Ninh Thuận: Thăm làng gốm Bàu Trúc

Mai Hoàng Minh18:15 12/03/2013

Giữa cái nắng gắt nóng bức của khí hậu khu vực Miền Trung chúng tôi đi công tác mới có dịp ghé thăm làng nghề gốm Bàu Trúc thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước (Ninh Thuận) một làng nghề nổi tiếng của Đông Nam Á vẫn còn giữa nguyên giá trị cho đến ngày hôm nay.

Nghệ nhân Đàng Thị Gia (75 tuổi, cơ sở gốm Mỹ Tiên) và là người đã có thâm niên trong nghề trên 54 năm nay. Trong nhà của bà có 10 thành viên làm nghề truyền thống này với các sản phẩm rất đa dạng như lu, vại, bình hoa, con vật, hình tháp, các dáng đứng của cô gái chăm…

Một số hình ảnh về làng gốm Bàu Trúc:

Video đang HOT

Theo tinmoi

Tháp Chăm của Tự

Có một chàng trai ở làng gốm Bàu Trúc thuộc thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận bày tỏ nguyện vọng là sẽ xây một tháp Chăm giống như tiền nhân của mình cách nay 9 thế kỷ. Anh tên là Đàng Năng Tự, năm nay 32 tuổi.

Bí ẩn tháp Chăm

Chuyện nghe có vẻ hoang tưởng nhưng nhìn những ngọn tháp Chăm "mini" mà Tự đã vật lộn "nhào nặn" suốt 6 năm qua được anh bỏ lăn lóc khắp vườn nhà đủ để biết cái điều huyền tín ấy là có cơ sở. Ai cũng thừa nhận điều này: tháp Chăm luôn bí ẩn với chúng ta hôm nay, nó vừa thách thức nhưng cũng luôn khích lệ đức kiên nhẫn của các nhà nghiên cứu về nó. Nhìn bề ngoài, tháp Chăm có vẻ "dân dã" chứ không tráng lệ như những công trình kiến trúc cổ đại châu Âu, nhưng khi tiếp cận với từng chi tiết, nó thành ma lực khiến chúng ta không rứt ra được.

Tháp Chăm đã nung - Ảnh: Trần Đăng

Các nhà nghiên cứu về mỹ học, tôn giáo hoặc triết học có thể giải mã một phần bí ẩn của tháp Chăm thông qua các hoa văn, họa tiết, ký tự hay những linh vật được trưng bày trên tháp nhưng các kỹ sư và kiến trúc sư thì chào thua trước những bí mật của các vật liệu để làm nên ngọn tháp, dù nhìn bề ngoài, chúng cũng chỉ là những viên gạch, những tảng đá luôn hiển lộ trước mắt chúng ta một cách bình thường. Một trong những bí ẩn làm lao tâm khổ tứ các nhà nghiên cứu về tháp Chăm là họ không biết các chủ nhân của tháp đã kết nối các viên gạch bằng chất liệu gì.

Đàng Năng Tự được xem như "chân truyền" của một thứ tôn-giáo-tháp-Chăm mà những chủ nhân của nó đã mất hút vào hư vô mà chẳng để lại một chút bảo bối nào trong việc xây tháp cho con cháu hôm nay. "Với tôi, bảo bối hay kinh nghiệm là một cuộc dịch chuyển từng milimét qua mỗi lần "xây" tháp. Anh để ý kỹ mà xem, ngọn tháp tôi làm sau bao giờ cũng có những điều quyến rũ hơn ngọn tháp làm trước đó. Cũng giống như tháp Dương Long ở Bình Định quyến rũ ta hơn tháp Chiên Đàn ở Quảng Nam vậy. Sau mỗi ngọn tháp, tôi lại có thêm chút kinh nghiệm". Tự vừa đưa tôi ra vườn vừa thuyết minh như thế. Tôi truy: "Nhưng sự cổ kính của mỗi ngọn tháp không phải là điều làm bận lòng các nhà nghiên cứu mà là ở chỗ người Chăm xưa đã dùng chất liệu gì để kết nối những viên gạch mà ta không thấy một chút vôi vữa nào bên trong? Tôi muốn anh giải mã điều đó". Anh hẹn tôi vào cuối buổi trò chuyện này sẽ hé lộ điều tôi muốn biết. Còn bây giờ, Tự kể về hành trình anh đến với tháp Chăm như đến với một thế giới hoàn toàn khác lạ với nghề truyền thống ở làng gốm Bàu Trúc nổi tiếng cả vùng Đông Nam Á từ nhiều thế kỷ trước.

