NSƯT Tú Sương: 20 năm sống với nỗi đau thể xác, cách xa chồng nửa vòng trái đất
Về đời sống tình cảm, sau nhiều sóng gió, NSƯT Tú Sương đã có một bến đỗ bình yên với ông xã là Việt kiều Mỹ. Dù sống xa nhau nhưng trái tim của họ luôn thuộc về nhau.
Khoảng 20 năm trước, trong một cảnh vũ đạo mạnh mẽ, NSƯT Tú Sương thấy khớp gối của mình bị đau nhói nhưng chị vẫn gắng sức hoàn thành vai diễn.
Một lần khác, cũng trong một cảnh diễn vũ đạo tuồng cổ, vết đau cũ tái phát khiến Tú Sương ngã quỵ nhưng chị nhanh chóng đứng lên tiếp tục diễn. Chị đã không thể lướt qua cơn đau nên ngất xỉu ngay trên sân khấu khiến anh em nghệ sĩ phải khiêng vào hậu trường.
Bác sĩ kết luận cái chân của chị bị giãn tĩnh mạnh, viêm cơ buộc phải nghỉ ngơi tĩnh dưỡng, tránh vận động mạnh. Ấy vậy mà chị bỏ qua lời khuyên chuyên môn, vẫn diễn, chấp nhận sống chung với nỗi đau thể xác, để được cháy hết mình trên sân khấu trong suốt nhiều năm qua.
Nghệ sĩ Tú Sương thời trẻ (ảnh: cố nhiếp ảnh gia Minh Hoàng)
Áp lực là hậu duệ một đại gia tộc cải lương
NSƯT Tú Sương là con gái của đôi nghệ sĩ tài năng Trường Sơn – Thanh Loan, cháu gọi NSND Thanh Tòng là cậu, cháu 5 đời của nghệ nhân hát bội Vĩnh Xuân, cháu cố tài danh bầu Thắng, cháu ngoại của bậc thầy Minh Tơ – Bảy Sự, cháu nội nghệ nhân đánh trống Bảy Đực.
Sinh ra trong một gia tộc hát bội và cải lương nổi tiếng nhiều đời nên máu nghệ thuật đã ngấm vào huyết quản chị từ nhỏ. Lớn lên một chút, NSƯT Tú Sương tham gia nhóm Đồng ấu Bạch Long do nghệ sĩ Bạch Long đảm trách.
Vì đoàn nghệ thuật này đi theo phong cách tuồng cổ nên ngay từ những ngày đầu Tú Sương chú trọng việc thi triển vũ đạo. Do thực hiện quá nhiều động tác khó, lấy chân và đầu gối làm trụ, nên lâu dần bộ phận này bị tổn thương.
Ngay từ tuổi mười tám đôi mươi, trong nhiều suất diễn chị cảm nhận cơn đau, nhưng vì ý thức làm tròn vai một cách hoàn thiện nhất, Tú Sương vẫn lướt qua.
Chị tâm sự: ” Được sinh ra trong một gia tộc cải lương lớn, với tôi vừa là một ân phước vừa là áp lực lớn. Chúng tôi luôn nhận lấy sự nhận xét nghiêm khắc từ các thành viên gia đình ở mỗi vai diễn. Chúng tôi phải hát thật tốt để không bị khán giả chê làm ảnh hưởng đến danh tiếng của gia đình. Và vì thế, chúng tôi bắt buộc phải nỗ lực và hy sinh vì vai diễn “.
Áp lực đó là làm đòn bẩy để Tú Sương trở thành một cô đào được khán giả yêu thích. Chị hợp cùng NSƯT Vũ Luân trở thành một đôi đào kép nổi danh trong lĩnh vực cải lương tuồng cổ hương xa. Và khi trở thành ngôi sao, một cái tên đảm bảo doanh thu phòng vé, trách nhiệm trên vai của Tú Sương càng nặng nề hơn.
