NSND Thúy Mùi: Người truyền lửa làng Chèo, vẫn miệt mài với nghệ thuật ở tuổ.i 61

NSND Thúy Mùi là người con của Ninh Bình – cái nôi của bộ môn nghệ thuật Chèo. Bà được xem là một trong những ‘cây đa cây đề’ làng chèo. Ở tuổ.i 61, bà vẫn còn tâm huyết và dẫn dắt người trẻ để nghệ thuật truyền thống không mai một.

NSND Thúy Mùi sinh năm 1963 tại Ninh Bình – nơi được mệnh danh là “vùng đất của chèo”. Từ nhỏ, bà đã được tiếp xúc với những làn điệu chèo da diết. Sở hữu giọng hát ngọt ngào cùng năng khiếu biểu diễn hiếm có, NSND Thúy Mùi nhanh chóng khẳng định vị trí trên sân khấu chèo. Sau khi tốt nghiệp Nhà hát Chèo Ninh Bình, bà gia nhập Nhà hát Chèo Hà Nội và gặt hái nhiều thành công.

NSND Thúy Mùi ghi dấu ấn trong lòng khán giả với những vai diễn đa dạng: từ vai đào thương như Ỷ Lan trong “Lý Thường Kiệt”, nàng Mai trong “Người Thiên Đô”, đến vai hài với mẹ Đốp trong “Quan âm Thị Kính” và vai bà mẹ trong vở “Bà già ra thành phố”. Năm 2008, NSND Trịnh Thúy Mùi được bổ nhiệm làm Giám đốc Nhà hát Chèo Hà Nội.

Trong 10 năm dưới sự dẫn dắt của bà, Nhà hát Chèo Hà Nội đã đạt được những thành tựu to lớn, trở thành đơn vị hàng đầu cả nước về hoạt động biểu diễn, doanh thu và đẳng cấp nghệ thuật. Nhà hát đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất tháng 9/2012.

Táo bạo với nghề và sáng tạo, đó là điều mà đồng nghiệp luôn trân trọng ở nghệ sĩ Thúy Mùi. Một trong những ý tưởng mà chị đã thực hiện rất thành công đó là kết hợp giữa chèo, hát chầu văn, hát xẩm, múa rối nước để cho ra chương trình Long thành diễn xướng phục vụ khách du lịch. Mới đây, Nhà hát Chèo Hà Nội mạnh dạn làm mới chương trình Sân khấu học đường. Vẫn là giới thiệu chèo với học sinh, nhưng tùy theo lứa tuổ.i chị đã cho lồng những câu chuyện cổ tích, truyền thuyết vào trong các làn điệu chèo… “Lứa khán giả yêu chèo ngày xưa nay cũng đã 70 – 80 tuổ.i. Muốn chèo sống dài lâu phải xây dựng thế hệ khán giả mới, gắn bó với chèo. Phải cho các em xem chèo từ nhỏ thì mới hy vọng các em yêu chèo”, NSND Thúy Mùi bày tỏ.

Giữa thời buổi nghệ thuật truyền thống bị mất giá, dưới bàn tay lèo lái của nghệ sĩ Thúy Mùi, Nhà hát Chèo Hà Nội vẫn “sống khỏe”. Ngoài 2 rạp là Đại Nam trên phố Huế và rạp trên đường Nguyễn Đình Chiểu thường xuyên sáng đèn, chị còn đưa các nghệ sĩ của nhà hát đi lưu diễn nhiều tỉnh, thành trong cả nước. Không chỉ những thành phố lớn, đoàn còn đi diễn cả những trại giam ở miền núi Tây Bắc, tới mũi Cà Mau. Chị cho biết ý tưởng đem chèo giới thiệu với khán giả Nha Trang cũng nằm trong dự định của chị.