Hành trình giải mã

Sinh ra trong gia đình có 11 anh em nhưng chỉ mình Đàng Năng Tự là theo nghề "vọc đất" như cách nói hóm hỉnh của anh. Học hết cấp 2, Tự nghỉ học do gia cảnh. Năm đó cha anh cũng vừa qua đời. Anh kế tục cha mình bằng việc ra sông Quao khai thác đất sét để phụ giúp mẹ anh, bà Đàng Thị Phan - một nghệ nhân nổi tiếng làm đồ gốm ở Bàu Trúc. Mỗi ngày, sau khi ra sông Quao lấy đất, Tự phải gánh gồng các lu, thạp, ché... đi bán dạo. Đi rạc cẳng mà chẳng thay đổi được phận nghèo. Anh nghĩ, muốn thay đổi được số phận, phải làm một điều gì đó "khác người" thì may ra.

Với người Chăm ở Bàu Trúc này, gần như có một luật bất thành văn là chỉ có phụ nữ mới làm gốm, đàn ông chỉ khai thác đất sét và mang sản phẩm đi tiêu thụ. Tự đã "phá lệ" ấy bằng việc tự làm các loại đồ gốm. "Mẹ tôi là người rất khéo tay. Bà được chọn sang tận Ấn Độ, mang theo 80 kg đất sét để biểu diễn nghề làm gốm Bàu Trúc cho các nhà nghiên cứu bên ấy xem. Tôi nối nghiệp mẹ, có lẽ là thừa hưởng được chút tài hoa của bà", Tự khoe về mẹ mình bằng tất cả niềm tự hào.

Lễ hội của người Chăm tại tháp Poklongarai (Ninh Thuận) - Ảnh: Thiện Nhân

Dù là tự mình làm các loại đồ gia dụng để có thể nuôi được thân nhưng với chàng trai trẻ này, ngọn tháp Chăm Poklongarai cách làng một tầm nhìn vẫn luôn ám ảnh. Ngay từ nhỏ, trong mùa lễ hội của người Chăm, Đàng Năng Tự đã theo mẹ hành lễ nơi ngọn tháp này. Sự nhiệm mầu của tháp đã ám ảnh suốt tuổi thơ anh. Và bây giờ là lúc Tự giải mã sự nhiệm mầu ấy. Anh bắt tay vào việc "xây" tháp. Nói "xây" cho oách chứ thực chất, anh chỉ "thu nhỏ" tháp Poklongarai bằng một cái am, cao hơn một mét. Chàng trai ấy, dù không đến mùa lễ hội, vẫn lặn lội lên tháp để quan sát và ghi chép cẩn thận. "Cái khó là khắc các họa tiết trên tháp mini này y như tháp lớn. Thứ hai là màu sắc phải sao cho thật tươi. Cái này đòi hỏi sự điêu luyện trong lúc nung tháp", Tự cho biết.

Sau hơn một tháng mày mò, ngọn tháp cũng đã xong nhưng nó... xấu quá, thế là đập bỏ, làm lại từ đầu. Đến tháp thứ ba thì được. Khi trưng ra nhà, có người đến dạm hỏi và mua những 2,5 triệu đồng. Từng ấy tiền, làm trong 15 ngày, thời giá của năm 2006, như thế là quá mãn nguyện với Đàng Năng Tự. "Nhưng cái chính không phải là làm để bán mà tôi muốn thử sức từ ngọn tháp mini này để khi có điều kiện là làm tháp lớn như tháp Poklongarai kìa", Tự quả quyết. Nhìn những ngọn tháp đang bài trí trong vườn với những chi tiết rất tinh xảo, tôi cứ miên man suy nghĩ, hay là suốt cả mấy thế kỷ qua, các thế hệ người Chăm đã ký thác cho chàng trai này giải mã những bí ẩn của tổ tiên họ qua việc xây tháp Chăm?

