Nhu cầu thế giới tăng cao, vượt qua dịch bệnh đón cơ hội lớn
Doanh nghiệp lo lắng dịch Covid-19 bùng phát, diễn biến phức tạp, ảnh hưởng nặng nề đến sản xuất kinh doanh, khiến chuỗi cung ứng mất bao công gây dựng có nguy cơ bị đứt gãy.
Áp lực mất đơn hàng
Thống kê mới nhất của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) cho thấy Việt Nam đã vượt Bangladesh trở thành nhà xuất khẩu hàng may mặc lớn thứ hai thế giới, xếp sau Trung Quốc. Xuất khẩu hàng may mặc của Việt Nam trong năm 2020 tăng 6,4%, giá trị đạt 29 tỷ USD.
Xuất khẩu linh kiện ô tô của Việt Nam cũng có thông tin đáng mừng. Theo báo cáo của Tổng cục Hải quan, hết ngày 15/7, tổng kim ngạch xuất khẩu linh kiện ô tô của Việt Nam đạt hơn 3,7 tỷ USD, tăng hơn 1,1 tỷ USD so với cùng kỳ năm trước.
Xét kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này thời gian qua cho thấy có sự gia tăng mạnh mẽ: năm 2017 đạt hơn 4,4 tỷ USD, năm 2018 đạt hơn 4,9 tỷ USD, năm 2019 đạt hơn 5,6 tỷ USD và năm 2020 đạt hơn 5,7 tỷ USD. Điều này cho thấy sự nỗ lực vượt bậc của các doanh nghiệp tại Việt Nam nhằm gia nhập chuỗi cung ứng trên thị trường xe hơi toàn cầu và khu vực.
Xuất khẩu linh kiện ô tô của Việt Nam tăng từng năm
Lãnh đạo một doanh nghiệp Việt Nam, đang cung cấp ghế ngồi cho hãng xe tại Nhật Bản, cho biết: Phải mất 3 năm, DN mới được phía đối tác chuyển giao toàn bộ dây chuyền sản xuất ghế lái cho xe sedan. Ban đầu đi từ đơn hàng nệm ghế da, sau đó thuộc da, hiện nay là toàn bộ cấu kiện liên quan đến thiết bị điều chỉnh cơ và điện tử cho ghế xe, bao gồm cả ghế lái. Doanh nghiệp Việt Nam đang đi sâu vào chuỗi và được giao làm nhiều chi tiết phức tạp hơn.
Mặc dù vậy, các doanh nghiệp đang rất lo lắng bởi dịch Covid lần thứ 4 bùng phát vẫn diễn biến phức tạp, ảnh hưởng nặng nề đến sản xuất kinh doanh, khiến chuỗi cung ứng mất bao công gây dựng hiện nay có nguy cơ bị đứt gãy.
Ông Lê Tiến Trường, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex), lo ngại, những trung tâm công nghiệp chế biến, chế tạo lớn nhất của đất nước đã bị dịch bệnh càn quét. Dệt may và các doanh nghiệp Vinatex cũng chung hoàn cảnh. Nhiều doanh nghiệp phải đóng cửa để chống dịch, việc giữ chân người lao động rất khó khăn, nhiều lao động đã bỏ về quê.
Điều này ảnh hưởng đến sản xuất và cung ứng hàng hóa cho đối tác. Tình hình còn phức tạp hơn khi các doanh nghiệp đều đang có hợp đồng với đối tác nước ngoài, có trách nhiệm pháp lý đi kèm, với lợi ích hoặc thiệt hại về kinh tế – ông Trường nói.
Đại diện doanh nghiệp sản xuất ghế lái ô tô chia sẻ, nỗi lo lắng lớn nhất với DN hiện nay là phải đảm bảo thời gian giao hàng cho đối tác. Tuy nhiên, do đầu vào gặp khó về nguồn cung ứng và vận chuyển, cùng với việc giữ chân người lao động rất căng thẳng, sẽ ảnh hưởng tới kế hoạch sản xuất và giao hàng. Nếu không giao hàng đúng hẹn, có thể dẫn đến bị loại khỏi chuỗi cung ứng, đối tác sẽ tìm nguồn cung khác.
