Những công trình ‘bát quái’ ở Việt Nam

Hồ Con Rùa (TP HCM), Nhà kèn (Hà Nội) hay tháp Phước Duyên (Huế) xây theo hình bát giác, gợi liên tưởng tới bát quái trong Kinh Dịch phương Đông.

Toà nhà bát giác ở Hà Nội do người Pháp xây dựng vào năm 1901 tại vườn hoa Paul Bert (nay là vườn hoa Lý Thái Tổ) cạnh bờ hồ Hoàn Kiếm, Hà Nội. Công trình này còn được gọi là nhà kèn, do từng là nơi đội kèn nhà binh Pháp biểu diễn.

Chùa Láng (Chiêu Thiền tự) là ngôi chùa có từ thời Lý, nay thuộc phường Láng Thượng, quận Đống Đa, Hà Nội. Điểm nhấn về nghệ thuật kiến trúc phong thuỷ của chùa là nhà Bát giác ở giữa sân. Toà nhà chồng 2 tầng, 16 mái, lợp ngói vảy cá, chạm khắc tinh xảo. Phần đỉnh nóc của nhà bát giác có họa tiết hình 4 con phượng đang múa (phượng vũ). Tầng mái bên trên đắp 8 con rồng cuộn tượng trưng cho sự tồn tại của 8 triều vua nhà Lý, tầng mái phía dưới lại đắp hoạ tiết những dải sấu miệng ngậm các đầu đao hài hòa. Trên những bức tượng trong nhà bát giác là các bức thư hoạ với chủ đề đa dạng, có giá trị nghệ thuật cao. Trong chùa có 198 pho tượng lớn nhỏ, tiêu biểu là tượng Lý Thần Tông (1128 – 1138) ngồi trên ngai vàng và pho tượng Từ Đạo Hạnh đan bằng mây phủ sơn bên ngoài. Ảnh: Trương Thu Huyền/Instagram

Tháp Phước Duyên được xem là biểu tượng gắn với hình ảnh chùa Thiên Mụ, Thừa Thiên – Huế. Tòa tháp 7 tầng có hình bát giác, được xây bằng gạch, cao 21 mét. Bảy tầng tháp thờ bảy vị Phật khác nhau. Bên trong tháp có cầu thang xoắn ốc dẫn lên đỉnh. Công trình được xây dựng vào năm 1601, vào đời chúa Tiên Nguyễn Hoàng, trên đồi Hà Khê, phường Kim Long, cách trung tâm TP Huế khoảng 5 km về phía tây.

Hồ Con Rùa có tên chính thức là Công trường Quốc tế, nút giao của các tuyến đường Phạm Ngọc Thạch, Trần Cao Vân và Võ Văn Tần ở quận 3, TP HCM. Khuôn viên hồ nước có hình bát quái, bên giữa có hình âm dương. Thời điểm xây Hồ Con Rùa chưa được xác định, một số tài liệu cho rằng nó được xây vào khoảng 1965-1967, do kiến trúc sư Nguyễn Kỳ thiết kế.
Từ 1970-1974, Hồ Con Rùa được trùng tu, gồm một vòng xoay giao thông đường kính gần 100m được trang trí cây xanh và hồ phun nước hình bát giác lớn. Có 4 đường đi bộ vào trung tâm hồ và một hình tượng con rùa đội trên lưng bia đá lớn. Do kiến trúc đặc biệt nên nơi này gắn với giai thoại trấn yểm long mạch của Tổng thống Việt Nam Cộng hòa Nguyễn Văn Thiệu.

Bảo tàng lịch sử TP HCM nằm trên đường Nguyễn Bỉnh Khiêm, quận 1, TP HCM do người Pháp xây dựng vào năm 1929. Đây là bảo tàng đầu tiên ở Sài Gòn và cả miền Nam Việt Nam. Công trình do kiến trúc sư Pháp Delaval thiết kế, mang kiến trúc Á Đông kết hợp phương Tây. Điểm nhấn của công trình là khối lầu bát giác ở trung tâm, là trục đối xứng cho 2 dãy nhà 2 bên. Lầu có 2 tầng mái được lợp ngói, từng cạnh có các đầu đao cách điệu hình rồng, trên đỉnh đặt 4 quả cầu nhỏ dần chồng lên nhau.