Novak Djokovic: Định hình sự nghiệp từ trong… bom đạn

Vụ đánh bom Nato năm 1999 ở Belgrade đã định hình sự nghiệp Djokovic như thế nào? Dưới đây là bài viết của hai ký giả Jonathan Jurejko và Slobodan Maricic trên BBC.

Nhìn lên từ đường phố, có một tòa nhà góc cạnh bằng bê tông trông không khác gì nhiều tòa tháp Brutalist rải rác quanh Belgrade. Khi bạn đi vào bên trong, một cánh cổng kiểu nhà tù với các thanh kim loại thẳng đứng bảo vệ cửa trước màu trắng của căn hộ đầu tiên bên trái. Đó là nhà của ông nội của Novak Djokovic – Vladimir Djokovic.

11 tuần chìm trong bom đạn

Tại đây, tay vợt số 1 thế giới đã trú ẩn khi còn nhỏ giữa thời kì chiến tranh đang tàn phá thủ đô của Serbia khi mà quân NATO đã ném bom từ tháng 3 đến tháng 6 năm 1999. Khi tiếng còi báo động không kích dồn dập vang lên, các gia đình với nhiều thế hệ cùng hàng xóm và bạn bè từ các khối gần đó đều bước xuống cầu thang, qua một số cửa thép và xuống tầng hầm. Đó là một thời gian quan trọng trong cuộc đời Djokovic, người giờ đã là chủ nhân của 16 danh hiệu Grand Slam sau khi giành chức vô địch Wimbledon lần thứ 5 hôm Chủ nhật vừa rồi trước Roger Federer.

Khi Djokovic kỷ niệm sinh nhật lần thứ 12 của mình vào tháng 5 năm 1999, một cuộc khủng hoảng kéo dài hàng thập kỷ đã làm tan nát các vùng Balkan và Belgrade chính là tâm điểm. Hai mươi năm sau, người ta vẫn còn cãi nhau căng thẳng về cách NATO ném bom Serbia trong 11 tuần trong nỗ lực đẩy lực lượng Serbia ra khỏi Kosovo, cáo buộc họ tàn bạo chống lại người dân tộc Albani. “Khi chuông báo động phát lên và các máy bay bắt đầu kêu, bạn không bao giờ biết bom sẽ rơi vào đâu”, Djordjo Milenic, một người bạn của ông nội Djokovic sống ở khu nhà kế bên cho biết.

“Họ ném bom bất cứ thứ gì họ muốn. ‘Thiệt hại tài sản thế chấp’, họ nói. Họ ném bom cầu, bệnh viện, phụ nữ mang thai đã chết. Mọi chuyện thật khó khăn, thật khó khăn”, giọng ông Djordjo lạc đi.

Khu chung cư nơi Djokovic trưởng thành từ thủa ấu thơ

Chúng tôi đang ở Banjica, một khu dân cư cách trung tâm thành phố Belgrade khoảng 7km về phía Nam. Người dân địa phương mô tả nó là “một vùng ngoại ô trung bình”, được các gia đình thuộc tầng lớp lao động từ một dân tộc Serbia sống trong các căn hộ cao tầng giá rẻ vừa phải. Ông nội của Djokovic, Vlada, như những người thân cận với ông thường gọi sống trong một căn hộ hai phòng ngủ ở đây cho đến khi qua đời vào năm 2012. Bây giờ nó không có người ở, thuộc sở hữu bởi một trong những người dì của Djokovic. Tuy nhiên, về bản chất nó sẽ luôn được liên kết với câu chuyện về cách Djokovic vươn lên từ những khởi đầu khiêm tốn để trở thành một trong những tay vợt vĩ đại nhất lịch sử.

Bom đạn giúp Djokovic cứng rắn hơn

Djokovic đã ở đây với ông nội mình – lúc này đã góa vợ vì cha mẹ anh, ông Srdjan và bà Dijana đã dành phần lớn thời gian của họ đi làm việc xa Belgrade để có thể nuôi ba đứa con trai của mình: Novak và hai em trai Marko, Djordje. Họ dành phần lớn thời gian trong năm ở Kopaonik, một khu nghỉ mát trên núi gần Kosovo, cách Belgrade hơn bốn giờ lái xe. Ban ngày họ dạy trượt tuyết, ban đêm họ bán pizza trong nhà hàng. Srdjan và Dijana làm việc không mệt mỏi để kiếm đủ tiền để nuôi lớn sự nghiệp quần vợt đang phát triển của Novak. Không muốn làm gián đoạn việc học hành của con cái, các cậu bé nhà Djokovic ở lại với ông nội.