“Trong nguy có cơ”?
Theo Tổng cục Thống kê, chỉ số sản xuất công nghiệp tháng 7/2021 tăng 1,8% so với tháng trước và tăng 2,2% so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức tăng thấp nhất trong 7 tháng qua. Tháng 7 dịch Covid-19 bùng phát mạnh, đặc biệt ở các tỉnh trọng điểm phía Nam. Đó cũng là lý do khiến chỉ số sản xuất công nghiệp của nhiều địa phương khu vực này giảm mạnh.
Video đang HOT
Để duy trì sản xuất, nhiều địa phương đã áp dụng mô hình “3 tại chỗ” nhằm tạo lập các khu sản xuất an toàn, bảo vệ chuỗi sản xuất, cung ứng. Tuy nhiên, nhiều nhà máy không đáp ứng được yêu cầu này bởi không đủ khả năng tổ chức, thu xếp cơ sở vật chất phục vụ ăn, nghỉ tại chỗ cho hàng nghìn lao động.
Không những thế, trong những ngày qua đã xuất hiện sự đổ vỡ của mô hình này ở một số nhà máy, bởi các ca F0 xuất hiện liên tiếp và nhân lên nhanh chóng.
Bà Trương Chí Bình, Phó Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI) cho hay, 6 tháng đầu năm 2021, các doanh nghiệp thành viên VASI có tăng trưởng tốt hơn năm ngoái nên nhiều doanh nghiệp mở thêm nhà máy, tăng vốn hoạt động. Song, dịch bệnh đã lan vào khu công nghiệp, làm gián đoạn sản xuất.
Theo bà, nếu không có giải pháp ứng phó kịp thời, doanh nghiệp phải ngừng hoạt động thì việc bị loại ra khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu là không tránh khỏi.
Nếu bị loại, việc quay trở lại chuỗi giá trị, chuỗi cung ứng toàn cầu sẽ cực kỳ khó khăn và cần phải có quá trình lâu dài. Hiện các sản phẩm công nghiệp chế biến, chế tạo chiếm hơn 85% kim ngạch xuất khẩu của cả nước, có tác động lan tỏa đến các ngành dịch vụ như ngân hàng, bảo hiểm, logistics… đặc biệt là tạo việc làm cho hàng chục triệu lao động trực tiếp cũng như gián tiếp.
Việc đứt gãy các chuỗi giá trị và cung ứng trong các ngành sản xuất, do đó, sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến an sinh xã hội cũng như kinh tế Việt Nam trong ngắn hạn cũng như dài hạn.
Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV), thuộc Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ, cũng có nhận định tương tự: Do tác động của dịch bệnh và biện pháp chống dịch tại các địa phương, nhiều hoạt động sản xuất kinh doanh bị tê liệt, đình trệ, đẩy hàng loạt doanh nghiệp ở nhiều ngành, lĩnh vực vào tình trạng đã hoặc sẽ phải đóng cửa, dừng hoạt động; không thể trả lương cho hàng triệu lao động, thậm chí nguy cơ cao mất thị trường vào tay các nước đối thủ.
Theo giới chuyên môn, dịch bệnh đáng lo ngại, nhưng nếu có sự chuẩn bị tốt thì chắc chắn “trong nguy có cơ”. Giải pháp quan trọng nhất vẫn phải là mở rộng tiêm chủng vắc xin phòng Covid-19 trong các khu công nghiệp, điều này sẽ giúp cho người lao động và doanh nghiệp yên tâm sản xuất.
