Những lợi ích chiến lược của Nga và Belarus trong hợp tác sản xuất LNG
Sự hợp tác giữa Belarus và Nga trong lĩnh vực sản xuất khí tự nhiên hóa lỏng ( LNG) đang mở ra nhiều lợi ích chiến lược cho cả hai quốc gia.
Với dự án xây dựng nhà máy LNG quy mô nhỏ do Gazprom thực hiện, Belarus không chỉ được hưởng lợi từ nguồn nhiên liệu giá rẻ, mà còn có cơ hội thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp trọng yếu.
Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko (phải) và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại cuộc gặp ở Minsk, ngày 23/5/2024. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo Igor Yushkov, chuyên gia tại Đại học Tài chính trực thuộc Chính phủ Liên bang Nga, nhà phân tích hàng đầu tại Quỹ An ninh Năng lượng Quốc gia Nga ngày 7/10, sự hợp tác giữa Belarus và Nga trong lĩnh vực năng lượng đã có bước phát triển tích cực, đặc biệt trong lĩnh vực khí tự nhiên hóa lỏng (LNG).
Vào tháng 9/2023, tại khu công nghiệp Great Stone gần Minsk, các ủy ban của Quốc hội Liên minh Belarus và Nga đã thảo luận về việc phát triển dự án xây dựng nhà máy LNG quy mô nhỏ.
Dự án này do công ty con của Gazprom là Gazprom Heliy Service LLC đảm nhiệm, với mục tiêu cung cấp nhiên liệu cho thiết bị của các doanh nghiệp MAZ và BELAZ tại Belarus. Động thái này mở ra nhiều lợi ích cho Belarus, không chỉ về kinh tế mà còn góp phần thúc đẩy mối quan hệ song phương với Nga.
Nhà máy LNG mới do Gazprom xây dựng tại Belarus có mức chuyên môn hóa hẹp nhưng quan trọng, tập trung vào cung cấp nhiên liệu cho các thiết bị hạng nặng như xe tải MAZ và BELAZ, những doanh nghiệp trọng yếu của Belarus. LNG là nguồn nhiên liệu thay thế tiềm năng cho dầu diesel, giúp giảm chi phí nhiên liệu cho các ngành công nghiệp nặng, đặc biệt là trong lĩnh vực vận tải và khai thác mỏ.
Với đặc tính nén khí mêtan lỏng tới -162 độ C và chuyển thành trạng thái khí để sử dụng làm nhiên liệu, LNG cung cấp hiệu suất cao hơn so với nhiều loại nhiên liệu truyền thống. Điều này giúp cải thiện hiệu quả sử dụng nhiên liệu của các xe tải hạng nặng, từ đó giảm chi phí vận hành. Đồng thời, việc sử dụng LNG thay thế cho dầu diesel sẽ giúp Belarus tận dụng nguồn khí đốt giá rẻ từ Nga và giải phóng một lượng lớn dầu diesel sản xuất trong nước để xuất khẩu, gia tăng lợi nhuận cho quốc gia.
Video đang HOT
Việc hợp tác sản xuất LNG cũng đem lại cơ hội phát triển các ngành công nghiệp sản xuất thiết bị chạy bằng nhiên liệu LNG tại Belarus. Các doanh nghiệp như MAZ và BELAZ, vốn đã có những sản phẩm xe tải hạng nặng sử dụng LNG, sẽ hưởng lợi từ nguồn cung nhiên liệu ổn định và chi phí thấp. Điều này không chỉ giúp họ tăng năng suất mà còn nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Ngoài ra, trong dài hạn, việc phát triển thị trường LNG tại Belarus có thể mở rộng sang các lĩnh vực khác như nông nghiệp. Chuyển đổi máy móc nông nghiệp từ sử dụng nhiên liệu diesel sang khí LNG sẽ giúp giảm chi phí cho nông dân, đồng thời tăng khả năng cạnh tranh cho ngành nông nghiệp Belarus. Đây là một tiềm năng phát triển lớn khi quốc gia này đang nỗ lực tối ưu hóa chi phí sản xuất trong mọi ngành kinh tế.
