Nỗi khổ của nhà đầu tư chuyên nghiệp
Cùng là quỹ đầu tư, nhưng quỹ đầu tư chứng khoán mang “quốc tịch” Việt Nam sẽ phải chịu thuế suất của biểu thuế thu nhập doanh nghiệp, trong khi đó, quỹ đầu tư ngoại lại chỉ chịu mức thuế tính trên 0,01% giá trị bán ra. Điều này đã vô tình bóp nghẹt cơ hội huy động vốn nước ngoài của các công ty quản lý trong nước.
Các quỹ đầu tư trong nước đang gặp vướng mắc với chính sách thuế. Ảnh Shutterstock
Không ít lần đem “chuông đi đ.ánh xứ người” nhưng đến nay, hàng loạt công ty quản lý quỹ trong nước vẫn “dậm chân tại chỗ” với công cuộc huy động vốn ngoại.
Những ý tưởng mà nhiều công ty quản lý quỹ đầu tư trong nước từng công bố như lập quỹ liên doanh, nhưng đến thời điểm này, số công ty thành công chỉ rất ít như MB Capital, FPT Capital… Quỹ có lập ra được thì chỉ có quy mô nhỏ, thậm chí rất nhỏ so với các quỹ đầu tư ngoại đang hiện diện trên thị trường Việt Nam.
“Các quỹ đầu tư nước ngoài thực tế cũng sử dụng nhân sự Việt Nam, nhưng họ vẫn huy động quỹ tốt. Còn các quỹ đầu tư trong nước thì không làm được, dù luôn quảng cáo có thế mạnh am hiểu thị trường nội địa.
Người ta có thể giải thích rằng, các công ty quản lý quỹ ngoại có uy tín, hoạt động bài bản hơn, nhưng không hẳn. Có công ty mới thành lập, vẫn là nhân sự người Việt làm toàn bộ, nhưng vẫn huy động vốn tốt hơn.
Tôi cho rằng, sự khác biệt này có một phần không nhỏ đến từ chính sách thuế áp dụng cho nhà đầu tư nước ngoài và các nhà đầu tư tổ chức”, giám đốc một công ty quản lý quỹ đã nói như vậy trong cuộc làm việc không chính thức hồi tháng 7/2018 nhằm đề xuất Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sớm có kiến nghị tới các bên có liên quan để hỗ trợ ngành quản lý quỹ trong nước.
Theo Thông tư 103/2014/TT-BTC hướng dẫn thực hiện nghĩa vụ thuế áp dụng đối với tổ chức, cá nhân nước ngoài kinh doanh tại Việt Nam hoặc có thu nhập tại Việt Nam, hoạt động chuyển nhượng chứng khoán, chứng chỉ t.iền gửi, tái bảo hiểm ra nước ngoài, hoa hồng chuyển nhượng tái bảo hiểm của nhà đầu tư ngoại chịu mức thuế là 0,01% giá trị chuyển nhượng.
Với các quỹ đầu tư (quỹ đóng) trong nước, hiện tại, có 2 mức thuế đang áp dụng là: Thuế thu nhập doanh nghiệp (thuế suất 20%) và tiếp tục khấu trừ 5% thuế thu nhập cá nhân trước khi chi trả lợi tức cho nhà đầu tư cá nhân đầu tư vào quỹ đầu tư chứng khoán.
Với các quỹ đầu tư hoán đổi danh mục, nhà đầu tư cá nhân và tổ chức đều phải chịu thuế khi thực hiện hoán đổi danh mục lấy chứng chỉ quỹ ETF và ngược lại (mỗi lần 0,1% giá trị).
Quy định này đã vô tình tạo nên sự bất bình đẳng giữa các nhà đầu tư ngoại và nhà đầu tư trong nước. Ví dụ minh họa sau đây sẽ cho thấy sự bất cập này.
Quỹ đầu tư ngoại X có khoản đầu tư vào doanh nghiệp Việt Nam Y với giá vốn ban đầu 10.000 đồng/cổ phiếu. Vào thời điểm cổ phiếu Y tăng giá, Quỹ X đã bán ra khoản đầu tư này thu về 300 tỷ đồng, trong đó có 100 tỷ đồng là lãi ròng.