Đồng thời, giảm chi phí thuê mặt bằng, tiếp tục có các chính sách ân hạn, giãn, hoãn nộp các khoản thuế, phí trong một thời hạn nhất định, cũng như tiếp tục các chính sách ưu đãi về thuế, phí để tạo lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp. Đối với các doanh nghiệp phía Nam có đặc thù sử dụng nhiều lao động nhập cư từ các địa phương khác, không nên yêu cầu áp dụng phương châm “3 tại chỗ”. Cùng với đó là xây dựng một quy trình phối hợp công – tư chặt chẽ và một quy trình giám sát nghiêm túc, để phát hiện và ứng phó sớm với mọi vấn đề phát sinh.
"Phải đảm bảo cung ứng hàng thiết yếu cho người dân cả nước"
Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh đã đến lúc chúng ta phải đưa ra những kịch bản phù hợp, phải đảm bảo cung ứng hàng thiết yếu, đảm bảo sản xuất công nghiệp.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, cần chuẩn bị cho những tình huống dịch bệnh có thể diễn biến xấu hơn để đưa ra những kịch bản phù hợp để đối phó.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải, Trưởng Ban chỉ đạo cung ứng hàng hóa, dịch vụ thiết yếu cho TPHCM và các tỉnh phía Nam vừa chủ trì cuộc làm việc với các cục, vụ chức năng của Bộ Công Thương trên tinh thần cần chuẩn bị các giải pháp hiệu quả hơn nữa bởi dịch Covid-19 đã diễn biến rất nhanh và lan rộng ra nhiều tỉnh thành trong cả nước.
Đã đến lúc cần có những kịch bản phù hợp hơn
Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh đã đến lúc chúng ta phải chuẩn bị cho những tình huống dịch bệnh diễn biến xấu hơn để đưa ra những kịch bản phù hợp. Điều này nhằm chủ động ứng phó, vừa đảm bảo an toàn chống dịch nhưng vẫn phải thực hiện mục tiêu kép.
Cuộc họp diễn ra trong bối cảnh dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp ở Hà Nội, TPHCM và nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước. Nhiều địa phương đang phải thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị số 16 của Thủ tướng Chính phủ về thực hiện các biện pháp cấp bách phòng, chống dịch Covid-19.
Đặc biệt, trên địa bàn Hà Nội, gần đây nhất là việc Công ty TNHH Cung ứng thực phẩm Thanh Nga, đơn vị cung cấp nguồn hàng cho hệ thống siêu thị VinMart, VinMart và một số chợ truyền thống, chợ đầu mối có các ca nhiễm virus SARS-CoV-2 đã ảnh hưởng đến việc cung ứng, kinh doanh tại một số cơ sở kinh doanh hàng hóa, thực phẩm thiết yếu trên địa bàn Thành phố.
Liên quan đến công tác hỗ trợ tiêu thụ hàng hóa, nhất là hàng nông sản, Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại Lê Hoàng Tài cho biết, với kinh nghiệm xúc tiến trực tuyến vải thiều ở Bắc Giang, Hải Dương, nhãn lồng Hưng Yên..., tới đây, Cục sẽ phối hợp với các đơn vị liên quan của Bộ, địa phương và doanh nghiệp, tiếp tục tổ chức xúc tiến tiêu thụ các sản phẩm địa phương, đặc biệt là nông sản, thủy sản của các tỉnh khu vực Nam Bộ và Tây Nguyên.
Định hướng trong thời gian tới, Cục sẽ xây dựng kế hoạch xúc tiến tiêu thụ các sản phẩm địa phương theo nhóm hàng, chứ không riêng lẻ từng mặt hàng. Cùng với đó, Cục cũng tập trung hỗ trợ kết nối các nhà xuất - nhập khẩu, kết nối tiêu thụ nông sản trên các sàn thương mại điện tử.
Về lĩnh vực thương mại điện tử, bà Nguyễn Minh Huyền, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cho biết, trong thời gian qua, Cục đã phối hợp sát sao đồng bộ với 6 sàn thương mại điện tử lớn để đẩy mạnh triển khai thương mại nông sản qua thương mại điện tử.