Tôi trở lại với lời hứa ban đầu của Tự: "Làm tháp mini này thì chỉ có đất sét, trang trí họa tiết và nung, có lẽ nhiều người làm được, đâu có bí ẩn gì". Tự tán thành: "Đúng, làm tháp mini như thế này thì sẽ có nhiều người làm được, nhưng để ngọn tháp biết "cựa quậy" thì người làm ra tháp phải biết phả vào nó tất cả hồn vía của mình. Nó không chỉ là sản phẩm thương mại giá 3-4 triệu đồng nữa rồi. Nó phải được xem như một tác phẩm nghệ thuật. Còn bí ẩn của tháp Chăm mà các nhà nghiên cứu đang tìm lời giải ấy, tức là làm sao để kết nối giữa hai viên gạch lại mà không thấy vôi vữa, thì tôi cũng đã và đang kiếm tìm. Nhưng nói nhỏ thôi nhé, tôi đã "thấy" chúng rồi!". Tôi tò mò: "Anh có thể tiết lộ?". Tự cười: "Đó cũng là một bí ẩn của riêng tôi!". Tự lúc này đã thành ngọn tháp Chăm. Anh đang "bí ẩn" với tôi. Tôi nhìn ra vườn, có cảm giác như tất cả những ngọn tháp mini của anh đang vươn mình lớn dậy, chạy dọc miền Trung, sừng sững bên trời suốt 9 thế kỷ qua.

Theo TNO

Xác lập kỷ lục cho tô mì Quảng khổng lồ Trung tâm Kỷ lục sách Việt Nam - Vietkings cho biết, đơn vị này vừa xác lập kỷ lục cho Tô mỳ Quảng lớn nhất Việt Nam vào lúc 11h30 ngày 19/3/2012. Trước đó, vào sáng 29.3, 10 người gồm đầu bếp, phụ bếp... đã nấu một tô mì Quảng lớn với các thành phần nguyên liệu: 10 con gà (gà quê Quảng...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Vụ dụ dỗ người dân tu tập mê tín: Một bị hại phải bán 3 căn nhà ở Hà Nội01:02

Thực hư clip xe cứu thương chế còi "cố lên, sắp tới rồi" chạy ở TPHCM00:28

Xác minh clip 2 tài xế ô tô cầm kiếm dọa chém nhau giữa đường ở TPHCM00:52

Đột ngột chuyển sai hướng, ô tô gây tai nạn liên hoàn ở Đắk Lắk00:50

Thông tin về clip CSGT quật ngã người đàn ông ở TPHCM07:30

Vụ trâu húc 2 người nhập viện ở Bình Chánh: Do nạn nhân chọc ghẹo trâu09:16

Hằng Du Mục 'đối đầu' nhóm chống phá, tuyên bố lập vi bằng, 'nhá' loạt chứng cứ?04:05

Vụ mất con ở BV Phụ Sản Trung ương: người nhà tố 1 câu đắng lòng?03:19

Phạm Thoại tung hiện trạng bé Bắp, mẹ bé Bắp nghi lấy tiền cứu con làm răng sứ?03:10

Tiktoker qua Singapore gặp mẹ Bắp, để lọt 1 thứ sốc chưa nói trên livestream?03:36

TP.HCM: Bảo vệ phố đi bộ Nguyễn Huệ bị người dắt chó đánh trọng thương09:39

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Chuẩn bị sẵn sàng cho APEC 2027 tại Phú Quốc

10:24:22 04/03/2025

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, việc tổ chức Hội nghị APEC 2027 tại TP.Phú Quốc (Kiên Giang) là sự kiện quan trọng.