Năm 2018 – 2020, NSND Thúy Mùi đảm nhận vai trò Giám đốc Trung tâm Bảo tồn và Phát triển nghệ thuật truyền thống sân khấu Việt Nam. Bên cạnh đó, bà cũng là đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa XII. Với những cống hiến cho nghệ thuật, NSND Thúy Mùi đã được trao tặng nhiều danh hiệu cao quý như: Huân chương Lao động hạng Ba, Nghệ sĩ Ưu tú, Nghệ sĩ Nhân dân, Công dân Thủ đô ưu tú cùng hàng loạt các giải, tôn vinh khác.

Hiện tại ở tuổ.i ngoài 60, NSND Thúy Mùi vẫn dành thời gian quan tâm sát sao tới nghệ thuật. Bà đang là Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam khóa 9 nhiệm kỳ 2019 – 2024. Trên trang cá nhân, nữ nghệ sĩ thường xuyên cập nhật hình ảnh những chương trình biểu diễn lớn của Hà Nội và các tỉnh thành trong cả nước cùng lời chia sẻ quan điểm riêng của mình. Ngoài công việc, NSND Thúy Mùi dành thời gian tận hưởng cuộc sống vui tươi bên gia đình, khám phá danh lam thắng cảnh trong và ngoài nước.

Ở độ tuổ.i 61, NSND Thúy Mùi vẫn dành phần lớn thời gian của bản thân cho nghệ thuật. Bên cạnh công việc tại cơ quan, bà thường xuyên cập nhật hình ảnh của các buổi biểu diễn, những chương trình nghệ thuật lên trang cá nhân để chia sẻ tới đông đảo bạn bè và người thân. Có thể thấy, NSND Thúy Mùi luôn tâm huyết với công việc quản lý và nỗ lực lưu giữ nét đẹp nghệ thuật của dân tộc.

Mới đây, Đoàn Chèo Hải Phòng lại tiếp tục cho ra mắt vở chèo “Xuân Hương nữ sĩ” do NSND Trịnh Thúy Mùi – Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam dàn dựng. Trong lịch sử văn học Việt Nam, Hồ Xuân Hương là một nữ sĩ cực kỳ đặc biệt. Bà không chỉ để lại cho cuộc đời một di sản thơ Nôm đồ sộ và độc đáo mà còn cất tiếng nói cho nữ quyền, cho sự bình đẳng của người phụ nữ dưới thời phong kiến.

Thơ của bà không chỉ bảo vệ phụ nữ, chống lại những ngăn cản sự tiến bộ của con người mà còn ca ngợi ứng xử tốt đẹp, văn minh. Vì lẽ đó, ngày 23/11/2021, Đại hội đồng UNESCO đã chính thức vinh danh bà là “danh nhân văn hóa tầm nhìn nhân loại”.

Trên sân khấu, Hồ Xuân Hương từng được nhiều nhà hát dựng vở. Tuy nhiên, tiêu biểu hơn cả là vở chèo Hồ Xuân Hương được Nhà hát Chèo Việt Nam dựng năm 1987, do NSND Bùi Đắc Sừ đạo diễn, Thùy Linh – Bùi Đức Hạnh viết kịch bản. Sau 37 năm, Đoàn Chèo Hải Phòng tiếp tục cho ra mắt vở chèo Xuân Hương nữ sĩ do NSND Trịnh Thúy Mùi – Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam dàn dựng, tác giả Nguyễn Đức Minh viết kịch bản, NSND Đạt Tăng thiết kế mỹ thuật, NSND Minh Thu chuyển làn điệu chèo.

Dù công việc bận rộn nhưng NSND Thúy Mùi vẫn dành nhiều thời gian cho bản thân và gia đình. Bà có sở thích đi du lịch và khám phá những vùng đất mới. Nữ nghệ sĩ cũng rất cởi mở trong việc chia sẻ những khoảnh khắc thường nhật của bản thân, những chuyến vi vu nhiều kỷ niệm cùng với đồng nghiệp và gia đình.