Những phát hiện sửng sốt nhất năm 2022
Trong số những phát hiện khiến người ta kinh ngạc nhất trong năm 2022 phải kể đến bức tự họa ẩn của họa sĩ Van Gogh, cả một thị trấn La Mã phát lộ trong dự án làm đường ở Anh và một đường hầm có thể dẫn tới lăng mộ bí mật của Nữ hoàng Cleopatra…
Bài chép phạt 2.000 năm trước
Các nhà khảo cổ học vừa phát hiện 18.000 mảnh gốm tại di chỉ Athribis trong thung lũng sông Nile ở Ai Cập vào đầu năm 2022, trong số này có hàng trăm mảnh có một biểu tượng giống nhau được viết trên cả hai mặt trước và sau.
Các nhà nghiên cứu tại Trường ĐH Tbingen (Đức) tin rằng đây là bằng chứng “chép phạt của học sinh nghịch ngợm” từ xa xưa. Ngoài ra, những mảnh gốm này còn bao gồm hóa đơn, bài học ở trường, thông tin giao dịch…
Hàng trăm mảnh gốm được xem là bảng chép phạt thời xưa. Ảnh: Athribis-Project Tbingen
Đường hầm bí mật có thể liên quan đến Nữ hoàng Cleopatra
Tìm thấy lăng mộ mất tích của Nữ hoàng Cleopatra được xem là “chén thánh” của giới khảo cổ học và một nhóm nhà khoa học của Trường ĐH Santo Domingo (Dominica) có thể đã tìm được lối vào.
Vào tháng 11-2022, Bộ Du lịch và cổ vật Ai Cập thông báo nhóm trên đã định vị được một đường hầm dài hơn 1.300 m, nằm dưới mặt đất hơn 12 m tại một di chỉ quanh một đền thờ ở thành phố đổ nát Taposiris Magna.
Cho đến nay, họ đã tìm được ở đây hơn 1.500 tạo vật, bao gồm các bức tượng và đồng xu, theo nhà khảo cổ Katherine Martinez. Tuy nhiên, “phát hiện thú vị nhất là hệ thống đường hầm dẫn đến Địa Trung Hải và các cấu trúc chìm dưới nước” – bà Martinez cho biết và nói thêm họ vẫn đang tiếp tục khai quật.
Một hệ thống đường ngầm bên dưới đền thờ Taposiris Magna có thể dẫn đến nơi yên nghỉ của Nữ hoàng Cleopatra. Ảnh: EPA/Shutterstock
Tự họa “ẩn” của Van Gogh
Thêm một bức tự họa của danh họa Van Gogh vừa được phát hiện và nó nằm ẩn dưới bức tranh vẽ một nữ nông dân. Các nhà bảo tồn nghệ thuật ở Scotland “nhìn” ra được nhờ chiếu X-quang lên bức tranh được vẽ vào năm 1885.
Tia X-quang thường được dùng để khám phá cấu tạo các bức tranh song việc phát hiện một bức tự họa hoàn chỉnh của họa sĩ người Hà Lan đem lại sự ngạc nhiên lớn lao.
Theo Nhà trưng bày quốc gia Scotland (NGS), Van Gogh hay tái sử dụng vải vẽ để tiết kiệm tiền. Các chuyên gia của NGS đang xem xét khả năng tách riêng bức tự họa ra.
Video đang HOT
Tia X-quang đã soi ra chân dung tự họa của Van Gogh bên dưới một bức tranh khác. Ảnh: Neil Hanna
“Bóng ma” trong phòng tắm hơi
Một vài vị khách bất ngờ xuất hiện tại một nhà tắm hơi ở TP Siena, vùng Tuscany – Ý vào mùa thu năm ngoái. Đó là hơn 20 bức tượng đồng thời La Mã cổ đại còn trong tình trạng tốt.
