Những điều giản dị nhưng thấm đẫm giá trị trong ‘Ngôi nhà trí tuệ’ – Bài 2: Bất cập trong xây dựng và sử dụng nhà văn hóa cộng đồng
Trận lũ lịch sử tháng 10/2020 đã gây thiệt hại lớn về tài sản của bà con và các công trình công cộng trên địa bàn tỉnh Quảng Bình.
Để giảm bớt thiệt hại, đảm bảo an toàn tính mạng cho người dân trong mùa bão lũ, một số địa phương ở Quảng Bình đã kêu gọi người dân và các nhà hảo tâm cùng chung tay xây dựng nhà vượt lũ kết hợp sinh hoạt cộng đồng. Thế nhưng, những ngôi nhà khang trang này chưa phát huy hết công năng.
Nhà chống bão, lũ thôn Vinh Quang (xã Sơn Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình) được xây dựng khang trang nhưng chưa phát huy hết công năng.
Lãng phí nguồn lực
Đồng hành cùng người dân huyện Lệ Thủy và huyện Quảng Ninh (tỉnh Quảng Bình), Tập đoàn Trường Thịnh xây tặng 6 nhà tránh bão, lũ cộng đồng theo hình thức “chìa khóa trao tay”. Mỗi ngôi nhà có giá trị 3 tỷ đồng với diện tích sàn sử dụng hơn 200m2. Sàn nhà cao hơn đỉnh lũ lịch sử năm 2020 hơn 1-2m với sức chứa hơn 200 người, có bể trữ nước ngọt, bếp ăn và hệ thống vệ sinh khép kín, mái đổ bê tông, chịu được bão cấp 15.
Hiện nay, trên địa bàn 2 huyện Lệ Thủy và huyện Quảng Ninh đã có 3 ngôi nhà chống bão, lũ cộng đồng. Trong đó, 2 ngôi nhà ở thôn Vinh Quang (xã Sơn Thủy, Lệ Thủy) và thôn Hữu Tân (xã Tân Ninh, Quảng Ninh) được Tập đoàn Trường Thịnh xây tặng; Nhà tránh lũ và sinh hoạt cộng đồng ở thôn Ngô Bắc (xã Sơn Thủy, Lệ Thủy) được người dân và Ủy ban MTTQ tỉnh Quảng Bình kêu gọi hỗ trợ xây dựng.
Video đang HOT
Chỉ vào ngôi nhà khang trang được doanh nghiệp xây tặng, ông Phan Văn Hoa (70 tuổi, thôn Hữu Tân, xã Tân Ninh, Quảng Ninh) nói: “Căn nhà này đã được xây dựng hơn 1 năm, từ khi xây dựng đến bây giờ thì chúng tôi vẫn chưa được sử dụng bởi năm 2021 bão lũ nhỏ. Đến nay, căn nhà này vẫn để hoang, không thấy người đến trông coi, bảo quản, sửa sang.
Ông Nguyễn Duy Hợi – Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã Tân Ninh cho biết: “Chúng tôi đã lên ý tưởng để đưa nhà chống bão, lũ này vào sử dụng các hoạt động khác. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều bất cập bởi vào mùa mưa thì căn nhà bị thấm ướt, mùa hè chưa có nguồn nước sạch, đồ gia dụng trong nhà như bồn rửa, nhà vệ sinh lâu không được sử dụng cũng đã bị hoen gỉ. Sắp tới, Ủy ban sẽ có phương án để sửa chữa, xây dựng lại để người dân trong thôn Hữu Tân có nơi để lui tới sinh hoạt”.
Tương tự, hơn 1 năm nay, nhà chống bão, lũ cộng đồng ở thôn Vinh Quang (xã Sơn Thủy, Lệ Thủy, Quảng Bình) cũng không được mở cửa bởi không có thiên tai. Trong khi người dân nơi đây vẫn thiếu những địa điểm sinh hoạt cộng đồng, hoặc phải sinh hoạt lồng ghép với cơ sở vật chất khác khiến việc sinh hoạt của người dân bất tiện, chật chội…
Vậy nhưng, có những công trình văn hóa thôn được đầu tư xây dựng quy mô, cơ sở vật chất khang trang thì lại bị bỏ hoang, không sử dụng. Thực tế này cho thấy, việc bảo quản, giữ gìn phát huy những giá trị của những công trình văn hóa nơi đây chưa được quan tâm đúng mức.