Tú Sương bị thương khi diễn tuồng cổ “Đoàn Hồng Ngọc phá trận Thuần Dương” tại Nhà hát Trần Hữu Trang. Trong một màn vũ đạo, chị bị sự cố khiến mũi đao đạo cụ chạm vào chân mày. Vết thương trúng vào phần mềm nên máu chảy nhiều trên gương mặt của nữ nghệ sĩ.
Tú Sương và Võ Minh Lâm trong vở kịch cải lương “Nàng Xê-đa”
Điều đó đã khiến chị phải chấp nhận sống với nỗi đau thể xác tầm 20 năm kéo dài đến hiện tại. Chị kể: ” Khoảng 20 năm trước, trong một cảnh diễn với anh Vũ Luân, tôi thực hiện động tác khuỵa gối và đứng lên, tôi cảm thấy đau nhói. Nhưng lớp diễn đang hay, khán giả đang tập trung xem, tôi nén đau diễn đến hết tuồng.
Sau đó cái chân bắt đầu đau, nhưng vì lịch diễn quá nhiều nên tôi không đi khám. Lần khác đang diễn tại sân khấu ở Vũng Tàu, tôi cũng thực hiện một màn vũ đạo mạnh, cơn đau ngay chỗ cũ bùng lên, tôi khuỵa xuống sàn. Tôi nhanh chóng đứng lên để tiếp tục thì cơn đau thứ hai ập đến làm tôi ngất xỉu. Anh em nghệ sĩ phải khép màn, cáo lỗi khán giả, khiêng tôi vào hậu trường .
Về Sài Gòn tôi đi khám mới biết bị giãn tĩnh mạch, viêm cơ. Bác sĩ khuyên tôi không được vận động, tĩnh dưỡng bởi nếu không tình trạng sẽ nghiêm trọng hơn. Nhưng vì nhiều lý do, tôi bỏ qua lời khuyên bác sĩ. Đi bó thuốc bớt đau liền diễn tiếp, hoặc là đến nơi hát mà cái chân quá đau thì xin phép được đứng một chỗ hay ngồi hát chứ không thể bỏ “.
Làm trụ cột gia đình, nuôi hai con và cha mẹ
Sở dĩ NSƯT Tú Sương không tĩnh dưỡng, bảo toàn sức khỏe, ngoài áp lực giữ danh tiếng cho dòng họ, vào thời điểm ấy chị phải nuôi hai con nhỏ và phụ giúp cha mẹ.
Chị là trụ cột gia đình trong khi nguồn thu nhập chính không có gì ngoài đi hát. Kế đến, nhiều năm qua, cải lương gặp nhiều khó khăn nên đời sống anh em nghệ sĩ khá bấp bênh. Thông thường khán giả chỉ mua vé đến rạp nếu có đào và kép chính mà họ yêu thích. Vì vậy, nếu chị không hát sẽ ảnh hưởng đến đời sống của rất nhiều người.
Tú Sương và Võ Minh Lâm vừa vinh dự nhận giải Mai Vàng năm 2020.
Có quá nhiều lý do buộc chị phải hy sinh. Đến giờ ở độ tuổi ngoài 40, thể lực không còn sung mãn như trước, sự mệt mỏi đã xuất hiện với tần suất lớn nhưng Tú Sương vẫn không hối hận với quyết định của mình.
Vào ngày 30/1 tới đây, tại nhà hát Bến Thành, sẽ tái diễn vở cải lương Nàng Xê – Đa do NSƯT Hoa Hạ dàn dựng. NSƯT Tú Sương đóng vai nữ quỷ, một vai có tính cách lạ so với sở trường của chị. Trong vai diễn này, chị cùng lúc biến hóa vào 3 tính cách đào thương, đào lẳng và đào độc. Không chỉ vậy, chị phải thực hiện nhiều động tác hình thể và vũ đạo rất khó.
NSƯT Tú Sương cho biết: ” Chúng tôi phải tập ròng rã suốt 2 tháng. Trong thời gian đó, cái chân tôi bị đau nhiều phải bó thuốc và băng cứng mới tập được.
