Nỗ lực bảo tồn đã ngăn chặn hàng chục loài khỏi nguy cơ tuyệt chủng
Trong nghiên cứu do Đại học Newcastle và BirdLife International dẫn đầu, nhóm các nhà khoa học ước tính, có tới 50 loài chim và 23 loài động vật có vú đã biến mất kể từ năm 1993 nếu không có nỗ lực bảo tồn.
Dựa trên cơ sở có 10 loài chim và năm loài động vật có vú đã tuyệt chủng hoặc bị nghi ngờ tuyệt chủng trong thời gian đó, các nhà nghiên cứu tính toán, tỷ lệ tuyệt chủng sẽ cao hơn 4,2 lần nếu không có sự can thiệp.
Thế giới gần như đang đứng trước bờ vực của lần tuyệt chủng lớn thứ sáu, phần lớn là do hoạt động của con người và hậu quả là biến đổi khí hậu. Điều tối thiểu chúng ta có thể làm là cố gắng ngăn chặn một số loài không bị tuyệt chủng.
Và nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Conservation Letters ngày 9-9 đã định lượng được số loài mà chúng ta đã cứu được trong vài thập kỷ qua.
Nhóm nghiên cứu bắt đầu với các loài chim và động vật có vú được liệt kê là bị đe dọa trong Sách đỏ của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên quốc tế (IUCN). Sau đó, 137 chuyên gia đã ước tính khả năng những loài này sẽ bị tuyệt chủng, dựa trên quy mô dân số của từng loài, xu hướng, các mối đe dọa phải đối mặt và các hành động bảo tồn được thực hiện để bảo vệ chúng.
Từ đó, các nhà nghiên cứu ước tính rằng, từ năm 1993 đến năm 2020, các hoạt động bảo tồn đã ngăn chặn được từ 30 đến 50 vụ tuyệt chủng loài chim, và từ chín đến 23 vụ tuyệt chủng động vật có vú.
Trong số đó, nhóm nghiên cứu cho biết, việc kiểm soát các loài xâm lấn khác có thể đã cứu được 21 loài chim, bảo vệ 20 vườn thú, các quần thể và 19 loài được hưởng lợi từ việc bảo vệ địa điểm sinh sống.
Trong số các loài động vật có vú, có 14 loài được bảo tồn nhờ thay đổi luật bảo vệ động vật hoang dã, có 9 loài được hỗ trợ bảo tồn trong các vườn thú và sau đó được tái thả về tự nhiên. Có 16 loài động vật có vú được xác định lần lượt xuất hiện ở 23 quốc gia, trong đó có năm loài ở Trung Quốc và ba loài ở Việt Nam.
Video đang HOT
Ngựa Przewalski, từng tuyệt chủng trong tự nhiên, đã được phục hồi thành công. Ảnh: Depositphotos.
Một số thí dụ rõ ràng về việc bảo tồn đã ngăn chặn sự tuyệt chủng như: Ngựa hoang Przewalski tuyệt chủng trong tự nhiên vào những năm 1960 và được đưa trở lại môi trường sống tự nhiên của nó ở Mông Cổ vào những năm 1990. Nhóm nghiên cứu cho biết có hơn 760 cá thể ngựa hoang Mông Cổ đang sống trở lại trong tự nhiên.
Một loài vẹt nhỏ có tên là Iguaca (Puerto Rican amazon), số lượng giảm từ hơn 1 triệu cá thể vào những năm 1800 xuống chỉ còn 13 cá thể những năm 1970. Hơn 15 năm qua, con người đã nỗ lực bảo tồn loài vẹt này bằng các chương trình nhân giống nuôi nhốt và tái thả trở lại Công viên Tiểu bang Rio Abajo, Mỹ. Sau đó, vào năm 2017, cơn bão Maria hoành hành qua khu vực này đã quét sạch phần lớn quần thể vẹt nguyên thủy, khiến những con vẹt được tái thả là những sinh vật sống sót chính của loài này.
Sau cơn bão Maria năm 2017, những con vẹt Iguaca có nguy cơ tuyệt chủng tụ tập trong một cái lồng tại Iguaca Aviary ở Puerto Rico, Mỹ. Ảnh: AP.
Mặc dù nghiên cứu mang lại một số thông tin tốt lành, nhưng điều quan trọng cần lưu ý rằng đó chỉ là những “hạt muối bỏ biển” so với những gì có thể xảy ra sắp tới. Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng tốc độ tuyệt chủng đang gia tăng, và có thể đạt đến đỉnh điểm vào cuối thế kỷ này. Nhưng mặt khác, những thí dụ này cho thấy rằng sự can thiệp có thể hiệu quả.