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, có 2 vấn đề cần lưu ý. Đó là logistic và điểm tập kết hàng hóa để có thể đảm bảo thông suốt cho cả quy trình mua bán qua thương mại điện tử.
Trong thời gian tới, cùng với việc tiếp tục nắm bắt và tháo gỡ khâu logistics trong thương mại điện tử nhất là tại Hà Nội và TPHCM, Cục sẽ phối hợp Bộ Thông tin và Truyền thông xây dựng nội dung hướng dẫn các hợp tác xã tại các tỉnh, đẩy mạnh tiêu thụ nông sản qua thương mại điện tử cũng như tăng cường truyền thông theo phương thức đa kênh. Đồng thời phối hợp các đơn vị liên quan để đưa sản phẩm nông sản lên các sàn thương mại điện tử.
Báo cáo tại buổi làm việc, ông Ngô Khải Hoàn - Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp cho biết, trong 6 tháng đầu năm, sản xuất công nghiệp chưa bị tác động mạnh bởi làn sóng Covid-19 lần thứ 4. Giá trị tăng thêm toàn ngành 11,45%, trong đó ngành chế biến chế tạo tăng 11,42%. Tuy nhiên, đến tháng 7, tình hình căng thẳng hơn, nhất là khi dịch Covid-19 bùng phát và lan rộng ở các tỉnh, thành phố phía Nam.
Để duy trì sản xuất ở các doanh nghiệp, tránh xảy ra các đứt gãy sản xuất, đại diện Cục Công nghiệp cho rằng, vắc xin vẫn là giải pháp căn cơ và cần thiết phải tiến hành sớm.
Có thể triển khai Tổ công tác tiề.n phương trên cả nước
Kết luận tại buổi làm việc, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh những nhiệm vụ trọng tâm và hết sức nặng nề trong bối cảnh đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp. Đồng thời, ông nhắc lại tinh thần được đưa ra ngay tại đầu cuộc họp: Cần chuẩn bị cho những tình huống dịch bệnh có thể diễn biến xấu hơn để đưa ra những kịch bản phù hợp để đối phó.
Thứ trưởng cho rằng, trong thời gian qua, Bộ Công Thương đã đảm bảo được nhiệm vụ cung ứng hàng hóa cho người dân, nhất là các địa phương đang có dịch.
Thực hiện nhiệm vụ này, Bộ thành lập Tổ công tác tiề.n phương về đảm bảo hàng hóa thiết yếu cho TPHCM và các tỉnh phía Nam. Tổ công tác đã có những hoạt động tích cực, đưa những giải pháp phù hợp và bước đầu đã mang lại hiệu quả.
Tuy nhiên, dịch đang diễn biến phức tạp và đã lan rộng ra nhiều tỉnh thành. Do vậy, Thứ trưởng yêu cầu tới đây, hoạt động của Tổ công tác sẽ được triển khai rộng trên phạm vi cả nước để đảm bảo cung ứng hàng hóa thiết yếu cũng như tạo thuận lợi cho lưu thông, phân phối hàng hóa.
Tuy nhiên, dự báo dịch bệnh có thể sẽ bùng phát mạnh hơn trong thời gian tới, do vậy Thứ trưởng yêu cầu, bên cạnh việc đảm bảo cung ứng hàng hóa thiết yếu, các đơn vị chức năng thuộc Bộ phải chú trọng thêm về nhiệm vụ giữ vững sản xuất công nghiệp, duy trì hoạt động xuất khẩu.
Thứ trưởng yêu cầu các cục, vụ chức năng phải nỗ lực thực hiện tốt hơn các nhiệm vụ mà Chính phủ và Bộ Công Thương giao phó. Cùng với đó, làm tốt công tác phối hợp giữa các đơn vị ở trong và ngoài Bộ Công Thương.