Được phủ bởi 6.000 đồng xu, những bức tượng này mô tả những vị thần Hy-La như Apollo, Hygieia… Các nhà khoa học tại Trường ĐH Foreigners in Siena đã khai quật nhà tắm cổ đại chìm dưới bùn kể trên trong 3 năm qua.
Chuyên gia Jacopo Tabolli giải thích các bức tượng được chôn theo một nghi thức hiến tế vào khoảng thời gian từ thế kỷ thứ hai trước Công nguyên và thế kỷ I sau Công nguyên. “Họ chôn tượng xuống nước với hy vọng nước sẽ trao tặng lại họ thứ gì đó” – ông Tabolli nói với Reuters.
Một bức tượng đồng 2.300 năm tuổi lộ ra tại nhà tắm cổ đại ở Tuscany. Ảnh: Reuters
Tấm gương chứa bí mật choáng ngợp
Một tấm gương nằm trong nhà kho của Bảo tàng Nghệ thuật Cincinnati (bang Ohio – Mỹ) hóa ra lại là một đồ vật hiếm có không ngờ. Đặc biệt, nó có một bí mật “ma thuật”: Nếu chiếu ánh sáng trực tiếp vào nó sẽ hiện ra một tượng Phật đang ngồi.
Người phụ trách mảng nghệ thuật Đông Á của bảo tàng, bà Hou-mei Sung, phát hiện ra bí mật này vào năm 2021 dựa trên một “linh cảm”, sau khi bà để ý thấy tấm gương này giống với những “tấm gương ma thuật” có từ thời Edo ở Nhật Bản.
Bà Sung và một nhà bảo tồn chiếu đèn điện thoại vào tấm gương, lập tức một hình ảnh nhạt nhòa hiện ra trên bức tường trước mặt. Sau nhiều thử nghiệm với ánh sáng tập trung hơn, cuối cùng hình ảnh rõ ràng của Đức Phật A Di Đà hiện ra.
“Chúng tôi vô cùng phấn khích” – bà Sung kể với đài CNN hồi tháng 7-2022, thời điểm bảo tàng công bố phát hiện của mình. Chỉ một vài cơ sở trên thế giới có gương ma thuật trong bộ sưu tập của mình.
Tấm gương “ma thuật” 400 tuổi làm hiện ra hình ảnh Phật A Di Đà một khi ánh sáng được chiếu vào đúng cách. Ảnh: Cincinnati Art Museum
Viên kim cương hồng khổng lồ ở Angola
Mùa hè năm ngoái, công ty khai mỏ Lucapa Diamond (Úc) thông báo họ có thể đã tìm thấy viên kim cương hồng lớn nhất trong vòng 300 năm qua. Được đặt tên là Lulo Rose, viên đá 170 carat này có xuất xứ từ Angola.
Kim cương hồng hiếm hơn kim cương trắng và thường có giá cao hơn. Viên kim cương hồng 11,15 carat có tên “Williamson Pink Star” bán được gần 60 triệu USD vào tháng 10-2022 trong khi viên “Pink Star Diamond” 59,60 carat lập kỷ lục về giá – 71 triệu USD – vào năm 2017.
Lulo Rose có thể là viên kim cương hồng lớn nhất trong 300 năm qua. Ảnh: Lucapa Diamond Company
Thị trấn La Mã dưới lòng đất Anh
Dự án xây dựng tuyến đường sắt cao tốc HS2 ở Anh đã dẫn đến một trong những phát hiện rùng mình nhất năm 2022 – tàn tích của một khu giao thương La Mã gần Northamptonshire vào tháng 1. Họ tìm thấy một con đường và hơn 30 nhà tròn cũng như nhiều xưởng, lò nung, giếng nước, trang sức, mỹ phẩm, gốm…
Dựa vào những gì tìm thấy, cơ quan chức năng tin rằng nơi này từng là một “khu vực nhộn nhịp với nhiều hoạt động” và là nơi cư ngụ của những cư dân giàu có trong ngành thương mại và công nghiệp.