Với các quỹ đầu tư hoán đổi danh mục, nhà đầu tư cá nhân và tổ chức đều phải chịu thuế khi thực hiện hoán đổi danh mục lấy chứng chỉ quỹ ETF và ngược lại (mỗi lần 0,1% giá trị).
Video đang HOT
Quỹ X do công ty quản lý quỹ ngoại quản lý nên theo quy định sẽ phải nộp thuế 0,1% trên giá trị giao dịch. Ở đây là 300 triệu đồng (0,1%x300 tỷ đồng).
Tuy nhiên, nếu Quỹ X do công ty quản lý quỹ nội quản lý thì sẽ chịu thuế theo mức 20% trên lãi ròng, tức là chịu thuế 20 tỷ đồng.
Với thực trạng trên, nhà đầu tư ngoại thật khó chọn đầu tư vào các quỹ do công ty quản lý quỹ Việt Nam mở ra trong bối cảnh họ luôn có nhiều cơ hội đầu tư khác nhau vào thị trường Việt Nam như thông qua chứng chỉ lưu ký, quỹ đầu tư ngoại, quỹ đầu tư mở, quỹ đầu tư ngoài…
Trao đổi với Báo Đầu tư Chứng khoán, trưởng phòng đầu tư một công ty quản lý quỹ trực thuộc ngân hàng chia sẻ:
“Chúng tôi đã nhìn thấy câu chuyện này, đã phản ánh, nhưng nói mãi cũng vậy. Điều đáng buồn hơn là nhiều nhà đầu tư trong nước đang chuyển t.iền qua nước ngoài và đầu tư ngược trở lại Việt Nam để hưởng chính sách đó.
Hoạt động các công ty quản lý quỹ trong nước đã khó, ngày một khó khăn hơn. Những công ty quản lý quỹ có ngân hàng mẹ như chúng tôi thì đỡ áp lực về kết quả kinh doanh, nhưng bản chất đang hoạt động như một công ty đứng tên quản lý tài sản, chứ không phải làm nghiệp vụ quản lý quỹ”.
Thị trường đuối sức rơi sâu khi nền kinh tế đang trên đà tăng trưởng vững khiến câu hỏi nhà đầu tư tổ chức ở đâu một lần nữa được đặt ra với nhà quản lý.
Chính phủ đã đặt ra mục tiêu phát triển các nhà đầu tư chuyên nghiệp cho thị trường vững hơn, nhưng các nhà đầu tư chuyên nghiệp trong nước (quỹ đầu tư) thì mắc chính sách thuế, còn các nhà đầu tư chuyên nghiệp nước ngoài thì mắc chính sách room, khiến câu chuyện TTCK Việt Nam bước không vững chưa biết bao giờ thay đổi được.
Bùi Sưởng
Theo tinnhanhchungkhoan.vn
Thị trường vốn sẽ sớm có sân chơi cho nhà đầu tư chuyên nghiệp
Khái niệm "nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp" đã được nêu trong Luật Chứng khoán từ năm 2006, sửa đổi, bổ sung năm 2010. Thế nhưng, chỉ đến khi soạn thảo Luật Chứng khoán (sửa đổi) năm nay, nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp mới được định nghĩa, kỳ vọng sẽ mở ra một sân chơi mới trên thị trường chứng khoán.
Dự kiến, nhà đầu tư (NĐT) trong đợt phát hành riêng lẻ phải là NĐT chiến lược, hoặc NĐT chứng khoán chuyên nghiệp.
Giao dịch 2 tỷ đồng/tháng trở lên sẽ là nhà đầu tư chuyên nghiệp
Theo Dự thảo Luật Chứng khoán (sửa đổi) mới nhất, nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp gồm 3 trường hợp. Theo đó, nếu là tổ chức, doanh nghiệp được coi là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp phải ở một trong hai nhóm sau.
Một là, các ngân hàng thương mại, công ty tài chính, tổ chức kinh doanh bảo hiểm, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ, công ty đầu tư chứng khoán, quỹ đầu tư chứng khoán.
Hai là, các công ty có vốn điều lệ đạt trên 1.000 tỷ đồng và có thời gian niêm yết tại Sở giao dịch chứng khoán tối thiểu 2 năm.