Ông Nguyễn Văn Thục – Chủ tịch UBND xã Sơn Thủy cho hay: “Nhà chống lũ nằm trên nền đất cùng với nhà văn hóa (NVH) thôn. Tuy rằng, NVH thôn đã xuống cấp, cơ sở vật chất không được tiên tiến nhưng vì nguồn lực của địa phương còn hạn hẹp nên chưa thể đầu tư nhà chống bão, lũ thành nhà tránh lũ và sinh hoạt cộng đồng như thôn Ngô Bắc. Sắp tới, địa phương sẽ lên kế hoạch kêu gọi tài trợ xây dựng để sử dụng tránh lãng phí, tạo nơi sinh hoạt mới cho cả thôn”.
Chưa thống nhất được mô hình
Triển khai công việc vận động nguồn quỹ, Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã Sơn Thủy (huyện Lệ Thủy) đã cùng với thôn gửi thư vận động con em xa quê, các doanh nghiệp trong và ngoài địa bàn hỗ trợ kinh phí xây dựng nhà tránh lũ và sinh hoạt cộng đồng thôn Ngô Bắc với kinh phí gần 1,5 tỷ đồng. Ngôi nhà được xây dựng 2 tầng kiên cố, tổng diện tích 2 mặt sàn là 350m2. Tầng 1 ngôi nhà là nơi thường ngày bà con sinh hoạt cộng đồng. Tầng 2 gồm có phòng tránh trú bão lũ, bếp nấu ăn và khu vệ sinh chung.
Là người trực tiếp quản lý nhà tránh lũ và sinh hoạt cộng đồng, ông Trần Văn Sơn (65 tuổi, thôn Ngô Bắc, xã Sơn Thủy, huyện Lệ Thủy) chia sẻ: “Nhà văn hóa này mở cửa thường xuyên để người dân trong làng lui tới, đây cũng là nơi gặp gỡ của các bô lão trong làng. Ngoài việc thường xuyên tổ chức các sự kiện chung thì NVH này cũng được cho những hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn có nhu cầu để tổ chức hiếu hỉ… Vào mùa mưa lũ, ngôi nhà này còn là nơi để người dân sống trong khu vực nguy hiểm đến tránh trú”.
Để sử dụng nhà tránh lũ kết hợp sinh hoạt cộng đồng một cách hiệu quả, tránh hình thức, phong trào, ông Trần Quang Minh – Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh Quảng Bình cho biết: Sau khi khảo sát để xây dựng NVH cộng đồng hiệu quả, Ủy ban MTTQ tỉnh sẽ đề ra bộ tiêu chí để tránh lãng phí như: NVH có thể sử dụng một lúc nhiều việc, gần khu vực dân cư để người dân sinh hoạt, khu vực tránh trú phải thuận tiện để người dân có thể đến bất cứ lúc nào.
“Ngoài ra, ngôi nhà cũng phải kết hợp được nhiều công năng sử dụng. Ngoài việc sử dụng tránh lũ, ngôi nhà còn là nơi sinh hoạt động đồng, vui chơi và tổ chức các sự kiện quy mô. Tới đây, chúng tôi sẽ xuống trực tiếp những nhà tránh lũ và sinh hoạt cộng đồng như thôn Ngô Bắc và các nhà tránh lũ khác để tiếp tục tìm hướng khai thác, sử dụng NVH cộng đồng hiệu quả, hết công năng của nó” – ông Minh thông tin thêm.
Mặc dù đã tính toán đến phương án phát huy công năng của NVH cộng đồng kết hợp tránh trú bão lũ nhưng địa phương này vẫn chưa định hình được mô hình phù hợp. Hơn nữa, NVH truyền thống ở mỗi khu dân cư cũng trong tình trạng “cửa đóng then cài” nhiều hơn. Đặc biệt, tỉnh Quảng Bình cũng chưa có phương án trong việc thực hiện tiêu chí Cơ sở vật chất văn hóa được quy định trong bộ tiêu chí quốc gia xây dựng xã NTM nâng cao, kiểu mẫu theo Quyết định 318/QĐ-TTg và Quyết định 319/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 8/3/2022.