“Tầng hầm thực tế là nơi chúng tôi ở. Mọi người đều có thể tới, không có giới hạn nào cả”, Novak phát biểu trong một bộ phim tài liệu truyền hình Mỹ do CBS thực hiện năm 2011.

“Chúng tôi thức dậy mỗi đêm vào lúc 2 giờ sáng hoặc 3 giờ sáng trong hai tháng rưỡi vì các vụ đánh bom”, anh nói về 78 ngày ám ảnh năm 1999. “Theo một cách nào đó những trải nghiệm này khiến tôi trở thành một nhà vô địch, nó khiến chúng tôi cứng rắn hơn, khiến chúng tôi khao khát thành công hơn”. Nhiều người xung quanh Banjica biết gia đình Djokovic. Một số chia sẻ tầng hầm nơi họ trú ẩn. Ngay từ nhỏ, Djokovic đã bận theo đuổi giấc mơ trở thành số 1 thế giới.

Djokovic thường tập luyện tại Câu lạc bộ Quần vợt Partizan. Anh đã có những bước đi đầu tiên trên con đường quần vợt ở vùng núi Kopaonik nhưng chỉ trong một thời gian ngắn. Khi lên 6 tuổi, Djokovic đã tới Partizan, nơi mà cậu bé Novak khi đó được trang bị những thứ tốt nhất. Trong ngôi nhà của gia đình Djokovic có treo một bức ảnh con trai lớn của họ, cùng với các cựu sinh viên khác, bao gồm nhà vô địch Roland Garros 2008 Ana Ivanovic đứng xếp hàng ở một CLB khiêm tốn. Một ức ảnh khác cho thấy cậu bé Novak đội mũ bóng chày và khăn quàng cổ Partizan, bên cạnh người bạn thời thơ ấu Ivanovic. Hàng xóm của Djokovic, Djordjo Milenic cho biết ông thường nói với ông nội Vlada rằng Novak “nên cưới cô ấy”.

Một người hùng dân tộc

Sasa Ozmo, một nhà báo của Sport Klub đã gọi Djokovic là một “anh hùng dân tộc”, người hiểu sâu sắc trách nhiệm của mình trong việc quảng bá hình ảnh của quốc gia trên toàn thế giới.

“Nhưng cậu ấy không chỉ là một đại sứ ra thế giới, mà còn là một đại sứ bên trong”, Ozmo nói. “Ví dụ, có một sự cạnh tranh rất lớn giữa Serbia và Croatia – rõ ràng là có chiến tranh và mọi thứ vẫn tươi mới – nhưng Novak luôn rất công khai về sự ủng hộ của anh ấy với đội tuyển bóng đá quốc gia Croatia. Điều đó không phù hợp với nhiều người ở đây, nhưng anh ấy đang cố gắng thay đổi quan điểm. Anh ấy thực sự giỏi trong trách nhiệm đó”.

Gần đây Djokovic đã dẫn đầu cuộc thăm dò của một tờ báo quốc gia hỏi những thanh niên Serbia ai là người họ ngưỡng mộ nhất.

“Anh ấy là một hình mẫu vĩ đại. Ví dụ, chúng tôi có một cầu thủ bóng rổ tên là Vlade Divac, cũng là một đại sứ toàn cầu và chơi ở NBA khi Serbia đang bị đánh bom. Nhưng phạm vi của Novak rộng hơn nhiều – anh ấy là một anh hùng toàn diện ở Serbia. Người ta yêu mến anh ấy cũng vì sự đồng cảm của anh ấy dành cho quê hương, người dân của mình. Quần vợt là môn thể thao được yêu thích thứ ba của đất nước sau bóng đá và bóng rổ – nhưng Novak là môn thể thao phổ biến nhất”. Ozmo chia sẻ.

Yến Nhi (lược dịch từ BBC)