Nhiều hôm về nhà, người mệt lả, chân rất đau nhưng nghĩ đến vai diễn hay, nghĩ đến lúc anh em nghệ sĩ được phục vụ khán giả, mọi đau đớn đều tan biến. Bởi vì có dịp diễn ở một vở tuồng được đầu tư chỉnh chu như thế này, giờ đây không có nhiều “.
Việc NSƯT Tú Sương chấp nhận đóng vai phụ nữ quỷ cũng là một sự hy sinh của chị. Với vị thế của mình, Tú Sương hoàn toàn có thể đòi được đóng đào chính là Nàng Xê – Đa nhưng chị đã rất hài lòng, vui vẻ chấp nhận đóng vai phụ.
Chị chia sẻ: ” Ngay từ nhỏ, chúng tôi đã được dạy rằng, không có vai diễn nhỏ hay lớn mà chỉ có vai diễn hay hoặc dở mà thôi. Trong bối cảnh sân khấu cải lương hiện tại, có nhiều nghệ sĩ trẻ cần cơ hội tỏa sáng. Tôi thấy rằng việc chia sẻ cơ hội cũng là trách nhiệm của người nghệ sĩ “.
Đau đáu với vận mệnh cải lương
Hơn 20 năm đứng trên sân khấu cải lương, Tú Sương đã đạt được nhiều vinh quang như Huy chương vàng giải Trần Hữu Trang, được phong danh hiệu NSƯT năm 2015. Quan trọng hơn, chị được một lượng khán giả hâm mộ đông đảo từ trong đến ngoài nước.
Về đời sống tình cảm, sau nhiều sóng gió, chị đã có một bến đỗ bình yên với ông xã là Việt kiều Mỹ. Dù sống xa nhau nhưng trái tim của họ luôn thuộc về nhau. Vinh quang và tình yêu xem ra với NSƯT Tú Sương đã viên mãn nhưng trong chị vẫn canh cánh với mong mỏi một ngày cải lương sẽ hồi sinh.
Tâm tư đó thúc đẩy Tú Sương sẵn sàng hành động bằng tất cả khả năng của mình. Một mặt chị kêu gọi nhà nước quan tâm đầu tư hơn cho cải lương, mặt khác chị tích cực tham gia trình diễn ở các đoàn cải lương tư nhân, hay còn được gọi là đoàn xã hội hóa.
Bởi chị suy nghĩ đơn giản rằng, sân khấu phải sáng đèn thường xuyên thì khán giả mới không quên sân khấu; nghệ sĩ được hát thường xuyên mới rèn luyện kỹ năng ca diễn.
Việc hoạt động nhiều giúp Tú Sương học hỏi được nhiều kinh nghiệm từ những nghệ sĩ tiền bối, và đồng thời chị cũng chia sẻ những kinh nghiệm của mình cho thế hệ nghệ sĩ đàn em. Trong đó, có cả việc truyền nghề cho hai con gái của chị.
Giống như mẹ ngày xưa, các con của Tú Sương đã thể hiện được năng khiếu ca diễn. Vậy nên dù cải lương rất khó khăn, cơ hội cho thế hệ trẻ không nhiều nhưng nhiều khả năng dòng tộc bầu Thắng – Minh Tơ sẽ xuất hiện thêm ngôi sao của thế hệ thứ 6.
NSƯT Tú Sương hạnh phúc sau những vấp ngã cuộc đời
Tú Sương đi hát từ năm 4 tuổi, hơn 30 năm làm nghề nhưng luôn kín tiếng. Sau những cuộc tình tan vỡ, chị bảo giờ đây mình tìm được hạnh phúc muộn nhưng trọn vẹn.