(Còn nữa)
Sử dụng nhà sinh hoạt cộng đồng làm bếp ăn cho trường học: Phương án hợp lý
Vì Trường Mầm non Vĩnh Nguyên 1 không có bếp ăn nên các ngành chức năng đã thống nhất lấy nhà sinh hoạt cộng đồng của Tổ dân phố 1, 2 Thánh Gia (phường Vĩnh Nguyễn, TP. Nha Trang) để làm nhà bếp. Tuy nhiên người dân lại không đồng ý với cách làm này.
Nhà sinh hoạt nằm trong khuôn viên trường học
Ông Lương Thanh Hải - Bí thư Chi bộ Tổ dân phố 2 Thánh Gia cho biết, Tổ 1 và 2 Thánh Gia có hơn 360 hộ dân đều lấy điểm nhà sinh hoạt cộng đồng này làm nơi sinh hoạt, hội họp. Đồng thời, nhà sinh hoạt này đã được cấp sổ đỏ cho phường quản lý, giao cho tổ dân phố sử dụng và đã được thành phố đầu tư hơn 300 triệu đồng sửa chữa khang trang vào năm 2018. Thế nhưng, khi Trường Mầm non Vĩnh Nguyễn 1 được đầu tư xây dựng lại không có bếp ăn cho học sinh. Thấy nhà sinh hoạt cộng đồng nằm sát bên trường học, để đảm bảo hoạt động, nhà trường, chính quyền địa phương và các phòng, ban của thành phố đã họp bàn và thống nhất mượn nhà sinh hoạt cộng đồng để làm bếp ăn cho học sinh. Khi thành phố có văn bản điều chuyển nhà sinh hoạt cộng đồng này cho trường để xây bếp ăn thì người dân, tổ dân phố đã làm đơn kiến nghị các ngành chức năng. "Cách làm này là không đúng nên giờ đây, mỗi lần sinh hoạt, hội họp thì tổ phải đi mượn địa điểm để sinh hoạt, rất bất tiện", ông Hải nói. Còn bà Phạm Thị Sen - Tổ trưởng Tổ dân phố 2 Thánh Gia cho biết: "Nếu địa phương và các ngành chức năng lấy nhà sinh hoạt cộng đồng hiện có để làm bếp ăn cho trường học thì địa phương, thành phố cần xây dựng cho 2 tổ dân phố một khu nhà sinh hoạt cộng đồng khác".
Nhà sinh hoạt cộng đồng Tổ dân phố 1, 2 Thánh Gia đã được lấy làm bếp ăn cho Trường Mầm non Vĩnh Nguyên 1.
Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Đức Trọng - Chủ tịch UBND phường Vĩnh Nguyên cho biết, khu nhà sinh hoạt cộng đồng của 2 tổ dân phố 1, 2 Thánh Gia hiện nằm trong khuôn viên khu đất Trường Mầm non Vĩnh Nguyên 1. Trước đây, nhà sinh hoạt này là điểm phổ cập giáo dục. Sau này, điểm phổ cập này không sử dụng nữa thì thành phố giao cho phường quản lý và phường giao cho tổ dân phố sử dụng làm nhà sinh hoạt cộng đồng. Nhận thấy việc lấy nhà sinh hoạt để phục vụ cho giáo dục là cần thiết nên phường đã đề xuất thành phố xem xét giao cho trường học. Bởi vì, diện tích của nhà sinh hoạt cộng đồng cũng khá nhỏ hẹp, chỉ rộng 40m2. Đồng thời, phường cũng đã đề nghị nhà trường, Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố tạo điều kiện tốt nhất cho 2 tổ dân phố sử dụng phòng họp của trường để hội họp, sinh hoạt khi có nhu cầu. Hiện địa phương cũng đã khảo sát quỹ đất, nhưng không có khu vực nào thích hợp để đề xuất thành phố xây dựng nhà sinh hoạt cộng đồng cho 2 tổ dân phố 1, 2 Thánh Gia.
