Nhớ hương nồng nàn bún đậu mắm tôm Hà Nội

Một người bạn nói với tôi rằng, đã đến đất Hà Nội mà chưa thưởng thức bún đậu mắm tôm thì coi như chưa trọn vẹn danh mục ẩm thực đất Hà thành.

Bún đậu mắm tôm có mặt khắp ngõ ngách phố phường. Và dù đơn giản hay sang trọng thì cũng đều khiến thực khách lưu luyến không quên.

Nhắc đến bún đậu mắm tôm, đầu tiên đương nhiên sẽ là bún. Trong món này, người ta không dùng bún rối mà dùng bún lá (bún con), là loại bún cọng nhỏ được ép chặt lại với nhau. Đúng điệu hơn thì chọn bún làng Tứ Kỳ (nay thuộc quận Hoàng Mai, Hà Nội), được làm từ gạo Hải Hậu – một loại gạo thơm nổi tiếng của đất Nam Định. Nhiều người vẫn nói rằng bún Tứ Kỳ dẻo, mịn, trắng bóng “ăn vào mát môi, trôi mát cổ”, giúp nâng vị món ăn lên rất nhiều.

Điểm nhấn thứ hai là đậu hũ chiên. Cũng như bún, đậu hũ ăn với mắm tôm chuẩn gu phải là đậu Mơ, được làm tại làng Mai Động (nằm trên đất Kẻ Mơ, nay thuộc quận Hoàng Mai). Đậu Mơ chiên lên, vỏ vàng ươm, giòn rụm nhưng bên trong không hề khô mà vẫn mềm mịn, trắng nõn nà, dậy mùi béo béo thơm thơm. Chẳng thế mà người ta có câu:

“Đậu Mơ chấm với mắm tôm

Ăn xong buổi sáng, đến hôm… lại thèm”

Nước chấm cho món này nhất định phải là mắm tôm. Tuy hương vị khá gắt nhưng đây chính là linh hồn của món bún đậu mắm tôm. Mắm tôm được chế biến từ những con moi biển, hay còn gọi là con ruốc, hồng tươi roi rói nguyên con. Mắm sau khi chế biến sẽ có màu tím hồng, dậy lên mùi thơm nồng đặc trưng.

Thông thường, mắm tôm ngon được lấy từ những lò mắm gia truyền ở các tỉnh duyên hải phía Bắc, đặc biệt là Thanh Hóa. Khi thưởng thức, thực khách cho một muỗng mắm tôm vào chén, thêm ít đường, nước cốt quất, ít rượu trắng rồi khuấy nhanh tay cho tới khi mắm sủi tăm. Thêm vài lát ớt đỏ au vào, lúc này mắm tôm vừa giảm bớt mùi nồng, vừa đủ vị chua cay mặn ngọt.

Bây giờ thì bún đậu mắm tôm không chỉ đơn giản với ba thành phần nguyên liệu trên mà đã thành một khay đầy đủ các món ăn kèm như chả cốm, giò luộc, nem rán, lòng nướng… Và dù đơn giản hay cầu kỳ thì độ lan tỏa của bún đậu mắm tôm ở khắp nơi cũng nói lên rằng, món ăn này đã thể hiện xuất sắc vai trò đại sứ cho ẩm thực Hà thành trên toàn quốc.