vụ phun trào trong tương lai. Đây là ngọn núi lửa nguy hiểm nhất thế giới, nơi có hơn 3 triệu cư dân Naples sinh sống và môi trường xung quanh.