Những ngọn núi lửa hàng trăm triệu năm ở Gia Lai
Có khoảng 30 dấu tích miệng núi lửa đã tắt ở Gia Lai, trong đó có núi lửa Chư Đăng Ya, Hàm Rồng, thung lũng làng Ốp…
Chư Đăng Ya cao khoảng 500 m, thuộc địa phận làng Ploi lagri, xã Chư Đăng Ya, huyện Chư Păh, cách trung tâm phố núi Pleiku khoảng 30 km về hướng đông bắc. Đây là ngọn núi lửa cổ dương (nhô lên trên mặt đất) đã từng hoạt động ở vùng đất Tây Nguyên cách đây hàng triệu năm.
Từ trên cao nhìn xuống, miệng núi lửa tựa như một cái phễu khổng lồ, lòng chảo miệng núi mang sắc đỏ đất bazan màu mỡ đã được những lớp nham thạch tạo nên từ xa xưa. Theo người dân Jarai sinh sống ở làng Ia Gri dưới chân núi, Chư Đăng Ya dịch theo tiếng địa phương có nghĩa là “Củ gừng dại”.
Chị Mít, 45 t.uổi, cùng người thân làm cỏ cho rẫy mì rộng 3 sào (500 m2 một sào) của gia đình dưới chân núi lửa Chư Đăng Ya. Người đồng bào Jarai cho biết, mảnh đất của chị màu mỡ, cây trồng xanh tốt quanh năm, luôn cho sản lượng cao.
Video đang HOT
Ở giữa và xung quanh lòng chảo, là những nương rẫy đồng bào Jarai trồng cà phê, ngô, khoai, bí đỏ, dong riềng…
Ngay dưới chân núi Chư Đăng Ya, trên khu đất rộng hơn một sào, có hai căn nhà và vườn hoa đang nở rộ, cho du khách đến tham quan chụp hình lưu niệm.
Cuối 11/2020, UBND huyện Chư Păh đã tổ chức Tuần lễ hoa dã quỳ – Núi lửa Chư Đăng Ya. Hoa dã quỳ nở rộ, vàng rực dưới chân núi, ven đường và bên miệng lòng chảo…
Dấu tích miệng núi lửa cổ âm, hình lòng chảo ở làng Ốp, TP Pleiku, bán kính khoảng 500 m, tạo thành thung lũng rộng lớn. Đất đai màu mỡ, phì nhiêu, có nguồn nước ổn định. Người dân địa phương trồng lúa, khoai, rau… trên miệng núi lửa đã tắt hàng triệu năm trước.
Núi Hàm Rồng là một miệng núi lửa cổ dương, cao 1.028m, diện tích 0,7 km2, sườn dốc 20-30 độ, dưới chân núi rộng 14 km2, cách trung tâm TP Pleiku khoảng 10 km, khí hậu trên đỉnh núi mát mẻ, thường xuyên bị sương mù che phủ.
Núi có dạng hình tròn khuyết giống như một cái móng ngựa, với một rãnh sâu lớn cắt sườn từ miệng phễu hướng về nam – vết tích đường đi của dòng chảy dung nham cũ; dọc theo nó gặp nhiều bom và khối thủy tinh núi lửa.
Hiện nay, đỉnh núi là trạm thu phát sóng viễn thông của cả tỉnh nên việc leo l.ên đ.ỉnh bị hạn chế.
Ngọn núi lửa có “1-0-2” trên thế giới sở hữu dung nham xanh cực bắt mắt
Núi lửa tồn tại ở khắp nơi trên thế giới, tuy nhiên ngọn núi sở hữu dung nham xanh độc đáo chỉ có ở Indonesia.
Núi lửa tồn tại ở khắp mọi nơi trên thế giới, nó như một lời nhắc nhở chúng ta về lịch sử của Trái đất. Một số núi lửa chỉ phun trào vào thập kỉ một lần, trong khi những ngọn núi khác thì lại hoạt động thường xuyên. Có thể, tất cả mọi người đều biết đến núi lửa Kilauea ở Hawaii, núi Etna ở Ý và Piton de la Fournaise ở La Reunion. Thế nhưng, ngọn núi lửa duy nhất trên thế giới có dung nham màu xanh và sở hữu hồ axit khổng lồ rất ít người biết tới chính là núi Kawah Ljen ở Đông Java, Indonesia.
Khi nhắc đến việc núi lửa phun trào, chắn chắn bạn sẽ tưởng tượng ra một miệng núi đang phun ra những luồng khí lớn và dung nham nóng chảy đỏ rực tràn xuống mặt đất. Thế nhưng với núi Ljen lại khác, nó phun ra khí có hàm lượng sulfuric cao, khi cháy sẽ có màu xanh dương lấp lánh.
Cụ thể hơn, khi khí lưu huỳnh ở thể khí bị ép dưới áp suất cực lớn của bề mặt Trái đất, nhiệt độ của khí tăng lên tới 600 độ C. Khi khí đó tiếp xúc với không khí, nó bùng cháy rất to, tạo ra những vụ nổ màu xanh cao tới gần 5m. Một số khí sunfuric đó sẽ ngưng tụ thành lưu huỳnh lỏng, chất này bốc cháy và chảy tự do xuống mặt đất - đây chính là dung nham xanh cực ấn tượng.
Vào ban ngày, núi lửa này cũng rất đẹp, có rất nhiều du khách đến đây lang thang chụp hình và khám phá địa chất. Hồ axit clohydric lớn nhất thế giới cũng nằm dưới chân núi Ljen, lung linh màu xanh tươi sáng và được bao bọc tứ phía bởi lưu huỳnh hóa đá. Các điều kiện bên trong núi lửa không được lý tưởng để thăm quan. Nếu du khách muốn khám phá, họ cần đeo mặt nạ để tránh không khí độc hại trong núi.
Có rất ít tài liệu ghi chép về những ngọn núi lửa phun trào ra dung nham xanh. Ở Ý, lửa xanh được ghi nhận đã xuất hiện trên sườn núi phía nam của núi Vesuvius. Theo một báo cáo, cũng có một ngọn núi có lửa xanh ở đảo Vulcano Địa Trung Hải. Khi cháy rừng tàn phá Yellowstone, lưu huỳnh xung quanh các miệng phun thủy nhiệt bị tan chảy và tạo ra những "dòng sông" chất lỏng màu xanh lam tương tự. Tuy nhiên, nó chỉ xuất hiện một lần, không thường xuyên như Ljen.
Chiêm ngưỡng núi lửa Chư Đăng Ya lúc mặt trời mọc Khoảng 4.500 vận động viên sẽ tranh tài giải T.iền Phong Marathon 2021 tại thành phố Pleiku (Gia Lai) ngày 28/3. Từ thành phố Pleiku chỉ khoảng 20 phút đi xe máy là tới núi lửa Chư Đăng Ya, một điểm đến lý tưởng, hấp dẫn các vận động viên, du khách. Núi lửa Chư Đăng Ya cách trung tâm thành phố Pleiku...