Về việc cung ứng hàng hóa, Thứ trưởng giao Vụ Thị trường trong nước làm đầu mối, mở rộng phạm vi, quy mô hoạt động của Tổ công tác tiề.n phương, không chỉ ở các tỉnh, thành phố phía Nam mà phải mở rộng ra nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước. Bên cạnh đó, Thứ trưởng đề nghị, Vụ Thị trường trong nước phải xây dựng các kịch bản cung ứng hàng hóa tương đương với các cấp độ của dịch bệnh. Đồng thời nhấn mạnh, trong mọi tình huống, phải đảm bảo cung ứng đủ hàng hóa thiết yếu cho người dân cả nước, nhất là ở các địa phương có dịch và đang thực hiện giãn cách theo Chỉ thị 16.
Đối với nhiệm vụ sản xuất công nghiệp, Thứ trưởng giao Cục công nghiệp làm đầu mối, phải làm việc với các Hiệp hội, ngành hàng, doanh nghiệp nắm bắt được những khó khăn trong sản xuất công nghiệp, nhất là trong các khu công nghiệp, chế xuất... từ đó có những giải pháp, đề xuất kịp thời để tháo gỡ khó khăn, duy trì hoạt động sản xuất.
Về hỗ trợ tiêu thụ hàng hóa, Thứ trưởng chỉ đạo Cục Xúc tiến thương mại phải có những biện pháp hỗ trợ tiêu thụ nông sản cấp bách cho các địa phương đang có nông sản vào thời vụ thu hoạch. Trong đó, ưu tiên tập trung tiêu thụ tại thị trường trong nước.
Về lĩnh vực thương mại điện tử, Thứ trưởng cho rằng đây là phương thức rất quan trọng và là xu thế tất yếu, trong bối cảnh dịch Covid-19 hiện nay. Vì vậy, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cần phát huy hơn nữa hiệu quả của phương thức này.
Về hoạt động xuất nhập khẩu, Thứ trưởng yêu cầu Cục Xuất nhập khẩu làm đầu mối, nắm bắt các nhu cầu, khó khăn, vướng mắc của các doanh nghiệp trong hoạt động xuất nhập khẩu để kịp thời đề ra những giải pháp, tham mưu các chính sách phù hợp để thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa.
Đối với các đơn vị khác như Vụ Thị trường châu Á- châu Phi, Vụ thị trường châu Âu - châu Mỹ..., Thứ trưởng yêu cầu, cần tăng cường sự phối hợp, bám sát các thị trường xuất khẩu để có thông tin về thị trường, từ đó có các giải pháp phù hợp để thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa, nhất là đối với các mặt hàng nông sản.
"Theo chức năng, nhiệm vụ của mình, Bộ Công Thương phải đảm bảo cung ứng hàng hóa thiết yếu cho người dân cả nước, nhất là ở những địa phương đang có dịch; đảm bảo sản xuất công nghiệp, nhất là trong khu công nghiệp, khu chế xuất, doanh nghiệp, đồng thời phải đảm bảo, duy trì đà tăng của hoạt động xuất nhập khẩu", Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh.
Trong bối cảnh dịch Covid-19 trên địa bàn thành phố Hà Nội, ngày 2/8, Bộ Công Thương đã phát bản tin liên quan đến vấn đề cung ứng hàng hóa tại Hà Nội.
Theo đó, Hà Nội sẽ có 7.866 điểm bán hàng hóa thiết yếu và 455 chợ truyền thống đặt tại các quận huyện của thành phố, nhằm đáp ứng nhu cầu của người dân Thủ đô trong thời gian giãn cách xã hội theo Chỉ thị số 17/CT-UBND.
Đẩy mạnh tiêm vaccine, gỡ vướng lưu thông hàng hóa để tăng trưởng Theo công bố mới nhất của Tổng cục Thống kê, các chỉ số sản xuất công nghiệp, hoạt động đầu tư, thương mại, vận tải và du lịch... trong tháng 7/2021 đều giảm do COVID-19 bùng phát kéo dài. Các chuyên gia kinh tế cho rằng, việc đẩy nhanh tốc độ tiêm vaccine, kiểm soát dịch; tạo thuận lợi lưu thông hàng hóa...