Với các nhà đầu tư cá nhân, Dự thảo Luật quy định, cá nhân có chứng chỉ hành nghề kinh doanh chứng khoán, cá nhân có kinh nghiệm đầu tư chứng khoán tối thiểu 2 năm và có giá trị giao dịch chứng khoán bình quân hàng tháng tối thiểu 2 tỷ đồng Việt Nam, hoặc nắm giữ danh mục chứng khoán niêm yết có giá trị tối thiểu 5 tỷ đồng trong 12 tháng gần nhất, thì được coi là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.
Định hình sân chơi mới
Bên cạnh định nghĩa khái niệm nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, cơ quan soạn thảo quy định những trường hợp nghiệp vụ riêng, mà ở đó, chỉ dành riêng sân chơi cho các nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.
Cụ thể, Khoản 17, Điều 4, Dự thảo Luật Chứng khoán định nghĩa về việc chào bán chứng khoán riêng lẻ là việc chào bán chứng khoán cho dưới 100 nhà đầu tư. Đối tượng tham gia đợt chào bán chứng khoán riêng lẻ của công ty đại chúng bao gồm nhà đầu tư chiến lược, nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.
Như vậy, nếu như ở quy định hiện hành, việc chào bán chứng khoán cho dưới 100 nhà đầu tư được coi là chào bán chứng khoán riêng lẻ, thì ở quy định mới, dưới 100 nhà đầu tư còn phải thêm một điều kiện nữa: các nhà đầu tư này phải là nhà đầu tư chiến lược, hoặc nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.
Khoản 1, Điều 28, Dự thảo Luật (về chào bán chứng khoán riêng lẻ của công ty đại chúng) quy định, việc chuyển nhượng cổ phiếu, trái phiếu chuyển đổi chào bán riêng lẻ bị hạn chế tối thiểu 3 năm đối với nhà đầu tư chiến lược và tối thiểu 1 năm đối với nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp kể từ ngày hoàn thành đợt chào bán, trừ trường hợp chuyển nhượng giữa các nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp hoặc theo quyết định của Tòa án, Trọng tài hoặc thừa kế theo quy định của pháp luật.
Với trường hợp phát hành riêng lẻ trái phiếu doanh nghiệp (không chuyển đổi) của công ty đại chúng, Khoản 2, Điều 28, Dự thảo Luật quy định, trái phiếu phát hành riêng lẻ chỉ được chuyển nhượng giữa các nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp cho đến khi đáo hạn trái phiếu.
Như vậy, với dự thảo mới này, phát hành chứng khoán riêng lẻ của công ty đại chúng sẽ là sân chơi riêng của các nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, hoặc các nhà đầu tư chiến lược. Và ưu điểm nổi bật của nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp so với nhà đầu tư chiến lược là thời gian bị hạn chế chuyển nhượng sau phát hành chỉ từ 1 năm trở lên so với nhà đầu tư chiến lược; trong thời gian chờ hết hạn chế, được phép chuyển đổi giữa các nhà đầu tư chuyên nghiệp với nhau.
Có nên chốt cứng các thông số về nhà đầu tư chuyên nghiệp?
Trao đổi với phóng viên Báo Đầu tư Chứng khoán, ông Nguyễn Kim Long, Giám đốc Luật và Kiểm soát nội bộ, Công ty Chứng khoán Sài Gòn (SSI) cho rằng, dự thảo Luật Chứng khoán hạn chế đối tượng phát hành riêng lẻ là một quy định tốt cho thị trường.
"Đây là sẽ t.iền đề giúp cơ quan quản lý nới các quy định về thủ tục phát hành riêng lẻ, đồng thời hạn chế việc doanh nghiệp lách chào bán chứng khoán ra công chúng bằng chào bán riêng lẻ", ông Long nhận xét.
Ý kiến của ông Long cũng là quan điểm của nhiều bên trên thị trường chứng khoán, khi cho rằng, nên có sân chơi riêng cho các nhà đầu tư chuyên nghiệp, nơi mà việc vận hành và giám sát thị trường dựa trên tiêu chí về sự minh bạch, nhà đầu tư có kiến thức và kinh nghiệm, am hiểu về thị trường, chứ không dành cho số đông đại chúng, với các quy định và điều kiện quá khắt khe.
