Nơi các tù nhân nguy hiểm đều được trả lương

Gorgona là nhà tù trên đảo duy nhất ở Italia, hiện có khoảng 60 tù nhân, phạm các tội nghiêm trọng như giết người, buôn bán ma túy và cướp có vũ trang đang chăm sóc một vườn nho rộng lớn giữa mênh mông biển Địa Trung Hải. Đây có lẽ là nhà tù duy nhất trên thế giới có một nhãn hiệu rượu vang riêng và tù nhân được hưởng lương từ việc trồng nho.

Vang nho ra lò giữa Địa Trung Hải

Ở nhà tù trên đảo Gorgona phía bắc Italia, khả năng trốn thoát gần như không tưởng vì đất liền gần nhất cũng cách 20 dặm, cảnh sát thường xuyên tuần tra và khu vực này cấm tàu bè khác đi lại trong vòng 3 dặm. Nhưng không giống như các trại tù khét tiếng giữa vịnh San Francisco ở Mỹ, các tù nhân ở Gorgona đang được tham gia mô hình cải tạo độc đáo, họ học các kỹ năng trồng nho để sau này ra tù có thể tự mình gây dựng cuộc sống mới.

Quá khứ của tù nhân có thể khiến người ta ghê sợ, nhưng rượu vang trắng được sản xuất trên đảo thì có một hương vị tinh tế khó quên. Được gọi là “Gorgona”, loại vang này là sự pha trộn của nho Vermentino và Ansonica với giá bán 80 euro một chai. Mỗi năm, trại Gorgona sản xuất được gần 3.000 chai rượu, bán cho các nhà hàng sang trọng và quán rượu ở Ý cũng như xuất khẩu.

Thực ra, lô hàng rượu vang đầu tiên ở đây mới chỉ ra đời năm 2012. Khi dự án trồng nho và sản xuất rượu vang bắt đầu, ban quản lý trại giam đã kêu gọi sự giúp đỡ từ các chuyên gia trong lĩnh vực này. Ông Lamberto Frescobaldis, hậu duệ của gia đình quý tộc nổi tiếng Italia với truyền thống làm rượu vang từ thế kỷ thứ 13 đã tình nguyện đến đây chia sẻ kiến thức. “Một ngày kia, khi những người này được ra tù, họ sẽ làm gì khi trong túi không có một xu? Họ sẽ lại làm điều xấu.

Chúng tôi đang cố gắng giúp họ, ít nhất là trả lại cho xã hội người lương thiện”, ông Frescobaldi, người đại diện cho thế hệ thứ 30 của gia đình sản xuất rượu vang cho biết. Ông cho rằng, kết hợp lòng vị tha và môi trường giám hộ là điều nên làm.

Từ dự án này, người ta cũng khám phá ra rằng loại nho Ansonica đặc biệt thích nghi với điều kiện khí hậu biển khắc nghiệt ở Gorgona, đảo đá nằm giữa Italia và Corsica – hòn đảo của Pháp tại Địa Trung Hải. Kết quả của mô hình thử nghiệm ở Gorgona đã được đánh giá thành công, tỷ lệ tái phạm ở tù nhân từng cải tạo tại đây vào khoảng 20%, thấp hơn hẳn so với hơn 80% ở các trại tù quá đông ở đất liền. Từ thành công ban đầu đó, diện tích trồng nho trên đảo đã được tăng gấp đôi lên 2ha vào đầu năm nay và nhà chức trách hy vọng sẽ nhân rộng chương trình này trên đảo Pianosa gần đó.

2 tù nhân Edward and Carmelo làm việc tại vườn nho.

Hướng về nẻo thiện

Các tù nhân ở đây làm việc 6 tiếng một ngày, vào vụ thu hoạch tăng lên 8 tiếng, không chỉ ở vườn nho mà còn ở khu trang trại nuôi bò, lợn đen, gà, cừu, dê và ngựa. Họ còn được hướng dẫn làm pho mát và mật ong, trồng rau trong nhà, làm bánh mì hay xây tường. Vào buổi tối, họ trở lại sau song sắt trong khu trại nhìn ra bến cảng của đảo.

“Làm việc trong điều kiện nóng nực nhưng tôi rất thích”, Carmelo, một tù nhân 54 tuổi từ Florence đang thụ án 16 năm về tội giết người cho biết. Mặc quần jean và áo may ô để lộ hình xăm dọc cánh tay trái, người đàn ông này mồ hôi đầm đìa khi nhẹ nhàng nhỏ đám dây leo và kiểm tra các chùm nho xanh. “Muốn được tới đây cải tạo không phải là chuyện dễ. Có rất nhiều phạm nhân ngoài đất liền muốn được như vị trí của tôi. Ai cư xử tốt, tôn trọng quản giáo và các tù nhân khác mới có thể được”, cựu doanh nhân sở hữu một chuỗi quán bar và nhà hàng ở Florence cho biết.

Hầu hết tù nhân ở đây đều phải chịu án lên đến 20 năm, thậm chí chung thân vì những tội nghiêm trọng như giết người, cướp tài sản và tội ma túy, nhưng đặc biệt là không có tù nhân nào liên quan đến mafia và tấn công tình dục. Các tù nhân được nhận khoảng 1.500 euro một tháng tương đương mức lương trung bình của người lao động mà gia đình ông Frescobaldi vẫn trả. “Số tiền họ kiếm được rất quan trọng, đặc biệt là đối với những người nước ngoài bởi nhiều người ở trong tù nhưng vẫn phải cố gắng hỗ trợ gia đình”, Santina Savoca, Giám đốc nhà tù cho biết.

Quãng thời gian tuyệt vời trong đời

Tương tự các nhà tù khác ở Italia, một nửa số tù nhân trên đảo Gorgona là dân nhập cư, đến từ Morocco, Bangladesh, Romania và nhiều quốc gia khác. “Tôi yêu công việc ở đây, không khí trong lành, xung quanh là thiên nhiên. Khi được tự do, tôi muốn trở thành một nông dân, hoặc là ở Ý hay về nước ở Albania”, một tù nhân Albania 32 tuổi tên là Edward nói.

Carmelo đã có mặt trên hòn đảo này 18 tháng. Ông còn 8 năm nữa mới mãn hạn nhưng đã xác định hướng đi cuộc đời mình là một khi trở lại Florence, ông sẽ đoàn tụ với hai con đã trưởng thành. Lau mồ hôi trên trán giữa vườn nho xanh mướt, Carmelo tâm sự: “Khi được tự do, tôi hy vọng sẽ mua một mảnh đất để trồng nho. Tôi sẽ luôn biết ơn những người đã cho tôi cơ hội này. Đây là một quãng thời gian tuyệt vời trong đời tôi”.

Theo An ninh thủ đô