Tăng cường hợp tác năng lượng và lợi ích chiến lược
Sự hợp tác trong việc xây dựng nhà máy LNG cũng là một phần trong quá trình hội nhập sâu rộng hơn giữa Belarus và Nga trong lĩnh vực năng lượng. Hai quốc gia đang nỗ lực hình thành một thị trường chung cho khí đốt, dầu và các sản phẩm dầu mỏ. Việc Belarus liên tục nhận được khí đốt giá rẻ từ Nga đã giúp đảm bảo nguồn năng lượng ổn định và chi phí hợp lý, đặc biệt trong bối cảnh các căng thẳng năng lượng toàn cầu.
Việc hợp tác này không chỉ mang lại lợi ích cho Belarus mà còn giúp Gazprom mở rộng thị trường bán hàng. Nhà máy LNG mới sẽ trở thành một kênh tiêu thụ quan trọng cho sản lượng khí đốt của Gazprom, đặc biệt khi các thị trường truyền thống của Nga tại châu Âu đang bị thu hẹp do các biện pháp trừng phạt. Hơn nữa, việc xây dựng các nhà máy LNG quy mô nhỏ tại Belarus cũng giúp Gazprom khẳng định năng lực công nghệ và khả năng thích ứng trong bối cảnh ngành công nghiệp năng lượng toàn cầu đang có nhiều biến động.
Nhà máy LNG tại Belarus dự kiến sẽ đi vào hoạt động giai đoạn đầu tiên vào năm 2025, với công suất khoảng 3.360 tấn mỗi năm. Dù quy mô không quá lớn, nhưng đây là bước khởi đầu quan trọng trong việc phát triển thị trường LNG tại quốc gia này. Với mức độ khí hóa đường ống tại Belarus đã đạt hơn 97%, nhu cầu sử dụng LNG cho mục đích khác ngoài cung cấp nhiên liệu động cơ không lớn, nhưng việc chuyển đổi sang LNG sẽ giúp giảm chi phí và tăng tính cạnh tranh cho nhiều ngành công nghiệp.
Trong tương lai, sự phát triển của thị trường LNG tại Belarus có thể mở rộng sang các lĩnh vực khác như khí hóa tự động cho các khu vực không có đường ống dẫn khí. Điều này cũng sẽ giúp Belarus đa dạng hóa nguồn cung năng lượng và giảm phụ thuộc vào các loại nhiên liệu truyền thống.
Tóm lại, hợp tác sản xuất LNG với Nga mang lại nhiều lợi ích chiến lược cho Belarus. Không chỉ giúp giảm chi phí sản xuất và tăng năng suất cho các ngành công nghiệp trọng yếu, mà còn mở ra cơ hội phát triển các ngành công nghiệp mới và tăng khả năng cạnh tranh quốc tế. Đồng thời, việc sử dụng LNG làm nhiên liệu sẽ giúp Belarus tối ưu hóa nguồn tài nguyên trong nước và cải thiện vị thế kinh tế trong khu vực.
Động thái của Nga sẽ gây gián đoạn thị trường xăng dầu toàn cầu
Theo giới chuyên gia, việc Moscow cấm xuất khẩu xăng và dầu diesel tới tất cả các quốc gia, ngoại trừ 4 thành viên của Liên minh kinh tế Á - Âu là Belarus, Kazakhstan, Armenia và Kyrgyzstan, sẽ gây gián đoạn thị trường thương mại toàn cầu, vốn đã phải điều chỉnh theo các lệnh trừng phạt của phương Tây nhằm vào nhiên liệu Nga.
Lệnh cấm diesel sẽ có tác động rất lớn tới thị trường nhiên liệu toàn cầu, bởi Nga là nước xuất khẩu nhiên liệu bằng đường biển hàng đầu thế giới, chỉ sau Mỹ. Theo công ty phân tích dầu mỏ Vortexa, Moscow đã vận chuyển trung bình 1,07 triệu thùng dầu diesel/ngày từ đầu năm đến ngày 25/9, chiếm hơn 13,1% tổng giao dịch dầu diesel bằng đường biển. Trong khi đó, Vortexa cho biết xuất khẩu xăng của Nga ít quan trọng hơn nhiều đối với thị trường thế giới.
Từ đầu năm tính đến ngày 25/9, Moscow vận chuyển trung bình 110.000 thùng xăng/ngày. Nga cho biết hoạt động xuất khẩu sẽ tiếp tục được nối lại sau khi thị trường nội địa ổn định, song giới chức không đưa ra mốc thời gian cụ thể. Các nhà phân tích dự đoán lệnh cấm dầu diesel của Nga có thể kéo dài tới 2 tuần trước khi nước này bổ sung nguồn dự trữ và tiếp tục xuất khẩu.
