Những quan tài hình nhân trên vách đá ở Peru

Nằm ở vị trí khó tiếp cận tại độ cao 2.000 m, những quan tài cổ của người Chachapoya có niên đại từ thế kỷ 15 đến nay vẫn mang nhiều bí ẩn.

Di tích lịch sử hiếm hoi thuộc về người Chachapoya nằm giữa hẻm núi dốc của dãy Andes và khu rừng nhiệt đới bao la ở vùng Amazonas (Peru). Vào khoảng đầu thế kỷ 16 khi người Tây Ban Nha đặt chân đến đây, bộ tộc Chachapoya gần như đã bị Đế chế Inca hùng mạnh chinh phục hoàn toàn. Họ buộc phải sống theo phong tục, truyền thống văn hóa của người Inca.

Theo nhiều tài liệu, người Chachapoya có nguồn gốc từ Inca hoặc Tây Ban Nha. Lượng thông tin về bộ tộc bí ẩn này rất ít. Họ chỉ được biết đến với cái tên Chachapoya do người Inca sử dụng và biệt danh “chiến binh đám mây” nhấn mạnh tính cách thiện chiến. Ngay cả sau khi bị chinh phục, các nhóm người Chachapoya vẫn nổi dậy đấu tranh trong nhiều năm.

Karajia là một trong những địa điểm khảo cổ còn lưu giữ dấu vết về nền văn minh đã mất của Chachapoya. Cách thành phố Chachapoyas khoảng 60 km, nơi này có 7 cỗ quan tài nằm trên vách đá dựng đứng, cách mặt đất hơn 2.000 m. Những quách mai táng người chết của bộ tộc Chachapoya (có tên gọi “Purunmachos”) ở đây được công bố trên thế giới vào năm 1984, sau quá trình phát hiện của nhà khảo cổ học Federico Kauffmann.

Quan tài có hình dạng viên nang lớn, trông giống đường nét của cơ thể người, cao 2,5 m và được xây dựng bằng hỗn hợp đất sét, rơm và sỏi rải trên một cấu trúc bằng gỗ. Mỗi quách chứa một xác ướp. Theo các nhà nghiên cứu, xác ướp của những người quan trọng được chôn cất trong các cỗ quan tài này. Thi thể người đã khuất được đặt trong tư thế bào thai, sau đó bọc trong một cái kén bằng thân cây mía dại và buộc lại bằng dây thừng. Cấu trúc này tiếp tục được bao phủ bởi đất sét và rơm dày làm vật liệu kết dính.

Theo cách xác định niên đại bằng cacbon phóng xạ, các cỗ quan tài ở Karajia có từ thế kỷ 15, ngay trước cuộc chinh phạt của người Inca. Được đặt cẩn thận tại vị trí gần như không thể tiếp cận giữa lưng chừng vách núi, những chiếc quách Purunmachos này đã may mắn thoát khỏi sự phá hủy của những người xâm lược.

Mỗi quách được sơn màu trắng và trang trí màu vàng, đỏ, giúp xác định một số chi tiết trên cơ thể. Một số chiếc có mũ gắn sừng, mô phỏng gạc hươu, trong khi những chiếc khác có khảm hộp sọ người, được cho là chiến tích đáng tự hào của “chiến binh mây”.

Các quách Purunmachos của Karajia không phải là những quan tài duy nhất trong khu vực Chachapoyas. Trên bờ phía tây của sông Utcubamba, nhiều quan tài khác với kích thước khác nhau đã được xác định. Tuy nhiên, việc tiếp cận các di tích này rất khó khăn, chỉ một số nhà khảo cổ học và đoàn phim có thể đến gần.