Những món ngon đặc sản của người Kh’mer
Càng tìm hiểu ẩm thực Campuchia, tôi lại càng thắc mắc về món ăn thức uống của người Kh”mer Nam bộ. Chúng có gì khác biệt, độc đáo?
Được biết, đồng bào Kh”mer Nam bộ có trên 1 triệu người, tập trung chủ yếu ở Trà Vinh, Sóc Trăng, Kiên Giang, Vĩnh Long. Và khi sang Bạc Liêu, nền ẩm thực này đã giao thoa, cộng hưởng cùng nghệ thuật chế biến món ngon Việt – Hoa.
Ê hề mắm
Thật may, một phóng viên mảng đồng bào Kh”mer, báo Sóc Trăng tình nguyện làm hướng dẫn viên cho người viết. Anh bảo ở huyện Long Phú, tỉnh Sóc Trăng, có một đôi nam thanh nữ tú Kh”mer mời anh tham dự lễ cưới của họ, và anh rủ tôi đi cùng. Quá tuyệt! Tôi rạo rực chờ xem múa dù- kê, nghe nhạc ngũ âm và thưởng thức nhiều món ngon.
Tới đoạn cách địa điểm tổ chức lễ cưới hơn 20m, tôi đã nghe phảng phất mùi hơi khẳn khẳn của bún mắm. Đến nơi, mùi ấy càng chao lượn, “lồng lộn”. Những khứa cá lóc đồng mập ú, trắng ngà vừa chín tới, da tươm mỡ và bốc khói, đang nằm cong mình chờ… đũa.
Bún mắm
Hương sả tươi và củ ngải bún quyện vào nhau, dậy mùi thơm nồng đượm. Thêm mớ rau vườn tươi non: bắp chuối bào, đọt xoài, đọt vừng, đọt xộp… càng làm kích thích bao tử và khiêu khích bao ánh mắt thòm thèm của đông đảo thực khách.
Vừa ngồi vào bàn, có người đã nuốt nước bọt khan. Tuy nhiên, cũng có khách bị dị ứng với mắm bù-hốc Campuchia, nên ngậm ngùi ngó lơ. Và một người “lạc hậu” với… mắm, cũng đành né đũa. Còn bao người khác say sưa gắp, chấm, hít hà… mê mải!
Video đang HOT
Trời gầm cũng không bỏ!
Đúng điệu là phải ăn cay, chua (vắt chanh) và vừa thổi vừa húp mới át đi cái hậu lạt lạt, hơi tanh – đặc trưng của mắm Kh”mer. Công bằng mà nói, hương… hoa mắm này không thanh như mắm ta, khiến người mới ăn khó bén mùi, dễ lợm giọng. Nhưng ai đã bén rồi thì… “trời gầm cũng không bỏ”! Và mẹo khử tanh miệng sau bữa ăn rất đơn giản mà hiệu quả: bạn uống vài ly nước trà đậm và ấm sẽ thanh miệng lại.
Chưa rõ mắm ta và mắm bạn, mắm nào nổi trước. Nhưng khả năng vận dụng mắm hai bên đa dạng ngang nhau, hết ăn sống, đến chưng, rồi nấu canh… Có khác chăng là nguyên liệu, cách ủ, gia vị trong mỗi món ăn. Đặc biệt, cá hoặc thịt dùng ủ mắm bù-hốc phải để cho ươn rồi mới ướp muối. Nói chung, mỗi bên có những nét độc đáo riêng.
Xứ Biển Hồ dồi dào cá nước ngọt, nên các chợ ở Xiêm – Riệp, Phnom Penh bày trên chục loại mắm bù-hốc, nào mắm lòng, mắm lóc, mắm trứng… Thế nên, người tiêu dùng ở đây có nhiều lựa chọn hơn. Quay về Trà Vinh, Sóc Trăng… lượng cá không phong phú bằng, nhưng có hai dòng rõ rệt. Mắm sang là mắm cá trê vàng, mắm lóc đồng. Giá mắm bù-hốc trê vàng tại vựa bà Kim Cương, ở ấp Phú Thành B, xã Phú Tâm, huyện Mỹ Tú, Sóc Trăng, không rẻ: trên 150.000 đồng/kg, nhưng vẫn hút hàng. Anh Thạch Bình, người Kh”mer, phóng viên báo Sóc Trăng, đắm đuối nói: “Ông bằm nhỏ mắm này với vài trái ớt chim gieo, cặp ít đọt sầu đâu, me non hoặc chưng với trứng vịt cùng thịt ba rọi thì ngon thần sầu!”.