Bình Phước cần đảm bảo an ninh trật tự tại 5 cơ sở cai nghiện

09:57:03 04/03/2025

Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Văn Long đề nghị Công an tỉnh Bình Phước nâng cao hiệu quả cai nghiện và đảm bảo nghiêm ngặt tình hình an ninh trật tự tại 5 cơ sở cai nghiện ma túy mới tiếp nhận.

Vượt ô tô tải tông trúng xe bồn chở xăng, 2 thanh niên tử vong

09:24:48 04/03/2025

Sáng 4/3, lãnh đạo xã Hữu Kiệm, (huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An) cho biết, ở địa bàn vừa xảy ra vụ tai nạn nghiêm trọng khiến 2 thanh niên tử vong.

Nam thanh niên đánh tới tấp người đàn ông sau va chạm giao thông

17:15:32 03/03/2025

Ngày 3/3, mạng xã hội lan truyền đoạn clip ghi lại cảnh nam thanh niên liên tục đánh tới tấp một người đàn ông sau va chạm giao thông trên đường Nguyễn Ái Quốc (thuộc phường Hố Nai, TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai).

Tỉnh có diện tích nhỏ nhất ở Việt Nam, từng vào "tầm ngắm" sáp nhập

14:40:46 03/03/2025

Bắc Ninh , Bắc Bling đang là từ khóa tìm kiếm hot trên mạng xã hội. Tỉnh này có diện tích nhỏ nhất ở Việt Nam, với 822,70km2, đã từng vào tầm ngắm sáp nhập tỉnh.

Ông Nguyễn Hồ Nam bị khởi tố, Bamboo Capital nói gì?

08:31:39 03/03/2025

Về các vấn đề liên quan đến vụ việc này, tập đoàn trên nêu sẽ thực hiện công bố thông tin một cách minh bạch theo đúng quy định pháp luật nhằm bảo vệ quyền lợi của cổ đông.

Ra khỏi nơi dừng đỗ không xi nhan, tài xế ô tô bị phạt đến 600.000 đồng

08:15:43 03/03/2025

Theo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ khi ra, vào vị trí dừng đỗ xe phải có tín hiệu báo.

Su-30MK2 sẽ trình diễn bẫy nhiệt trên bầu trời TPHCM dịp 30/4

07:58:59 03/03/2025

Các biên đội tiêm kích Su-30MK2 và trực thăng Mi-8, Mi-17 được điều động vào miền Nam để bay trình diễn phục vụ lễ kỷ niệm 50 năm Ngày thống nhất đất nước.

Điều tra vụ cháy 5 ngôi nhà trong đêm ở Vĩnh Phúc

07:01:15 03/03/2025

Công an tỉnh Vĩnh Phúc đang phối hợp với các cơ quan liên quan điều tra nguyên nhân vụ cháy 5 ngôi nhà ở thị trấn Thổ Tang (huyện Vĩnh Tường) vào đêm 28/2.

Chính phủ yêu cầu bỏ thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của 6 chức danh

09:07:24 02/03/2025

Đối với 6 chức danh Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có ý kiến nhất trí bỏ thẩm quyền xử phạt hành chính, Phó Thủ tướng yêu cầu các bọ, ngành, địa phương thực hiẹn theo kết luận.

Điểm lại loạt vụ tai nạn thảm khốc trên QL6, bất ngờ vì một lý do

08:02:25 02/03/2025

Hàng loạt vụ tai nạn giao thông thảm khốc trên QL6 qua các tỉnh Hòa Bình, Sơn La khiến nhiều người thiệt mạng, quá trình điều tra, cơ quan chức năng đã phát hiện nguyên nhân chính.

Thủ tướng được quyết các biện pháp cấp bách vì lợi ích quốc gia

07:35:12 02/03/2025

Luật Tổ chức Chính phủ năm 2025 chính thức có hiệu lực từ ngày 1/3. Điều 13 Luật Tổ chức Chính phủ năm 2025 quy định nhiệm vụ và quyền hạn của Thủ tướng Chính phủ.