Tạo điều kiện tốt nhất cho tổ dân phố sinh hoạt khi cần
Bà Trần Thị Phượng - Hiệu trưởng Trường Mầm non Vĩnh Nguyên 1 cho biết, trường được đầu tư xây mới và đưa vào sử dụng trong năm học 2021 - 2022. Hiện trường có 355 học sinh và thực hiện bán trú, học sinh ăn 4 bữa/ngày. Khi thực hiện chủ trương đầu tư, trong thiết kế, trường có khu nhà bếp, nhưng sau khi được phê duyệt xây dựng thì lại không có vì theo quy định, nhà bếp phải nằm tách biệt với khu nhà học, sinh hoạt của học sinh. Khi đưa vào sử dụng, do chưa có bếp ăn nên trường đã có đơn gửi địa phương và thành phố xin mượn lại nhà sinh hoạt cộng đồng làm bếp ăn để giải quyết nhu cầu trước mắt. Hiện tại trong khuôn viên của trường không còn quỹ đất thích hợp để xây nhà bếp. Do đó, sử dụng nhà sinh hoạt cộng đồng để làm bếp ăn là thích hợp vì nằm trong khuôn viên của trường và sát với các dãy nhà học. Nếu được chuyển khu nhà sinh hoạt cho trường làm bếp ăn, trường cam kết luôn tạo mọi điều kiện tốt nhất cho 2 tổ dân phố sử dụng cơ sở vật chất của trường để tổ chức hội họp, sinh hoạt khi có nhu cầu.
Theo ông Trần Nguyên Lập - Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo TP. Nha Trang, theo quy định, thiết kế bếp ăn trường mầm non phải độc lập với khối phòng nhóm trẻ, lớp mẫu giáo và sân chơi. Do vậy, việc xây dựng Trường Mầm non Vĩnh Nguyên 1 không thể xây dựng bếp ăn chung với các dãy phòng học của học sinh. Qua khảo sát, khu nhà sinh hoạt cộng đồng tổ 1, 2 Thánh Gia nằm trong khuôn viên của trường và trước đây là của ngành giáo dục. Vì vậy, chính quyền địa phương, các ngành chức năng đã thống nhất lấy khu nhà sinh hoạt này để làm bếp ăn cho trường là hợp lý. Việc sinh hoạt cộng đồng dân cư rất quan trọng, nhưng lại không thường xuyên. Vì thế người dân, địa phương cần ưu tiên nhường khu nhà sinh hoạt này để phục vụ cho giáo dục. Khi tổ dân phố có nhu cầu sinh hoạt, Trường Mầm mon Vĩnh Nguyên 1 luôn tạo điều kiện cho người dân sử dụng trường để hội họp, tổ chức các hoạt động, sự kiện khu dân cư. Hiện các cấp, ngành, địa phương đã thống nhất chuyển nhà sinh hoạt cộng đồng cho giáo dục, do đó, thời gian tới, Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố sẽ đầu tư xây dựng bếp ăn theo quy chuẩn cho Trường Mầm non Vĩnh Nguyên 1.
Về vấn đề này, ông Nguyễn Sỹ Khánh - Chủ tịch UBND TP. Nha Trang đề nghị Đảng ủy phường Vĩnh Nguyên làm việc với tập thể Chi bộ Tổ dân phố 1, 2 Thánh Gia để vận động, giải thích đối với đảng viên về sự cần thiết điều chuyển phục vụ cho học sinh địa phương; giao UBND phường Vĩnh Nguyên khẩn trương lập phương án điều chuyển để xây dựng bếp ăn cho Trường Mầm non Vĩnh Nguyên 1; Phòng Giáo dục và Đào tạo chủ trì, phối hợp với các phòng ban liên quan nghiên cứu phương án sửa chữa, cải tạo nhà sinh hoạt cộng đồng phù hợp với công năng của trường học; yêu cầu Ban giám hiệu Trường Mầm non Vĩnh Nguyên 1 tạo điều kiện, hỗ trợ, bố trí phòng họp sinh hoạt cho 2 tổ dân phố khi có yêu cầu; Phòng Tài nguyên và Môi trường tham mưu cho UBND thành phố về thủ tục đất đai sau khi điều chuyển và kiểm tra, rà soát hồ sơ các lô đất trống chưa sử dụng ở khu Thánh Gia để quản lý.
Lối đi độc đáo của BRGLand Trải nghiệm độc nhất vô nhị qua những công trình, không gian sống tuyệt vời thường truyền cảm hứng mãnh liệt đến khối óc và con tim. Nếu như trước kia, chúng thường chỉ xuất hiện ở nước ngoài thì nay với tâm huyết và tầm nhìn rộng mở, BRGLand đang mang đến những dự án thú vị, độc đáo, và những trải...