Gỏi cá lóc trộn rau đắng
Lạ miệng canh xiêm-lo
Bình dân hơn, đồng bào Kh”mer ở ta chọn cá biển tạp đủ loại: mồng gà, lẹp, chình, lù đù… nhỏ nhất cỡ ngón tay đem ủ mắm. Giá loại mắm nhà nghèo này tại chợ Sóc Trăng khoảng 30.000 đồng/kg, rất đắt hàng.
Còn một khác biệt khá tinh tế về khẩu vị: dân Phnom Penh hoa lệ nêm mắm ngọt hơn dân Kh”mer quê Sóc Trăng, Trà Vinh, Vĩnh Long. Điều này, phần nào biểu hiện mức sống của họ: một bên khá giả và một bên hơi… nghèo.
Canh xiêm-lo
Nói về canh xiêm-lo, một dạng canh rau tập tàng nêm ít mắm bù-hốc, ở ta và Campuchia có đôi chút khác biệt. Ở ta thường nấu lỏng hơn, rau chỉ có vài loại phổ biến theo mùa: bắp chuối xắt nhuyễn, rau muống đỏ cắt vừa ăn… Còn xiêm-lo ở nước bạn nửa giống kiểm (một loại thức ăn ngọt nấu sệt như chè thập cẩm, với đậu, chuối, và nước dừa…), nửa giống súp thường đặc sệt, mềm nhũn, với cà pháo, bí rợ, trái thốt nốt non… Mặc dù vậy, chất đạm tạo độ ngọt của mắm hai bên giống nhau. Tất cả đều nhờ tép hoặc cá đồng hay thịt gà, vịt…
Ngoài những món mắm độc đáo và mang mùi vị đặc trưng, đồng bào Kh”mer còn sáng tạo thêm nhiều loại món ngọt thuộc hàng đặc sản, trong đó có bánh tổ yến, bánh củ gừng… ngon khỏi chê.
Bánh củ gừng
Bê bết bùn cùng lễ hội đua bò độc đáo
(Dân trí) - Năm nào cũng vậy, cứ đến dịp lễ Dolta, người dân Khmer vùng Bảy Núi An Giang lại tổ chức một lễ hội hết sức độc đáo thu hút rất đông người đến tham gia - lễ hội đua bò vùng Bảy Núi.
Đây là lần thứ 18 lễ hội "đua bò Bảy Núi" được tổ chức tại chùa Thơ Mít, xã Vĩnh Trung, huyện Tịnh Biên. Các đội tham gia đua bò đến từ các huyện Tịnh Biên, Tri Tôn, Châu Thành, Châu Phú và một số địa phương lân cận.
Lễ hội "đua bò Bảy Núi" được lãnh đạo 2 huyện Tri Tôn và Tịnh Biên tổ chức lần đầu tiên vào năm 1992 và trở thành một lễ hội truyền thống của người dân Khmer tỉnh An Giang vào dịp lễ Dolta (lễ cúng tổ tiên) hàng năm, khi người dân đang dịp nông nhàn.
Những người tham gia mang đến cuộc thi một đôi bò khỏe mạnh, được tập luyện từ trước. Khi thi đấu, họ cột hai con bò với nhau bằng một thanh ngang cổ bò. Người chủ bò chạy phía sau, dùng roi thúc quyết liệt sao cho bò của mình chạy càng nhanh càng tốt và về đích sớm nhất. Sau mỗi cuộc đua, cả bò và người đều mệt lả và bê bết bùn đất.
Lễ hội năm nay có 50 đôi bò tham gia giải đua chuyên nghiệp mở rộng và 22 đội giải phong trào. Kết thúc cuộc đua, giải Nhất giải chuyên nghiệp mở rộng thuộc về đôi bò của ông Nguyễn Thành Tài đến từ xã Châu Lăng, huyện Tri Tôn. Ở giải phong trào, giải Nhất thuộc về đôi bò của ông Ngô Văn Cước ở huyện Tịnh Biên.
Cả người đua...
... lẫn người xem đều bê bết bùn đất.
Huỳnh Hải