Nỗi lo rác thải mùa Covid-19

HÀ ÁNH10:50 27/05/2021

Trong khi chúng ta vẫn đang loay hoay giải quyết cuộc khủng hoảng rác thì đại dịch Covid-19 một lần nữa bùng phát, tạo nên thách thức lớn về vấn đề xử lý rác thải.

Gia tăng rác thải nhựa, rác y tế

Theo khảo sát của phóng viên Kinh tế & Đô thị, trong giai đoạn dịch bệnh vừa qua, hàng quán đóng cửa nhằm hạn chế tụ tập đông người, người dân Hà Nội chuyển sang mua hàng về nhà hoặc mua sắm trực tuyến nhiều hơn. Anh Hoàng Anh, người dân sống tại phường Lĩnh Nam, quận Hoàng Mai cho biết, vì dịch bệnh bùng phát nên không ăn uống tụ tập bên ngoài nhưng thỉnh thoảng có mua đồ ăn từ cửa hàng. “Thông thường đi làm trên đường về, tôi tiện rẽ vào mua luôn nên thường chủ quán sẽ đựng đồ bằng hộp nhựa, túi nilon cho mang về. Nếu ngày nào cũng mua đồ đựng trong túi, hộp dùng một lần thì lượng rác xả ra sau sử dụng là vấn đề không nhỏ cho xử lý rác” – anh Hoàng Anh nói.

Thu gom rác thải trên phố Hoàng Ngọc Phách, Hà Nội. Ảnh: Phạm Hùng

Mang câu chuyện này hỏi một chủ quán ăn trên phố Tô Hiến Thành, quận Hai Bà Trưng, vị này cho biết, khách đến mua đồ ăn mang về nhiều nhưng ít ai mang hộp đựng của mình nên cửa hàng phải có hộp đựng cho khách. “Biết là không an toàn khi sử dụng đồ nhựa một lần đựng đồ ăn nhưng vì chiều theo nhu cầu của khách hàng nên không còn cách nào khác”- vị chủ quán ăn chia sẻ và cho biết thêm, dịch bệnh bùng phát mạnh nên hiện phần lớn khách đặt hàng online, cửa hàng lại phải tăng chi phí thêm cho túi, hộp đựng nhưng giá bán không đổi.

Theo GS.TS Đặng Kim Chi – Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam, đồ nhựa dùng một lần tiện lợi lại rẻ nhưng mặt trái lại tạo nên gánh nặng cho môi trường, bởi phần lớn các loại rác này lại không được tái chế, không thể tiêu hủy trong vài trăm năm. Bên cạnh đó, đại dịch Covid -19 đang kéo theo sự gia tăng nhanh chóng của rác thải y tế, những sản phẩm làm từ nhựa phục vụ phòng, chống, xét nghiệm và chữa bệnh tăng vọt.

Video đang HOT

Trên địa bàn Hà Nội, tại các khu cách ly tập trung, bệnh viện, cơ sở y tế… sử dụng khẩu trang, găng tay, tấm che giọt bắn và áo bảo hộ được coi là vật bất ly thân của các bác sĩ, bệnh nhân, người nhà bệnh nhân để bảo vệ sức khỏe. Song một thực tế không thể phủ nhận là khối lượng gia tăng của các loại rác thải này cũng là gánh nặng trong công tác xử lý.Theo Thạc sĩ Nguyễn Xuân Thiêm – Trưởng khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn, Bệnh viện Đa khoa Hà Đông, số lượng rác thải nguy hại của khu sàng lọc và khu cách ly tập trung tại bệnh viện trung bình xấp xỉ 40kg/ngày. Các loại rác này đều được phân loại, phun khử khuẩn, dán nhãn và chuyển đến đến khu chứa rác thải nguy hại của bệnh viện. Sau đó công ty thu gom rác sẽ đến vận chuyển trong ngày, đảm bảo không để lưu trữ sang ngày hôm sau.