Clip nghệ sĩ Tú Sương chia sẻ
Sức khỏe sa sút sau nhiều năm làm nghề
NSƯT Tú Sương sinh ra và lớn lên trong gia đình có 6 đời yêu cải lương, trong đó có các nghệ sĩ gạo cội Bầu Thắng, Minh Tơ, Thanh Tòng. Từ nhỏ, chị làm quen với sàn diễn, đến năm 4 tuổi đã gắn bó với đoàn Đồng ấu của nghệ sĩ Bạch Long. Đam mê cải lương cùng năng khiếu diễn xuất thừa hưởng từ gia đình, Tú Sương trở thành gương mặt chủ chốt ở các đoàn hát lớn nhỏ trong thành phố.
Thừa nhận may mắn khi sinh ra trong gia đình có dòng dõi truyền thống, song nữ nghệ sĩ cũng xem đây là áp lực bởi việc gánh vác danh tiếng lẫy lừng từ thời ông bà, bố mẹ. " Nghệ thuật không chỉ nằm ở trong máu, nó còn là hơi thở, cuộc sống của tôi. Khi bước lên sân khấu, chúng tôi không chỉ diễn cho mình mà còn vì gia đình. Từ thời ông bà chúng tôi đã trân trọng từng giây phút đứng trên sân khấu như thể đó là lần cuối cùng", Tú Sương kể.
NSƯT Tú Sương từng được một soạn giả gọi là "Viên ngọc bích của sân khấu" vì tài năng và những cống hiến nhiều năm cho nghệ thuật.
Tú Sương có thâm niên hơn 30 năm đứng trên sân khấu. Vào nghề từ khi cải lương còn đang ở đỉnh cao đến khi bộ môn này chững lại và tuột dốc, nữ nghệ sĩ bảo mình chưa bao giờ hối hận vì con đường đã chọn. Không ít lần được vài người bạn khuyên chuyển sang lĩnh vực khác để kiếm tiền, song chị thẳng thắn khước từ. Với Tú Sương, sân khấu cải lương là thánh đường, còn hàng trăm vai diễn của chị đều là tài sản vô giá không bao giờ được phép đánh đổi.
Cũng chính suy nghĩ sống vì nghề, Tú Sương trong những năm gần đây nhận trọng trách hỗ trợ các bạn trẻ để gầy dựng các chương trình. Mỗi vở diễn trung bình mất 1-2 tháng tập luyện, chi phí đi lại, ăn uống khá tốn kém. Mặt khác, mỗi phục trang diễn tuồng cổ bộ rẻ nhất cũng đã 5 triệu đồng cũng đều do các nghệ sĩ tự bỏ tiền túi. Điều đáng buồn là khi sân khấu mở suất công diễn, số lượng vé bán ra và doanh thu lại chẳng bao nhiêu.
"Đôi khi anh, chị em chúng tôi chạnh lòng khi mức độ đầu tư quá lớn nhưng cát-xê nhận bèo bọt. Dẫu vậy, tôi nghĩ mình còn may mắn hơn rất nhiều người đồng nghiệp. Họ tài năng, máu lửa và nhiệt huyết nhưng rất tiếc không đủ duyên để sống với nghề nên cuộc sống chật vật", nữ nghệ sĩ trầm ngâm khi nói về nghề.
Cải lương mang đến danh tiếng, cuôc sống ổn định cho Tú Sương song cũng khiến chị đánh đổi nhiều về sức khỏe, thể chất. Do đặc thù ngành diễn về Hồ Quảng, các nghệ sĩ như chị thường phải vận động nhiều trên sân khấu. Những giờ tập luyện miệt mài với đủ các thế vận dụng võ thuật, đi xuyến, chạy gối, múa kiếm... khiến người thường xuyên bị chấn thương, đau nhức khớp.
Đỉnh điểm trong một chương trình ở Vũng Tàu, nữ nghệ sĩ đã quỵ ngã ngay trên sân khấu và phải nhập viện cấp cứu sau đó. Giờ đây dù chỉ ngoài 40, Tú Sương được bác sĩ chẩn đoán bị suy giãn tĩnh mạch và thoái hóa khớp - căn bệnh chỉ thường xuất hiện ở người già.