Hình ảnh chụp từ trên không của địa điểm khảo cổ mang tên Blackgrounds Roman. Ảnh: Courtesy HS2 Ltd
Dog: Một trong những bí ẩn lâu đời nhất của Nhật Bản
Chúng ta biết rất nhiều về những gì đã xảy ra trong quá khứ thông qua việc phục hồi và nghiên cứu các vật phẩm khảo cổ. Tuy nhiên vẫn có những bí ẩn trong quá khứ mà cho tới thời điểm hiện tại chúng ta vẫn chưa thể hiểu hết.
Khi thời gian trôi qua và con người bắt đầu tiến hóa, phát triển ngôn ngữ, chữ viết. Kiến thức của chúng ta chủ yếu được ghi lại chỉ từ khi phát triển từ chữ hình nêm, chữ tượng hình Ai Cập và các văn bản Hy Lạp do các nhà sử học thời đó viết. Chúng ta có thể đọc, tìm hiểu và diễn giải nội dung của những tác phẩm cổ xưa này.
Điều đáng thất vọng về lịch sử của con người là trước khi các nền văn hóa bắt đầu có chữ viết, chúng ta không biết các tập tục văn hóa của họ là gì. Những vật phẩm khảo cổ trong thời gian đó đại diện cho điều gì hoặc mục đích cụ thể của chúng ra sao. Hay chỉ đơn giản là liệu những vật dụng nhỏ không phải là công cụ có được sử dụng trong truyền thống tôn giáo của một số người hay không.
Vẫn còn quá nhiều điều mà cho tới ngày nay chúng ta vẫn chưa thể giải thích một cách rõ ràng. Nó khiến chúng ta tìm kiếm câu trả lời, suy đoán và đưa ra các lý thuyết từ logic đến phi logic trong sự tuyệt vọng này để khám phá về quá khứ của nhân loại.
Một trong những món đồ cổ xưa và khó hiểu này mà chúng ta tìm được chính là bức tượng nhỏ dog được làm ở Nhật Bản thời tiền sử.
Dog, có nghĩa là "tượng đất", là những tượng nhỏ bằng đất sét có hình người hoặc động vật được tạo ra vào cuối thời kỳ Jmon của Nhật Bản thời tiền sử. Điều khiến những bức tượng nhỏ dog trở nên hấp dẫn là các học giả không biết những bức tượng nhỏ này được tạo ra để làm gì hoặc chúng đại diện cho điều gì.
Thời kỳ Jmon thực sự là một thời kỳ dài, một thời kỳ trong lịch sử Nhật Bản kéo dài từ năm 14.000 đến năm 300 trước Công nguyên. Vào thời điểm đó, người dân Nhật Bản là những người săn bắn hái lượm. Các cộng đồng nông nghiệp ban đầu cũng được hình thành trong suốt thời kỳ của nền văn hóa Jmon.
Vào đầu thời kỳ Jmon, những hình thức đồ gốm đầu tiên tại Nhật Bản đã phát triển. Năm 1998, nhà khảo cổ học và nhà động vật học người Mỹ, Edward S. Morse, đã tìm thấy những mảnh gốm đầu tiên từ thời kỳ Jmon.
Chính Morse đã đặt tên cho khoảng thời gian đó; Jmon có nghĩa là "dây đánh dấu". Phong cách đồ gốm từ thời kỳ đầu của nền văn hóa Jmon được trang trí bằng cách ấn dây vào đất sét ướt để tạo thành các kiểu dáng và kết cấu khác nhau.
Chúng ta không biết mục đích và tầm quan trọng của các bức tượng nhỏ này cụ thể là gì vì chữ viết ở Nhật Bản chỉ bắt đầu phát triển từ thế kỷ thứ 6 sau Công nguyên, một thời gian dài sau khi dog được tạo ra. Dog chỉ được tạo ra trong thời kỳ Jmon, và vào thời điểm tiếp theo của thời tiền sử Nhật Bản xảy ra, các bức tượng dog cũng không được tạo ra nữa.