Đẩy mạnh phân loại rác tại nguồn

Liên quan đến vấn đề xử lý rác thải, đại diện Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hà Nội (Urenco) cho biết, trong mùa dịch, lượng rác thải sinh hoạt, rác thải nhựa từ đồ ăn sẵn và rác thải y tế tăng đột biến. Công ty đã đẩy mạnh tăng cường, thu gom, xử lý rác thải trên địa bàn, đặc biệt, tại các khu cách ly tập trung, rác sẽ được thu gom theo quy trình đặc biệt, hướng dẫn người dân phân loại rác từ khu cách ly thành 2 loại: Rác thải sinh hoạt thông thường và rác thải có nguy cơ nghi nhiễm. Hiện công ty có 3 đơn vị chuyên về xử lý chất thải y tế và chất thải nguy hại, với tình hình dịch đang diễn ra, các đơn vị vẫn đáp ứng đủ về khối lượng và chất lượng trong việc xử lý rác thải.

Chia sẻ về cách thức xử lý rác thải, hạn chế tối đa nguy cơ lây nhiễm, GS.TS Đặng Kim Chi cho rằng, thứ nhất, các cơ quan quản lý, chính quyền địa phương, người dân phải thực hiện nghiêm túc việc phân loại rác tại nguồn. Thứ hai, trong công tác vận chuyển có nguy cơ lây nhiễm đối với công nhân môi trường thu gom. Vì vậy, những công nhân này phải được trang bị các biện pháp an toàn. Đối tượng nữa cũng cần được quan tâm, bảo vệ, nhắc nhở tuyên truyền phòng, chống dịch là lực lượng thu gom đồng nát.

“Tôi cho rằng, đối với hành vi vứt khẩu trang ra ngoài đường phải có chế tài mạnh hơn. Cùng với đó, trong giai đoạn dịch đang gay cấn như vậy, công ty môi trường nên có một hệ thống, bộ phận thu gom khẩu trang, những vật dụng y tế đã qua sử dụng của người dân. Như vậy, vô tình đã tạo nên phân loại tự nhiên tại nguồn, để đưa loại rác thải này đi xử lý như rải thác y tế được tích cực, hiệu quả hơn. Điều quan trọng, cần đẩy mạnh truyên truyền người dân nâng cao ý thức, giảm thiểu phát sinh chất thải, hạn chế sử dụng đồ nhựa một lần thay bằng các sản phẩm thân thiện với môi trường, sử dụng khẩu trang vải” – GS.TS Đặng Kim Chi cho biết.

Xử lý ô nhiễm tại hồ Tây cần phải triệt để

Ngoài ý nghĩa vô cùng quan trọng về mặt sinh thái, là một lá phổi của Hà Nội, hồ Tây còn là một biểu tượng của Thủ đô ngàn năm văn hiến. Tuy nhiên, hồ Tây đang phải đối mặt với tình trạng ô nhiễm ở mức cao mà chưa có nhiều giải pháp xử lý thực sự hiệu quả về môi trường.

Ô nhiễm cao, hệ sinh thái suy giảm

Trước kia, môi trường và cảnh quan xung quanh hồ Tây tạo nên một bức tranh thiên nhiên hài hòa, tinh khiết. Nhưng bây giờ những giá trị về đa dạng sinh học nơi đây đã và đang suy giảm rõ, các kết quả điều tra thành phần các loài thực vật nổi ở Hồ Tây cho thấy, có sự giảm sút loài lớn nhất từ 115 loài (1996) đến nay chỉ còn khoảng 60-70 loài.
Như vậy, số loài đã giảm sút gần một nửa. Trong đó, giảm số lượng nhiều nhất là ngành tảo lục giảm từ trên 70 loài xuống còn hơn 10 loài. Các loài chim quý hay cá đặc hữu của hồ Tây như le le, sâm cầm, cá vền, cá lóc, trắm đen... gần như không còn. Nguyên nhân được các nhà khoa học chỉ ra là do môi trường nước ở hồ Tây những năm gần đây ngày càng tăng ô nhiễm, đặc biệt vào mùa khô. Hệ lụy đi kèm là số lượng cá chết ngày càng nhiều và càng tăng vào mùa nước cạn.

Le le, loài chim đặc hữu của hồ Tây nay rất hiếm gặp

Theo GS. TSKH Phạm Ngọc Đăng, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ thiên nhiên và Môi trường Việt Nam, vào những năm 60 của thế kỷ trước chất lượng nước hồ Tây còn rất tốt, hàm lượng BOD5 của nước hồ Tây nhỏ hơn 6mg/l, thuộc chất lượng nước loại A, nhân dân quanh khu vực thường ra hồ lấy nước về phục vụ ăn uống.
Tuy nhiên, hiện nay nước hồ Tây đã bị ô nhiễm tới mức trở thành nước loại B1, B2, hàm lượng BOD5 của nước ở giữa hồ cao nhất đạt tới 23mg/l, ở điểm gần bờ phía đường Thanh Niên cao nhất đạt tới 35mg/l (vượt cả mức lớn nhất của nước loại B2 - phục vụ cho tưới tiêu (25mg/l).