Tú Sương bảo một số khán giả hiểu rõ bệnh tình của chị nên luôn cảm thông. Họ thậm chí nóng ruột khi chứng kiến những màn lăn lộn của chị trên sân khấu, sợ lỡ xảy ra bất trắc: "Bác sĩ khuyên tôi hạn chế tập luyện, nếu không sau này bị thoái khớp là bỏ cả đôi chân. Đôi khi, tôi cũng nhắc nhở bản thân nên hạn chế khi trình diễn nhưng lên sân khấu cảm thấy "sung" là lại diễn hết mình. Nhưng may mắn mọi thứ suôn sẻ, chắc do tôi được tổ nghề nâng đỡ".
Hỏi Tú Sương: Nhiều năm theo nghề phần thưởng lớn nhất của chị là gì? Nữ nghệ sĩ bảo so với nhiều người chị không giàu, cũng chẳng nổi đình đám. Song điều khiến chị tâm đắc nhất là đã làm tròn trách nhiệm với bản thân, tổ nghiệp. Tú Sương cũng tự nhận rằng cuộc đời và sự nghiệp của mình đều có điểm chung, trước khi tỏa sáng, chị phải trải qua nhiều lận đận.
Nhiều năm lăn lộn, nữ nghệ sĩ hiểu rõ sự bếp bênh của nghề. Vậy là cũng như nhiều người khác, chị bán hàng online để kiếm thêm. Những ngày nghỉ diễn, chị cùng con gái đèo nhau đi ra chợ đầu mối nhập hàng. Tú Sương bán đa dạng mặt hàng, từ quần áo, thực phẩm, hàng đặc sản, đến bánh kẹo... Chị kể những lần đi lấy hàng xa tốn chi phí xăng xe, khi về bán lại chẳng lời đồng nào nhưng mấy mẹ con vẫn vui vì có công việc để làm thêm.
Dẫu công việc buôn bán nhỏ chỉ mang tính bổ trợ song lại là niềm vui giúp Tú Sương gần gũi khán giả. Trong mùa dịch vừa qua, nữ nghệ sĩ cũng nhờ nguồn thu nhập từ việc buôn bán mà đã hỗ trợ được nhiều trong chi phí sinh hoạt gia đình.
Hạnh phúc bên chồng Việt Kiều sau những đổ vỡ
Tú Sương kết hôn và sinh con khá trẻ - khi chỉ mới 23 tuổi. Tuổi trẻ bồng bột, cộng thêm cái tôi riêng mỗi người, kết quả cuộc hôn nhân sớm đi đến đổ vỡ. Trong nhiều năm, nữ nghệ sĩ làm mẹ đơn thân gánh vác trách nhiệm nuôi các con.
Tú Sương thừa nhận chặng đường đi tìm hạnh phúc của chị gian nan, nhiều đau khổ. Sau những đổ vỡ, chị hiện hạnh phúc bên người chồng Việt kiều.
Nữ nghệ sĩ cũng tự nhận mình là người không trọn vẹn trong chuyện tình cảm. Các mối tình đi qua trong đời chị đều có chung kết thúc buồn. Nỗi đa sầu đa cảm của một người phụ nữ sau những chuyện hợp - tan khiến chị rơi vào trạng thái trầm cảm.
Có lần, Tú Sương đau khổ đến mức nghĩ đến chuyện tự vẫn cho xong. Thế nhưng vì lo nghĩ trách nhiệm của mình với gia đình, con cái, chị tự xốc mình dậy và vượt qua nỗi buồn.
"Nếu không có nghề diễn, không có những đam mê với vai diễn và tình cảm của khán giả, có lẽ tôi đã không đủ sức vượt qua những biến cố trong cuộc đời. Mỗi khi bước ra sân khấu, tôi được trút bỏ những gì thuộc về mình để sống cùng nhân vật. Những sự cô đơn, đau khổ của chính mình tôi mang vào những vai diễn như một sự đồng cảm...", chị kể.