Trong khi đó, JP Morgan cho biết tình trạng này có thể kéo dài vài tuần cho đến khi mùa thu hoạch kết thúc vào tháng 10. FGE Energy lại nói rằng, việc bổ sung lượng xăng dự trữ của Nga có thể mất tới 2 tháng.
Các toa chở dầu ở Omsk, Nga. Ảnh: Reuters.
Sau khi Liên minh châu Âu (EU) cấm nhập khẩu nhiên liệu của Nga nhằm đáp trả chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine, Moscow đã chuyển hướng xuất khẩu dầu diesel và các nhiên liệu khác sang Brazil, Thổ Nhĩ Kỳ, một số nước Bắc và Tây Phi, cũng như các quốc gia vùng Vịnh ở Trung Đông. Các quốc gia vùng Vịnh, nơi có các nhà máy lọc dầu lớn, cũng tái xuất khẩu nhiên liệu. Và dữ liệu của LSEG cho thấy lệnh cấm của Nga sẽ làm thay đổi dòng chảy đó một lần nữa. Từ đầu năm đến ngày 25/9, nguồn cung dầu diesel từ các cảng của Nga đến Brazil đạt khoảng 4 triệu tấn. Trong khi đó, con số này trong cả năm 2022 đạt 74.000 tấn. Nhiên liệu của Nga đã thay thế nguồn nhập khẩu dầu diesel của Brazil từ Mỹ.
Các nguồn tin thị trường cho biết lệnh cấm xuất khẩu dầu diesel kéo dài của Nga có thể buộc Brazil phải nhập khẩu thay thế tới 400.000 tấn nhiên liệu/tháng. Sau lệnh cấm vận của EU, Thổ Nhĩ Kỳ là điểm đến hàng đầu của dầu diesel từ các cảng của Nga, tổng cộng khoảng 7 triệu tấn kể từ khi lệnh cấm được áp đặt từ đầu năm nay. Tuy nhiên, các thương nhân cho biết thêm Ankara vẫn có thể mua dầu diesel có hàm lượng lưu huỳnh cao từ Nga.
Các nhà giao dịch và vận chuyển cho biết các quốc gia châu Phi dự kiến sẽ chuyển sang sử dụng nguồn cung xăng và dầu diesel vận chuyển từ Trung Đông, Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ. Dữ liệu theo dõi vận chuyển từ Kpler và hai công ty môi giới tàu cho thấy ít nhất 132.000 tấn dầu diesel giao tháng 9 sẽ từ nhà máy lọc dầu Duqm mới của Oman chuyển tới châu Phi. Trong khi đó, các thương nhân cho biết các nhà nhập khẩu Mỹ Latinh có thể sẽ chuyển sang các nguồn cung ở vùng Duyên hải Vịnh Mexico của Mỹ và Trung Đông.
Theo Kpler và một nguồn môi giới tàu biển, xuất khẩu dầu diesel từ Trung Đông sang Mỹ Latinh hiện ở mức cao nhất trong 8 tháng, với sản lượng 315.000 tấn. Châu Âu cũng có thể lấp đầy phần nào khoảng trống do lệnh cấm xăng dầu của Nga để lại. Công ty tư vấn FGE cho biết các nhà cung cấp Tây Bắc Âu, vốn đã mất thị phần ở Tây Phi vào tay Nga trong năm nay, có thể nhảy vào thị trường này.
Kể từ khi cấm nhập khẩu nhiên liệu của Nga, châu Âu đã tìm kiếm nguồn cung khác, bao gồm Trung Đông. Nỗ lực cạnh tranh để giành được những nguồn cung đó giờ đây sẽ càng gay gắt hơn, do lệnh cấm của Nga. Và điều này sẽ có tác động dây chuyền đến châu Âu. Trong bối cảnh đó, các thương nhân cho biết họ kỳ vọng các nhà máy lọc dầu Đông Bắc Á - như Trung Quốc và Hàn Quốc - sẽ thúc đẩy xuất khẩu dầu diesel sang châu Âu. Trung Quốc đã xuất khẩu khoảng 190.000 tấn dầu diesel sang châu Âu trong tháng 9. Dự kiến, khoảng 45.000 tấn dầu diesel cũng sẽ được vận chuyển đến các nước phương Tây trong tháng 10 này.