Thực tế trong 25 năm qua, TP Hà Nội đã có nhiều biện pháp bảo vệ hồ. Đơn cử như việc xây cống vòng quanh hồ để ngăn chặn và thu gom không cho các nguồn nước thải đổ thẳng vào hồ. Đây được cho là biện pháp kỹ thuật có hiệu quả nhất nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường nước hồ.
Tuy vậy đối với hồ Tây, còn tồn tại nhiều nguồn thải nước ô nhiễm từ các cửa hàng ăn uống, các khách sạn và các công trình dịch vụ nằm ở khu vực sát bờ hồ, ở trong khu bán đảo Tây Hồ, và ở ngay trên mặt nước hồ, chưa được xử lý triệt để, nên môi trường nước gần bờ hồ Tây hiện còn bị ô nhiễm nặng, hàm lượng các chất ô nhiễm nước gần bờ gấp khoảng 2 lần so với nước ở giữa hồ...

Hà Nội cần quan tâm hơn nữa

Trong tháng 3 vừa qua, nước hồ Tây bất ngờ chuyển màu xanh rêu đậm đặc, gây lo lắng trong dư luận về vấn đề môi trường và sự sống của các sinh vật trong hồ. Bởi trước đó, trong các năm 2016 và 2018 hàng chục tấn cá chết đã nổi trắng mặt hồ Tây. Nhiều nguyên nhân khiến cá chết được đưa ra như nắng nóng, tảo nở hoa... Tuy nhiên, theo nhiều người dân sống ven hồ Tây, hiện tượng cá chết vẫn thường xuyên xảy ra nhưng số lượng không nhiều.

Theo kết quả nghiên cứu của Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), chất lượng môi trường nước tại hồ Tây đang có dấu hiệu bị ô nhiễm. Nhiều thông số môi trường nước tại hồ Tây vượt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước mặt QCVN 08-MT:2015/BTNMT, sinh khối và mật độ tế bào thực vật cao...

Bộ cũng đã có văn bản gửi đến UBND TP Hà Nội đề nghị quan tâm, chỉ đạo các cơ quan chức năng khẩn trương triển khai biện pháp cải thiện chất lượng môi trường nước hồ.

Từ cơ sở này, Bộ TN&MT đề nghị TP Hà Nội thực hiện ngay các biện pháp cải thiện chất lượng nước hồ Tây, đảm bảo đạt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước mặt, duy trì sự cân bằng hệ sinh thái trong hồ. Bộ TN&MT cũng khuyến cáo, bên cạnh các thông số môi trường đã được quan trắc tự động, liên tục, TP Hà Nội vẫn cần tăng cường quan trắc định kỳ, quan trắc đột xuất khi phát hiện hiện tượng bất thường. Nhất là tại các vị trí có khả năng xâm nhập của nước thải từ các khu vực hoạt động xung quanh hồ, đặc biệt trong những ngày có mưa lớn.

Bộ TN&MT cho rằng, cần đánh giá toàn diện về các tác nhân gây ảnh hưởng đến chất lượng môi trường nước mặt hồ Tây, xây dựng kế hoạch dài hạn bảo vệ môi trường nước mặt an toàn. Trong đó, cần chủ động tham vấn ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước; trao đổi thông tin với Bộ TN&MT và các bộ, ngành có liên quan để được phối hợp và hướng dẫn về chuyên môn, kỹ thuật. Chủ động cung cấp, công khai thông tin khi có diễn biến bất thường về chất lượng nước tại hồ Tây.

Việt Nam muốn trở thành quốc gia tiên phong về giảm thiểu ô nhiễm đại dương Tại cuộc gặp trực tuyến ngày 31/3, Bộ trưởng Môi trường của 4 nước gồm Đức, Ecuador, Ghana và Việt Nam đã kêu gọi tổ chức một hội nghị quốc tế cấp bộ trưởng chống rác thải biển vào tháng 9 tới nhằm thúc đẩy một thỏa thuận toàn cầu chống rác thải biển và ô nhiễm môi trường do rác thải nhựa....