Niềm an ủi cho Tú Sương khi giờ đây cuộc sống chị có sự sẻ chia từ người chồng Việt kiều. Cả 2 vốn bén duyên từ thuở niên thiếu những vì những trắc trở đời sống không thể đến được với nhau.
Sau 20 năm, cặp đôi gặp lại một cách tình cờ. Khi nhận ra bản thân vẫn còn tình cảm với đối phương, Tú Sương và chồng quyết định chọn đến với nhau một lần nữa. Khoảng thời gian xa nhau ngần ấy năm đủ khiến cả 2 có sự khác biệt nhiều về quan điểm sống. Tuy nhiên, nữ nghệ sĩ và chồng quyết tâm vun đắp để giữ cho cuộc hôn nhân này yên ổn.
Do khoảng cách địa lý người ở Mỹ, người ở Việt Nam, Tú Sương và chồng mỗi năm gặp nhau chỉ 2-3 lần. Mỗi dịp lễ Tết, cả 2 sắp xếp công việc di chuyển qua lại để gặp nhau. Nữ nghệ sĩ dự tính cả 2 trong tương lai gần sẽ sớm "về chung một nhà" để thuận tiện chăm sóc, giúp đỡ nhau.
Với người chồng cũ của mình, Tú Sương vẫn giữ quan hệ bạn bè, sẵn sàng hỗ trợ nhau trong cuộc sống. Dù giờ đây mỗi người đã có cuộc sống riêng, cả 2 luôn muốn giữ hình ảnh đẹp của cha mẹ trong suy nghĩ của những người con.
2 người con gái của Tú Sương - bé Tú Quyên và Hồng Quyên hiện đều đã bước vào tuổi thiếu nữ. Nhà có 3 người phụ nữ, nữ nghệ sĩ vừa làm mẹ, vừa làm chị, làm bạn để cùng con tâm sự và san sẻ mọi điều lớn nhỏ. Một điều may mắn, cả 2 cô con gái đều hiếu thảo, trưởng thành, phụ mẹ gánh vác gia đình.
Tú Sương chia sẻ 2 người con của chị sớm bộc lộ năng khiếu nghệ thuật từ nhỏ. Tuy nhiên, chị đặt mục tiêu các bé phải có tấm bằng đại học trong tay trước khi có suy nghĩ dấn thân vào nghề. "Vì điều kiện khó khăn, chị em tôi lúc nhỏ đã không được học hành đến nơi đến chốn nên chịu nhiều thiệt thòi, thậm chí có khi bị coi thường. Tôi không muốn các con đi qua đoan đương buôn của mẹ. Hơn nữa, trong sự phát triển của xã hội hiện nay, làm bất cứ một công việc nào, ở bất kỳ lĩnh vực gì cũng đòi hỏi phải có tri thức", nghệ sĩ cải lương bày tỏ.
Cuộc đời, sự nghiệp Tú Sương đều lận đến khi khi bước sang tuổi 40 mới tìm được sự bình yên. Dẫu vậy, chị không xem đó là nỗi buồn bởi quan niệm ai cũng có số phận riêng: "Tôi phải nói lời cảm ơn những sóng gió trong cuộc đời mà bản thân trở nên vững vàng, bảo bọc được chính mình và tổ ấm nhỏ trước những gian truân cuộc sống".
Ảnh, clip: Minh Tuyền
Bốn gia đình nghệ thuật nổi tiếng miền Nam Gia đình NSƯT Thành Lộc, Hữu Châu hay Lý Hùng, Quế Trân có nhiều thành viên theo đuổi nghệ thuật nổi tiếng của miền Nam. NSƯT Thành Lộc sinh ra trong gia đình giàu truyền thống nghệ thuật bậc nhất TP.HCM với cha là NSND Thành Tôn và mẹ - nghệ sĩ Huỳnh Mai. Trong đó, từ đời ông cố, ông nội, cha...