Tất cả các lý thuyết và cách giải thích về những gì mà cách bức tượng dog đại diện đều là suy đoán và là một trong nhiều lý do tại sao những hình tượng nhỏ bằng đất sét này lại rất bí ẩn. Trên thực tế, chúng ta biết được rằng có một số phong cách tạo hình dog khác nhau, phần lớn phụ thuộc vào nơi tìm thấy các đồ tạo tác và khoảng thời gian mà dog được tạo ra.
Tại sao những phong cách này phát triển cũng là một phần bí ẩn của dog.
Những bức tượng dog đều nhỏ và có kích thước từ 10 cm đến 30 cm, phần lớn các dog được tìm thấy đều có hình dáng cơ thể phụ nữ. Các đặc điểm chung bao gồm mắt to, eo nhỏ, hông rộng và đôi khi bụng to như bụng bầu.
Nhiều học giả tin rằng những bức tượng nhỏ này là đại diện của một nữ thần mẹ trong nền văn minh cổ xưa của Nhật Bản. Điều này được đưa ra bởi dog khá giống với những bức tượng nhỏ thời kỳ đồ đá mới khác như Thần Vệ nữ của Willendorf. Có khả năng dog là vật phẩm có liên quan đến khả năng sinh sản và các nghi lễ của thầy cúng.
Vẻ ngoài của dog trông như thể nó đang đeo kính bơi hoặc có khuôn mặt hình trái tim rõ ràng. Điều thú vị nữa là hầu hết các dog được tìm thấy đều có các dấu hiệu trên mặt, vai và ngực có thể cho thấy chúng có hình xăm.
Có bốn hình dạng khác nhau của dog: "kiểu phụ nữ mang thai", "kiểu cú có sừng", "kiểu mắt híp" và "kiểu lông mày hình trái tim hoặc lưỡi liềm". Loại mắt híp, còn được gọi là Shakkidog, đã trở nên nổi tiếng và dễ nhận biết đến mức nhiều người Nhật Bản nghĩ đến Shakkidog khi ai đó nhắc đến các nhân vật dog.
Loại dog đeo kính có tên từ shakki, nghĩa đen là "thiết bị chặn ánh sáng". Kính bảo hộ có bề ngoài tương tự như kính đi tuyết truyền thống của thổ dân Inuit và Yupik ở Alaska và Siberia .
Rất hiếm khi tìm thấy một dog nguyên vẹn. Hầu hết các dog được tìm thấy đều bị mất chân, tay hoặc một bộ phận cơ thể khác. Trong khi một số bị gãy, đã có một số dog được tìm thấy có chi đã bị cắt đứt một cách có chủ ý.
Chúng ta có thể sẽ không bao giờ biết được mục đích thực sự của dog là gì. Vì không có ngôn ngữ viết vào thời điểm chúng được tạo ra.
Người ta tin rằng dog được tạo ra và sở hữu bởi phụ nữ (không có bằng chứng nào cho thấy chúng được tạo ra bởi phụ nữ hoặc ai sẽ sở hữu chúng, vì vậy đây hoàn toàn chỉ là suy đoán) và là biểu tượng của sự tái sinh, sinh sản.
"Bộ sưu tập đặc biệt" gồm mặt nạ Maya bằng vữa, đá 1.300 năm tuổi ở Mexico được khai quật Nhiều chiếc mặt nạ được phát hiện tại các cuộc khai quật ở Mexico, các nhà khảo cổ cho rằng chúng tượng trưng cho nhiều vị thần của thế giới ngầm Maya cổ đại. Địa điểm khảo cổ Toniná ở miền nam Mexico đang chứng tỏ là một kho tàng di tích Maya thời tiền Columbus, khi một nhóm các nhà khảo cổ...