Trong một diễn biến liên quan, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen mới đây thừa nhận rằng việc áp mức trần giá dầu của Nga không còn hiệu quả như mong đợi và nói rằng Washington đã sẵn sàng hành động nhưng không nêu rõ bất kỳ biện pháp mới nào. Theo bà, Nga đã thua lỗ nặng nề khi mức trần giá dầu được áp dụng, nhưng hiệu quả của cơ chế này đã giảm sút kể từ đó khi Nga bổ sung thêm đội tàu hỗn hợp của mình và cung cấp thêm bảo hiểm. Nhóm G7, EU và Australia đã áp đặt mức trần giá dầu 60 USD/thùng đối với xuất khẩu dầu của Nga vào tháng 12 năm ngoái. Tuy nhiên, kể từ đầu mùa Hè này, nhiều cơ quan báo cáo giá, tư vấn và cơ quan truyền thông đã đưa tin rằng dầu thô của Nga đã được bán trên mức 60 USD/thùng.
Trong khi đó, theo báo Rossiyskaya Gazeta (Nga), những nhà khởi xướng các hạn chế trên từ phương Tây muốn "lờ" đi thông tin này vì một lý do rất đơn giản: Không ai muốn cấm hoàn toàn dầu của Nga khỏi thị trường toàn cầu vì điều đó sẽ gây ra thâm hụt và đẩy giá lên cao. Ý tưởng đằng sau việc giới hạn giá dầu chỉ đơn thuần là để Nga không nhận được một phần doanh thu nhất định từ việc bán dầu.
Ông Valery Andrianov, chuyên gia tại tổ chức tư vấn Infotek, cho rằng, trên thực tế, cả Mỹ và châu Âu đều không thể thực hiện bất kỳ đòn bẩy thực sự nào đối với Nga bằng cách điều chỉnh các thông số về trần giá dầu của họ. Và nhận xét trên của Bộ trưởng Tài chính Mỹ cho thấy Washington ngày càng lo ngại giá dầu leo thang trước cuộc bầu cử tổng thống năm 2024. Mỹ không còn có thể tác động đến tình hình bằng cách tăng sản lượng dầu đá phiến trong nước của mình nữa.
Chuyên gia Andrianov lưu ý rằng trong khi chính quyền Mỹ của Đảng Cộng hòa trước đây đã tìm cách hòa giải mọi việc với các công ty dầu khí lớn của Mỹ, thì chính quyền đương nhiệm của Đảng Dân chủ cho đến nay vẫn chưa làm được điều đó. Trong khi đó, Saudi Arabia đã hoàn toàn phá vỡ ảnh hưởng của Mỹ trong lĩnh vực năng lượng toàn cầu khi Riyadh tiếp tục theo đuổi chính sách năng lượng độc lập cùng với Moscow, chuyên gia Valery Andrianov nói thêm, nhấn mạnh rằng hiện hai nước này đang giúp duy trì sự cân bằng cung cầu trên thị trường dầu mỏ toàn cầu vì chúng có ảnh hưởng trực tiếp đến giá cả.
Ông Valery Andrianov kết luận: "Sự thao túng về trần giá dầu sẽ không ảnh hưởng đến xuất khẩu dầu của Nga theo bất kỳ cách nào, vì Moscow đã có mọi cơ hội để vận chuyển dầu của mình tới nhiều thị trường", đồng thời cho biết thêm rằng trần giá dầu gây tổn hại cho các doanh nghiệp phương Tây, nhưng không có tác động hữu hình hoặc gây áp lực lớn lên Nga.
Động thái bất ngờ của Nga sau quyết định cấm xuất khẩu xăng dầu toàn diện Sau khi công bố lệnh cấm xuất khẩu đối với tất cả các loại xăng và dầu diesel vào tuần trước, Liên bang Nga đã có một số sửa đổi lặng lẽ. Ảnh minh hoạ: Reuters Ngày 21/9, Chính phủ Nga đưa ra các biện pháp hạn chế tạm thời đối với hoạt động xuất khẩu xăng và dầu diesel đến tất cả...