Nợ công Mỹ tăng nhưng ông Trump chưa phải là…tệ nhất

CNBC phân tích cho thấy dưới thời Tổng thống Donald Trump, tỷ lệ nợ/GDP tăng vọt, khác biệt với thời Barack Obama.

Theo số liệu của Bộ Tài chính Mỹ, tính đến ngày 11/2, nợ công của Mỹ đã vượt 22 nghìn tỷ USD, mức cao nhất từ trước tới nay.

Đồng hồ nợ công Mỹ. Ảnh minh họa: Bloomberg

CNBC đánh giá, nợ công Mỹ đạt mức kỷ lục song điều đáng quan tâm là con số nợ này so với Tổng sản phẩm quốc nội (GDP).

Tỷ lệ nợ so với GDP là một yếu tố quan trọng bởi nó đo lượng khả năng trả nợ của Chính phủ Mỹ, giúp đo lường về sự tăng trưởng của khoản nợ.

Tổng nợ so với GDP vẫn còn khá thấp suốt nhiều thập kỷ qua cho đến khi tỷ lệ này bắt đầu tăng lên vào đầu những năm 1980 – khi Tổng thống Ronald Reagan tiến hành cuộc Chiến tranh Lạnh chống lại Liên Xô cũ.

Cụ thể, nợ/GDP đạt mức 30,6% khi Reagan nhậm chức vào năm 1981, sau đó tăng dần lên mức cao nhất là 65,3% vào giữa năm 1995.

Sau đó, Tổng thống Bill Clinton và Quốc hội do đảng Cộng hòa kiểm soát cuối cùng đã khắc phục thặng dư chính phủ trong một thời gian ngắn, dẫn đến nhu cầu vay ít hơn và mức giảm xuống còn 30,9% trong quý II năm 2001.

Từ đó, khoản vay để cung cấp cho 2 cuộc chiến tranh và 2 cuộc suy thoái đã khiến tỷ lệ này đạt tới 77,3% vào thời điểm ông Barack Obama nhậm chức. Khi ông ấy rời khỏi Nhà Trắng, con số này là 103,6%.

Dưới thời Tổng thống Donald Trump, chỉ có một bước tiến nhỏ với tỷ lệ này. Tỷ lệ nợ/GDP hiện tại ở mức 104,1%.

Một con số khác cần chú ý là tỷ lệ nợ do công chúng nắm giữ trên tổng số nợ. Nợ do công chúng năm giữ có thể hiểu là tiền do Chính phủ đi vay để chi hoạt động cho các quỹ tín thác khác nhau như An sinh xã hội và Medicare.

Số nợ công chúng nắm giữ đã bắt đầu tăng lên vào đầu những năm 1980, từ mức dưới 1 nghìn tỷ USD lên 16,2 nghìn tỷ USD ở mức hiện tại.

Chỉ riêng trong 8 năm Tổng thống Barack Obama cầm quyền, con số này đã tăng từ mức 6,3 nghìn tỷ USD lên 14,4 nghìn tỷ USD.

Tỷ lệ nợ do công chúng nắm giữ so với GDP đã tăng từ 47,5% khi bắt đầu nhiệm kỳ của ông Obama lên 75% khi hết nhiệm kỳ.

Trong khi đó, tỷ lệ này khi ông Trump nhậm chức là 75% đến thời điểm quý 3/2018 chỉ nhích nhẹ lên mức 76,4%.

Những dự báo gần đây nhất từ Văn phòng Ngân sách của Quốc hội phi đảng phái cho thấy rằng nợ do công chúng nắm giữ sẽ tăng lên 93% GDP trong 10 năm tới. Mức dự kiến sẽ đạt 150% vào năm 2049, cao hơn nhiều so với mức mà các nhà kinh tế coi là mức bền vững.

Bên cạnh đó, nếu các chính sách thuế hiện hành giữ nguyên vị trí, gánh nặng nợ sẽ còn tồi tệ hơn.

Thủ phạm chính của nợ công là thâm hụt ngân sách, vốn đã gia tăng dưới thời ông Donald Trump. Ước tính, mức thâm hụt sẽ đạt 900 tỷ USD trong năm tài khóa 2019.

Dù ông Trump tuyên bố tăng trưởng kinh tế sẽ bù đắp cho nợ và giảm thâm hụt ngân sách nhưng cho đến nay, điều đó vẫn chưa xảy ra, bất chấp sự phục hồi GDP là nhanh nhất.

Theo ông Joseph Gagnon – một thành viên cao cấp tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson và là cựu Giám đốc của bộ phận các vấn đề tiền tệ tại Ủy ban Dự trữ Liên bang Mỹ cho rằng, nợ quốc gia Mỹ ở mốc 22.000 tỷ USD là vẫn ở rất xa mức nguy hiểm.

Theo chuyên gia kinh tế, nợ nước Mỹ tăng vọt là kết quả của nhiều yếu tố, bao gồm việc cắt giảm thuế của cựu Tổng thống George W. Bush, cuộc suy thoái lớn năm 2007-2009, khiến chính quyền Mỹ đổ hàng trăm tỷ USD vào nền kinh tế dưới hình thức kích thích và bây giờ là cắt giảm thuế hơn nữa của Tổng thống Trump.

“Tôi chỉ trích việc cắt giảm thuế của tổng thống Trump là bởi chúng gần như hoàn toàn dành cho người giàu và người giàu đã nhận được hầu hết các lợi ích của tăng trưởng kinh tế trong hơn 20 năm nay” – nhà kinh tế nói thêm.

Từng tuyên bố trong chiến dịch năm 2016, ông trùm tỷ phú bất động sản Donald Trump hứa sẽ xóa nợ trong vòng 8 năm bằng cách tạo công ăn việc làm và đàm phán lại các thỏa thuận thương mại của Mỹ với các nước như Trung Quốc.

Tuy nhiên, theo ông Gagnon, hành động của ông Trump lại không giúp đỡ Mỹ trả nợ.

“Tổng thống lập luận rằng các thỏa thuận thương mại tốt hơn sẽ làm giảm thâm hụt thương mại nói chung và thúc đẩy tăng trưởng, điều này sẽ thúc đẩy doanh thu thuế. Điều này không thực tế bởi vì chúng tôi đã có việc làm đầy đủ và bất kỳ sự thúc đẩy nào khác sẽ tăng lạm phát, buộc Fed phải tăng lãi suất và kìm hãm sự tăng trưởng trong các lĩnh vực khác” – nhà kinh tế giải thích.

Hải Lâm

Theo baodatviet.vn