Phil McGowan, đồng tác giả của nghiên cứu cho biết: “Chúng ta thường nghe những câu chuyện tồi tệ về cuộc khủng hoảng đa dạng sinh học và chắc chắn rằng chúng ta đang đối mặt với sự mất mát chưa từng có về đa dạng sinh học do hoạt động của con người”.
“Sự mất mát của toàn bộ loài có thể được chấm dứt nếu có đủ ý chí để ngăn chặn. Nghiên cứu này là một lời kêu gọi hành động, nó cho thấy quy mô của vấn đề và những gì chúng ta có thể đạt được nếu chúng ta hành động ngay bây giờ để hỗ trợ bảo tồn và ngăn chặn sự tuyệt chủng”, ông kết luận.
Hàng chục loài động vật được cứu từ bờ vực tuyệt chủng
Nếu không có các nỗ lực bảo tồn, ít nhất 28 loài chim và động vật có vú đã biến mất trên Trái Đất kể từ năm 1993.
Chim cà kheo đen (trái) và vẹt Puerto Rico. Ảnh: Creative Commons/AP.
Công bố được đưa ra vào hôm 9/9 sau khi các nhà nghiên cứu từ Đại học Newcastle và tổ chức bảo tồn BirdLife International của Anh tiến hành phân tích 73 loài động vật bị đe dọa nghiêm trọng nhất trên thế giới. Trong số những loài được hồi sinh từ bờ vực tuyệt chủng, đáng chú ý có loài vẹt Puerto Rico, ngựa hoang Mông Cổ, linh miêu Iberia và chim cà kheo đen.
Các loài động vật bị đe dọa bởi nhiều yếu tố như mất môi trường sống, nạn săn bắt quá mức, dịch bệnh, hay biến đổi khí hậu. Các chiến lược bảo tồn thành công trong những trường hợp này bao gồm kiểm soát động vật xâm lấn, xây dựng các khu bảo tồn, tái tạo môi trường hoang dã và nhân giống.
Linh miêu Iberia. Ảnh: Migue llm.
Cũng trong một báo cáo vào tuần này, Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên (WWF) nhấn mạnh quần thể động vật hoang dã toàn cầu đã giảm hơn 2/3 kể từ những năm 1970. Nếu không có các nỗ lực bảo tồn, tỷ lệ tuyệt chủng có thể cao gấp 3 - 4 lần.
Theo tác giả chính của nghiên cứu Rike Bolam, chuyên gia về đa dạng sinh học tại Đại học Newcastle, khoảng 28 - 48 loài động vật đã được cứu khỏi nạn tuyệt chủng kể từ năm 1993, trong đó có 21 - 32 loài chim và 7 - 16 loài động vật có vú.
Mặc dù vậy, các nhà bảo tồn thừa nhận đã không hoàn thành mục tiêu do Liên Hợp Quốc đề ra cách đây một thập kỷ. Bên cạnh những loài được cứu, vẫn còn hàng chục loài chim và động vật có vú khác đã biến mất hoàn toàn hoặc bị nghi ngờ tuyệt chủng.
Một số loài trong khi đó chỉ còn tồn tại trong điều kiện nuốt nhốt. Các nhà nghiên cứu vẫn hy vọng một ngày nào đó chúng có thể được đưa trở lại môi trường tự nhiên giống như trường hợp của ngựa hoang Mông Cổ.
Ngựa hoang Mông Cổ. Ảnh: EPA.
Loài thú đặc hữu tại thảo nguyên Mông Cổ này được báo cáo tuyệt chủng ngoài tự nhiên vào những năm 1960, nhưng nhờ các chiến dịch bảo tồn và nhân giống, quần thể loài đã tăng lên 760 con và được "tái hoang dã" vào năm 1996.
"Điều đáng khích lệ là một số loài mà chúng tôi nghiên cứu đang phục hồi rất tốt. Nghiên cứu đưa ra một thông điệp rõ ràng rằng việc bảo tồn đã làm giảm đáng kể tỷ lệ tuyệt chủng ở động vật", Bolam chia sẻ.
Rùa 'mặt cười' hồi sinh sau 20 năm tuyệt chủng Rùa mái nhà Myanmar, loài rùa luôn có vẻ mặt như đang cười, được tái phát hiện và thoát khỏi bờ vực tuyệt chủng nhờ nỗ lực nhân giống của các nhà nghiên cứu. Rùa mái nhà Myanmar phục hồi sau nhiều năm vắng bóng. Ảnh: CBS. Rùa mái nhà Myanmar là một trong những loài rùa nguy cấp nhất trên thế giới,...