Quy định này cũng được kỳ vọng sẽ hạn chế tình trạng doanh nghiệp né quy định chào bán chứng khoán ra công chúng bằng hình thức phát hành riêng lẻ, như trong quá khứ đã từng có nhiều trường hợp doanh nghiệp bị thị trường đặt vào vòng nghi vấn.
Tuy nhiên, xung quanh quy định trên vẫn còn nhiều vấn đề phát sinh.
Trước hết là ở khái niệm nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp. Với nhóm các công ty tài chính - ngân hàng, chứng khoán, công ty quản lý quỹ, quỹ đầu tư và công ty đầu tư chứng khoán, thì quy định này không có điều gì cần tranh cãi. Nhưng với 2 trường hợp còn lại, hệ lụy có thể sẽ không nhỏ.
Dự thảo hiện nay yêu cầu doanh nghiệp nếu không thuộc nhóm đối tượng trên, phải đáp ứng yêu cầu vốn điều lệ 1.000 tỷ đồng và 2 năm niêm yết.
"Vốn điều lệ 1.000 tỷ đồng thì có thể chấp nhận được, nhưng không nên kèm điều kiện 2 năm niêm yết, vì có nhiều tổ chức đầu tư lớn vẫn là công ty chưa đại chúng. Quy định như trên thì ngay cả SCIC cũng sẽ đứng ngoài cuộc chơi. Nhà đầu tư tổ chức có cả bộ máy mà quy định vốn điều lệ cao quá, còn nhà đầu tư cá nhân thì tiêu chuẩn quá bé. Theo tôi, nên có thống kê thử xem có bao nhiêu nhà đầu tư cá nhân trên thị trường đáp ứng đủ yêu cầu này trước khi chốt con số", ông Long nói.
Thống kê dữ liệu của Công ty Chứng khoán Tân Việt (TVSI) với các doanh nghiệp niêm yết cho thấy, hiện nay, trên hai Sở Giao dịch chứng khoán là HOSE và HNX chỉ có 125 doanh nghiệp đáp ứng điều kiện quy mô vốn điều lệ từ 1.000 tỷ đồng trở lên. Nếu tính cả tiêu chí 2 năm niêm yết, số lượng doanh nghiệp được và muốn tham gia cuộc chơi cho nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp có thể thấp hơn con số này.
Điểm thứ hai là dự thảo quy định hiện nay có thể sẽ dẫn đến việc doanh nghiệp kẹt không thể huy động vốn, dù là chào bán chứng khoán hay phát hành riêng lẻ.
Theo dự thảo, doanh nghiệp muốn chào bán chứng khoán ra công chúng phải đáp ứng được nhiều quy định về kết quả kinh doanh, không có nợ xấu, không bị xử phạt vi phạm về quản trị... Thêm vào đó, thực tế cho thấy, nếu doanh nghiệp có thị giá không cao hơn nhiều mệnh giá, việc phát hành khó có thể thành công.
Như vậy, trong trường hợp doanh nghiệp không thể phát hành ra công chúng (điều kiện về giá hoặc do yếu tố thị trường), doanh nghiệp sẽ phải tìm đến việc phát hành riêng lẻ.
Tuy nhiên, lựa chọn được nhà đầu tư sẵn sàng muốn mua và đáp ứng được quy định về phát hành riêng lẻ như dự thảo quy định là điều không dễ dàng, đặc biệt với doanh nghiệp quy mô nhỏ, đang gặp khó khăn về tài chính.
Khi đó, quy định chặt về điều kiện phát hành riêng lẻ có thể giúp chặn các trường hợp doanh nghiệp lách luật, nhưng vô tình khiến các doanh nghiệp nói chung có nguy cơ bị chặn cửa huy động vốn, nhất là các trường hợp doanh nghiệp cần tái cấu trúc và tìm được những nhà đầu tư đặc biệt.
Bùi Sưởng
Theo thitruongchungkhoan.vn
Quỹ ngoại đến từ Thái tiếp tục “sang tay” hơn 1 triệu cổ phiếu MWG Trong vòng chưa đầy 1 tháng, The Ton Poh Fund đã chuyển nhượng hơn 2,5 triệu cổ phiếu MWG của Thế giới Di động cho các quỹ ngoại khác. Tổng giá trị các giao dịch có thể rơi vào khoảng 300 tỷ đồng Ảnh minh họa. Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD) vừa thông báo đã thực hiện chuyển quyền...
